LOUSADELA: MORTE DE XOSEFA DO CAMPO ( 1759 ) (671 )

 LOUSADELA:  A MORTE DE XOSEFA DO CAMPO ( 1759 )      (  671   ) 

Don Bernardo Somoza de Quiroga Rexidor perpetuo da  Cidade e Provincia de Lugo,  Capitán de Infantería,  Correcidor e Alcalde Maior  da Vila e Marquesado de Sárria.

Perante o presente escribán de Número da súa Audiencia  dixo ter chegado   á súa noticia  y dádosele  cuenta  por Don Pedro Losada, cura propio de Santo Estevo de Lousadela  e anexos en como depois de posto o so e a boca noite  sucedera, no lugar de Lousadela, unha desgraza, de moorte, procedida de bque andando uns barrosos  desteitando unha casa pra a súa redificación, e andando a un lado dela, cara o poñente os ditos barrosos e ao lado de nacente andaba Xosefa do Campo, criada maior  de oitenta anos ; e que servía a Don Antonio Quiroda , veciño do dito lugar hai moitos anos, que adando xunto da dita parededo nacente a coller vianda para os porcos en nabos, sen que os seus amos llo mandasen nin supuxesen onde andaba,  nin os ditos barrosos a visen,  nin ningunha persoa da casa onde andaban os ditos barrosos. A cuxo tempo se desquicióu a parede dende os seus alicerces  de repente toda ela e fundiuse ao chan e matouna ,  e a un dos barrosos , caeu ao outro lado  que a non escapar sucederíalle o mesmo, e tendo ido percurar pedra da citada parede que caera viu unha pouca roupa  entre as pedras e acodiu a dar de voces  presumindo  morrera alí  un dos seus compañeiros , ao que acodiron e outros da mesma casa e acharon estar morta a sobredita baixo da pedra da referida parede de cuxas  novas deron na conformidade  que vai expresado  sempre que pola súa mercé  visto e que se saiba e averigue a verdade protesta sen dilación algunha pasar ao dito  sitio  coa asistenza  do presente escribán, os seus ministros  e cirurxán  ao recoñecemento de todo elo, e testemuñas, e na súa vista  lle dean sepultura sagrada , e ao máis que haxa lugar-

Así o provéu , mandóu e asinóu a súa mercé  estando no lugar de Vilasante  de dicho Marquesado  a vinte e catro dias do mes de setembro  deste ano  de mil stecentos  cincuenta e nove, con min escribán  que disto dou fe, e neste papel por  non haber doutro.

 Bernardo Rivera e Quiroga.- 

No lugar de Vilasante , freguesís de San Martño do Fontao,  a vinte e cinco días  deste citado mes e ano   e farán polo dia de hoxe  a súa mercé  parte cos seus ministros  e cirurxano cara o lugar de Lousadela . distancia unha légoa deste para averiguación  do  que expresa o auto que antecede  . e para que conste  mandouno poñer  aqui por dilixenza  asino e asinéi , do que dou fe.

                                     Quiroga

Chegada ao lugar  de Lousadela e sitio que chaman

No lugae de Lousadle,a ,freguesía de Santo  Estevo do mesmo nome ,  e sitio que chaman o Nabal da Airiña, pegado  á casa  de Rosa do Valado, viuva ,  e onde sucedéu  a desgracia, co escribán . Ministrs, Cirrurxán  e testemuñas,  e no dito sitio  áchase o cadáver  da esrpresada defunta vestida  e quitado  de riba da moita pedra  da dita parede: e arrimada  aos lados dela . que visto pola súa mercé  mandoulle a Diego Varela, cirurxano, no real protomedicato  pase con homes a desnuala e quitrarlle a  roupa  e que lle rexistre todo o seu  corpo  e veña dando razón  de que sería precedida ba súa morte. Presente o dito cirurxán  que dixo que o faría así.asinando , presente o dito cirurxán  que dixo que o faría así , asinando a súa mercé  co dito Cirurxán  e disto dou fe-

                                 Quiroga                                                 Diego Vázquez  Varela 

Certificación de Diego Varela, cirurxán.

 No lugar e freguesía de Santo Estevo de Lousadela citado dia, mes e ano que anttecede comparecéo o dito cirurxano , paróu diante da súa mercé  e de min escribán e dixo que en cumprimento do mandado  foi a ver e  mirar o cadáver de Xosefa do Campo .defunta,  e habendolle  ouservado todo o corpo  dende os pés até a cabeza con asistenza de mulleres , achóu  que en todo o seu corpo  non achóu  ferida, golpe , mazadura, nin rotura en ningún  óso , se non é na cabeza  e por riba do casco coroal , todo mazado  e esmagado e riba dela  unha grande contusión  sen botar sangue ningún  do lado esquerdo  da cabeza; riba do óso , todo iso procedido  de ter caído  da parede riba de todo o seu corpo, que por se achar baixo dela   foi a causa da súa morte.  que aínda que houbese moita xente  xunto do lugar  e luz do día lle podía favorecer nin valer por ser desgraza e pristina , isto é a realidade da verdade o que certo fixa e sendo necesario  xura, e que é maior de idade sen que lle toque ningúnha das xerrais da lei, Asinouno do seu nome coa súa man e  delo eu escribán dou fe-

Bernardo Rivera e Quiuoga                                                      Diego Vázquez Varela

Información e pescuda

Neste referido lugar. citado dia, mes e ano que antecede visto pola súa mercé  a certificación do dito  cirurxán  e que leva declarado  ter sido a morte da defunta desgraciadamente e procedida do acaso  de se caer a parede riba dela  para máis averiguación do que expresa o auto  que antecede pasóu  con asistenza do presente escribán  e ministros  á casa de Don Antonio Quiroga , amo da defunta,  que se acha ausente  e fora  deste país  a ver un seu cuñado  que reside no bispado de Ourense. fíxose comparecer  diante del  e de min escribán  a Don  Manuel Quiroga , o seu fillo  maior, que goberna a casa, e veciño del, do que  a súa mercé  recibiu xuramento  en forma  que o fixo  segundo se regule e coñecer  , baixo o que  prometéu de dicir verdade do que soubese e lle fose preguntado  e sendo  ali examinado  ao teor  do dito  auto  en orde   expresóu, dixo e depuxo o seguinte  : Que a dita Xosefa do Campo, defunta,  que servía na casa e prestaba bos servizos  que eles a tiñan  sustentándoa  de esmola , por non poder  traballar hai máis de dez anos, por ter de idade uns oitenta anos pouco máis ou menos , que case non lle mandaban traballar  pola súa crecida idade  nin  tivo  poder , nin criatura humá lle lle........  algunha  nin.......... algún  o que declara tivese  noticia algunha  tanto no lugar  como da freguesía por constarlle que persoa ningunha  tivo parte na súa  desgracia, Antes ben se lle poideran dar vida todos conorrerían a darlle  liberdade.

Isto é a verdade   sen que en orde  deixado delo.... saiba nin poida dar razón doutra cousa algunha e por selo  nela se afirmóu  e ratificóu  e que é de idade  de vinte e seis anos  pouco máis ou menos  e que non lle tocan  ningunhas xeráis da lei, asina do seu nome coa súa man  e de todo iso eu escribán dou fe.

Bernardo Rivera Quiroga                                                         Manuel Quiroga

                               ............................................................................... 


 

an  

Comentarios

Publicacións populares