CONCORDIA ENTRE O BISPO DE LUGO E O ABADE E MONXES DO MOSTEIRO DE SAMOS ( 1195 ) (650 )

 CONCORDIA  ENTRE O BISPO DE LUGO E O ABADE E MONXES DE SAMOS         ( 650 )

                                                                         1195

                                                                                 ( Versionada en galego  por Xaime Félix López Arias )

Concordia  entre o Bispo e o Cabido da Igrexa Lucense  e o Abade e Monxes  do Mosteiro Samonense , que por  común  consenso  desisten  da causa  que tiñan presentada  perante o Arcebispo de Braga.

                                     No nome do Noso Señor Xesucristo. Amén.

Movida  hai algún tempo  cuestión entre a Igrexa  Lucense   e o Mosteiro Samonense ,  e causa longamente axitada  perante Don Martiño, Arcebispo Bracarense, nesta controversia delegado   polo Señor Domingos Santi  Angeli, Diácono Cardeal  da Sede Apostólica  naquel tempo  Legado , pola posesión  da igrexa de Santo Estevo de  Eirexalba , pola posesión de San Xacobe de Renche,  pola posesión de San Xacobe de Estraxiz  coa propiedade desas vilas , pola posesión de San Martiño de Romelle coa propiedade de Vilameá e pola posesión de Santa María de Belante e dos seus froitos  e por moitas outras , que ao dereito da Igrexa Lucense  enteiramente  aseveraba pertencer.

Polo tanto tal admirable composición  entre a antedita Igrexa  e o citado Mosteiro  se alcanzóu  de mera vontade  e  con benepácito das dúas partes , de maneira que  en compensación das ditas igrexas  e dos froitos delas  por longo tempo percibidos polo  Mosteiro Samonense , este Mosteiro deulle, e en pleno  dereito e  o dominio de antes  habido trasladóu  e en perpetua pacífica posesión  a igrexa de Santo Estevo de Eirexalba  íntegra con todo o seu dereito , e con seis servos  nesa Vila , con todas as súas pertenzas ; é a saber , tres en Ferradal ; un  na Pena ;  unha no Pacio  baixo desa igrexa , e o sesto, que o legóu  Oeiro  Pelagii ao Mosteiro Samonense . E a igrexa  de San Salvador da Pinza  con todo o seu dereito  e con seis servos  na vila onde din O Pacio , tres en Ortoá ; unha a saber en  Rosende ; outra en Río ; o terceiro  en Rigueiro. En Lemos , dous  ; Un en Baamorto e outro en Mañente , que todos  por xunto fan doce servos .

Polo tanto  a Igrexa Lucense , movida a cuestión  polas ditas posesións  e os seus froitos e todo o dereito   que riba   delas cria ter,  certamente  renuncióu .

En verdade a Igrexa Lucense atendendo  á devoción e  relixión  , tanto do Abade como dos Monxes, que neste Mosteiro  excelencia e dignidade  entre outros Mosteiros da súa Diocese , e  cultivando con dilección , para que o Mosteiro preescrito  até aquí  sexa dignificado, deulle ao antedito Mosteiro  e concedeulle e perpetuamente confirmado  tanto a Don Pelaxio, que preside o Mosteiro,  como para os seus sucesores  canónicamente , e en tanto é  Arcediago Lucense , igrexas do seu couto  , son a saber  :

Santo Estevo de Calvor, San Xacobe de Estraxiz, San Martiño de Romelle,  Santalla de Pascáis ,  San Mamede de Lamas ( San Mamede do Couto ),  Santa María de Loureiro,  SAN MIGUEL DE MONTÁN ( Santa María de Montán ),  San Martiño de Lousada , San Lourenzo ( San Lourenzo de Pacios * ),  San Xacobe de Zóo ,  San Xil do Carballo,   San Cristovo de Río de Sárria ( San Cristovo do Real ),  San Xacobe de Renche ,  San Martiño de Sárria ( San Martiño do Real ),  San Silvestre de Freixo,  San Salvador de Omao ( San Salvador do Mao ),  San Romao de Omao ( San  Román do Mao ),  Santa María de Omao ( Santa María do Mao ),  San Pedro de  Teixeira ( desaparecida ),  San Cristovo de Lóuzara,  San Xoán de  Lóuzara , Santa Mariña de Lavaegos ( Santa Mariña de Louzara-desaparecida- ) ,  San Martiño de Lóuzara ( desaparecida ), San Paio de Nande ( desaparecida ),  San Vicenzo de Parada de Lóuzara ( desaparecida ),  San Isidoro de Lóuzara ( desaparecida- San Cidre ),  San Xacobe de Formigueiros,  Santa María de Suñide,  San Xulián de Vilaxuste ( San Xulián de Teivilide ),  Santa Marta de Castroncán,   San  Cristovo de Vilachá ( desaparecida- Vilachá de Castroncán ),  Santo Estevo de Cerdeiroás ( Santo Estevo de Reiriz ) , San Miguel de   Frolláis ,  Santa María de Lier,  San Salvador de Barxa ( desaparecida- Barxa de Calvor ), Santa Mariña de Sivil,  San Xacobe de Barbadelo ,  San Miguel de Piñeira , San Martiño de Barbadelo ( desaparecida ),  Igrexa de Marzán (  desaparecida, en Barbadelo ),  Santa María de Touville ,  San Xacobe do Souto, San Pedro da Armeá,  San Vicenzo de Leirado ( desaparecida ),  Santa Mariña do Carvallo ( Santa Mariña de Galegos ), San Salvador da Armeá ,  Santalla de Somoza ( Santalla de Lagos ) , Santo  Antoiño de Sárria ( Santa Eufemia de Santo Antolín ) , co poder de  absolver e ligar que dende antigo  tiveron. Deu  e por riba concedéu , que calquera Abade que  nese lugar exista  sexa lexítimamente instituido  Coengo Lucense  e Arcediago  das igrexas veciñas  por nominado sexa tido.

En verdade  o Mosteiro Samonense  firmemente se compriometéu  tanto por   Don Paio ,  que o garantiza  non só por el mesmo, senón polos seus sucesores  que o sustitúan canónicamente  , e tanto  Don Rodrigo II  Bispo Lucense,   na actualidade residente , como  os seus sucesores que  canónicamente o sustitúa ,  perpetuamente no enriba dito coidado das anteditas Igrexas obediente será.  En verdade ningún home , tanto o  nomeado Abade , como os seus sucesores chamados  ao Sínodo polo Bispo Lucense  celebrado cos  Cregos das ditas Igrexa  moitas veces  concorrerán. 

Comprometen e afrrman  tanto  a antedita Igrexa Lucense como  o  indicado Mosteiro  Samonense, tanto  polo seu Perlado, como polo seu  Cabido , que esta amigable composición  fielmente e  irrefutablemente  en perpetuo  será   observada.

Carta feita en Lugo. Na Era Milésima  Bicentésima  Trixésmo Terceira,  e no día que foi  o quinto das   Quendas de Febreiro.

Eu, Rodrigo , Bispo Lucense.-  Eu Xoán Arias,  Deásn Lucense.-  Eu Lopo ,  Cantor Lucense.-  O Arcediago  Xoán.-  Eu o Arcediago Rodrigo.-  Eu Ordoño Vermudez, Diácono.-  Eu Rexinaldo, Diácono.- Eu  Martiño  Vermúdez, Diácono.  - Eu o Mestre Rodrigo, Diácono.-  Eu Paio Pérez, Diácono.-  Eu Pedro García, Diácono.-  Eu Martiño Afonso , Diácono.- Eu Sarcio  Munioniz, Diáconio.- Eu, Xoán Pérez, Tesoureiro Lucense.

                                                    Primeira  Columna

Eu  Xoán Pérez, dito Xuiz.-  Eu Xoán Vermúdez, Presbítero e Coengo.-  Eu Romao, Presbítero e Coengo.-  Eu Paio Abade,  Presbítero e Coengo.-  Eu Xoán Rolán , Presbítero e Coengo.-  Eu Pedro  Pedro Xoánez, Presbítero e Coengo.-  Eu Nuno Paiz , Presbítero e Coengo.-  Eu Xoanxio  Xoánez, Subdiácono e Coengo.-  Eu Diego  Paíz,  Subdiácono e Coengo.-  Eu Fernando Palea  , Subdiácono e Coengo.- Eu Fernando Ovéquiz,  Subdiácono e Coengo.-  Eu Xoán Vermudez , Subdiácono e Coengo .-  Eu Paio Pérez, Subdiácono e Coengo.-  Eu Rodríggiez Vilielmiz,  Subdiácono e Coengo..- Eu   Xoán Sánchiz, Subdiácono e Coengo.

Trinta Coengos   co Notario asinan aquí: segundo que sexa seguido óptimamente   lo estatuido . polo Bispo e o Cabido   anteditos e polo Cardeal Xacinto  e Legado Apostólico  corroborado  ; é a saber con redución  de Coengos e Prebendados ao número da Trintena.

Eu Paio, Abade Samonense.- Eu Pedro, Prioiro Samonense.-  Eu Pedro Vermudez, Sacerdote.-  Eu Xoán Ramíriz, Sacerdote.-  Xulián, Sacerdote.-  Eu Xoán Calvo, Sacerdote.-  Eu Pedro Sarria, Sacerdote .-  Eu Munio, Sacerdote.-  Eu Pedro Fabricio, Sacerdote.-  Eu Pedro Hispano, Sacerdote.-  Eu  Rodrigo Sueiro, Sacerdote.-  Eu Xoán Vermudez, Sacerdote.-  Eu Paio Gómes, Sacerdote.-  Eu Fernando Vermúdez , Sacerdote.- Eu Pedro Odoáriz, Sacerdote .-  Eu Fernando Pèrez, Sacerdote.-  Eu Rodrigo Pèrez, Sacerdote.-  Eu Pedro Cristiano, Sacerdote.

                                             Segunda   Columna

Eu Pedro Martínez, Sacerdote.-  Eu Pedro Xoánez, Sacerdote.-  Eu Pedro Pèrez, Sacerdote.-  Eu Pedro Páiz. Sacerdote.-  Eu Munio Rodríguez, Sacerdote.-  Eu Munio Rodríguez, Sacerdote.-  Eu Pedro Sueiro, Sacerdote.-  Eu  Xoán Abade, Sacerdote.-  Eu Abatino, Sacerdote .- Eu Pedro Sueiro, Sacerdote.-  Eu Fernando Lampadio, Sacerdote.- Eu Xoán Martínez, Sacerdote.-  Eu Munio Martínez, Sacerdote.-  Eu Pedro Loureiro, Sacerdote.-  Eu Nuno Xuliáiz. Sacerdote.- Eu Nuno Pérez ,Diácono .- Eu Xoán Sánchez, Subdiácono.-  Eu Pedro García, Subdiacono.- ,Eu Exedio  Pérez, Subdiácono.-  Eu Sancho Rodríguez ,  Subdiácono.-  Eu Rodrigo Infante , Subdiácono.-  Eu Martiño  Hostiario Infante.-  Eu Fernando Pérez,  Confeso.- Eu Martiño Bernáldez,  Confeso.-  Eu Sueiro  Calvo, Confeso.-  Eu Paio Díaz, Confeso.-  Eu Xoán Vermudez, Confeso.-  Eu Martiño Seco,  Confeso.-  Eu Sueiro  Fernámndez, Confeso.-  Cincuenta monxes samonenses suscribe,                   

                                        **************************************

NOTA : Este documento confirma plenamente que  no século XX a parroquia coñecida na actualidade como Santa María de Montán  levaba nese tempo o nome de SAN MIGUEL DE MONTÁN, que en moitos  Itinerarios de peregrinos aparece como " San Miguel da Costa".

Queda probado   que a histórica " Villa Sancti Michaelis" , situada entre " Triacastela" e " Barbadelo",  estaba perto do Burgo de Montán, onde perduran os topónimos   " Costa"  e " San Miguel ",  en predios , no rigueiro de a  carón da igrexa , denominación que tamén tiña un muiño relo no século XVIII.

Décadas atrás no Boletín do Seminario de Estudos Sarriaos " Francisco Vázquez Saco", publiquéi a versión en galego  dun documento do Tumbo de Samos  no que se fai doazón de bens a favor  do Mosteiro  e monxes de San Miguel de Montán. 

                                     ****************************************