" VILLA ANDREA" .- SÁRRIA

                            "VILLA ANDREA".- SÁRRIA  ( 1884 )

"VILLA ANDREA "  foi a primeira das chamadas " Quintas dos Madrileños" construídas na vila de Sárria nas décadas finais do século XIX e primeiras do XX.

Para alzar o " hotel" ( así é como denominaron ao primeiro o palacete  ) Matías López López comprou varias parcelas de terreo no nomeamento da Alvareda, na parroquia de Santa Mariña de Sárria, con fronte á estrada de Valdeorras  , e estremando  coa Corga da Alvareda e o chamado "Calellón de Moreno", que ía dende o Barrio da Duquesa ao Agro da Poula.

A chegada do tren dende Castela en 1882 permitiu  a chegada de materiais innovadores  para facer na súa vila nadal a magnífica casa que debía ser sinal do bon suceso de aquel mozo , fillo de familia pobre, que en Madrid fora quen de  labrar un emporio industrial e , froito do seu traballo e valor persoal, e de chegar a ocupar postos representativos na vida social e económica do seu tempo como deputado en Cortes e senador , gozando do recoñecemento xeral  da cidadanía e sendo honrado con distincións españolas e estranxeiras .

A autoría do proxecto  non se pode precisar e estamos  na agarda de achar documentos que  confirmen o nome do arquitecto. A obra  ubicouse  na "estrada nova ", abandoando a "Vila", o espazo histórico da poboación, onde residían as familias da vella  fidalguía  e rendistas que controlaban a vida social e politica da comarca,  Ademais do edificio, de certo aire francés, composto de baixo, andar principal e outro abufardado. O amplo parque-xardín  no que había pozo con depósito de augas,un ceador,  unha cava ou "soto", cabaleriza e a Casiña do Hortelán foi  embelecido co chantado de árbores nobles , entre elas o abeto pinsapo, alevosamente  feito desaparecer , que se prantara para celebrar o nacemento do neto de Matías López López, Matías Oñate López.

Daba acceso ao parque unha grande portada con remate semicircular onde se lía " Villa Andrea", nome  dado en honra da súa esposa Andrea de Andrés Sánchez. En 1888 o Concello de Sárria acordou darlle o nome de Rúa Matías López á Estrada de Valdeorras, , entre o hoxe chamado Cruce do Avenida e a Corga de Formigueiros,  e as placas desta rúa e das outras rúas e prazas da vila de Sárria foron pagas por Matía López López.

Varias décadas despois de  ser alzada " Villa Andrea", dando fronte ao Calellón de Moreno ( Hoxe Rúa Marquesa Casa López, tíduo de concesión pontificia dado á Sra de Andrés Sánchez ) foi fundada unha capela baixo a advocación da Virxe do Perpetuo Socorro,

Utilizada  como residencia de verán pola viuva e fillas de Matías López , en tempos da Ditadura de Primo de Rivera foi domicilio habitual de Matías Oñate López e a Marquesa de Ugena e a súa numerosa familia. En Villa Andrea foron acollidos  numerosos persoeiros , homes da politica e da Igrexa, e dona Emilia Pardo Bazán  estivo na casa  respondendo  a unha invitación da Marquesa de Casa López.

Nos anos da guerra de 1936/1939 "Villa Andrea" o mesmo que "VillaAurelia" ( La Unión ) acolleu un Hospital de Sangue, para a atención de soldados feridos. E cando se establece en Sárria a Orde da Asunción "Villa Andrea" é o punto onde de xeito provisorio se establecu o Colexio da Asunción, porque  a esa congregación pertencía  unha das fillas do Marqués de Ugena, que deu todas as facilidade para que o palacente albergase a comunidade de relixiosas e  aulas, entrementres non se remataban as obras  do Colexio na Lama da Gándara.

Foi obxecto de partillas entre os herdeiros de Matías Oñate López ( coñecido como Marqués de Ugena, a quen se adicou o primeiro treito da antiga Rúa do Porvir".  O parque foi dividido pola Rúa Nova e o espazo de perto da Casiña do Hortelán, que foi derrubada" , serve hoxe de asento ás casas  35,37 e 39 da Rúa Matías López. O resto do parque, cuxo muro frenteiro foi retirado , xunto co pequeno reixado da beirarrúa, cando se fixeron as obras do Plan de Accesos a Galicia. A monumental portada tamén foi retirada e houbo o acerto de recuperar  o remate semicicular onde sigue campando a lenda "Villa Andrea ".

Tamén  desapareceu  a cabaleriza, e a alta cerca que rodeaba a finca  pola Rúa Marquesa Casa López e Corga da Alvareda, foi derrubada cando o Concello adquiriu a Casa, a Capela e  o que quedaba do primitivo parque, espazos aos que enadiu terreos adquiridos aos donos da Casa Moreno e da Casa Quiroga e outros máis, para  destinalos á PRAZA DA VILA.

"Villa Andrea", que fora moi embelecida cando foi ofrecida para que o rei Alfonso XIII  residise nela con ocasión das célebres Manobras Militares de Bóveda, e que por motivos de seguridade  tivo estadía no Pazo de Bóveda, ao pasar a propiedade municipal  pasou a ter diversos usos: Sede da Asociación de Viuvas "Concepción Ulloa", Sala de Exposicións, sede de "Ancianos del Mundo", Asociaición de Mulleres Rurais San Isidro,  Teares de Arcas, "Saluga", Servizos Veterinarios´, Centro de Atención á Muller, "Sete Castros",,,  E está agardando que se leven adiante obras de recuperación, ademais das pouco profundas das que foi obxecto.

A PRAZA DA VILA conta cun auditorio ao aire libre  no que se programan actividades  musicais, teatrais e de lecer, exposicións  e actos orientados aos máis novos. É un espazo onde nenos e maiores teñen espazos adicados a eles,

                                 A INAUGURACIÓN DE "VILLA ANDREA"

                                            ( 15.08.1884, Festividade de Santa María de Agosto)

O DIARIO DE LUGO no seu número de 19 de agosto de 1884 recolle a nova da inauguración do "hotel" de Matías López López e a súa dona Andrea de Andrés Sánchez.

                                     CRÓNICA DE GALICIA

                                          EN  SÁRRIA

Segundo nos escriben de Sárria, os SEÑORES DE LÓPEZ co motivo da inauguración dun hotel que recentemente reedificaron ( sic ) naquela vila, agasallaron aos numerosos amigos cos que ali contan, convidádoos para unha xuntanza  de confianza, que principiou  ás nove da noite  e rematou despois das dúas da madrugada.

Dí o noso amigo  que os señores de López, que son por demais galantes e obsequiosos con cantas persoas con eles teñen trato, proporcionaron aos convidados  unha desas veladas  que deixan gratísimos recordos e nas que as horas pasan  dunha maneira insensible.

O hotel dos ditos señores , que non temos tempo para describilo en todos os seus detalles , é  unha desas moradas  que por todas partes reflicten  o bon gusto dos seus donos e que satisfai por enteiro todas as necesidades da vida de campo que se propoñen facer  nas tempadas nas que a calor obriga aos madrileños, que posúen  unha fortuna respectable, como  a aqueles acontece, a percurar o acougo  dun clima tan temperado e hixiénico como o da nosa rexión galega.

A xente moza entregouse dende os primeiros momentos  ao baile, tendo o gusto de admiraren nalgún intermedio a magnífica voz e escola de canto das señoritas Dª Emilia de Andrés, irmá dos anfitrións, e de Dª María González Neira, así como a maxistral  maneira de  interpretar e executar  ao piano dificilisimas pezas  as señoras  D Asunción López de Oñate, filla dos respectables donos da casa, e a señorita Xoaquina Bellido e González, que contribuiron co seu talento e envidiables dotes , a que a noite se pasase dunha maneira tan confidencial como agradable ,

Ao pouco de soar  as doce, os señores da casa e os seus galantes fillos conduciron  aos asistentes aos comedores  onde se serviu un exquisito "lunch", abondando os suculentos e delicados manxares , os mellores viños españois e extranxeiros , excelentes tabacos  e canto constituir pode unha selecta e confortable mesa.

Cando se destapou oo champagne , varios dos convidados adicaron sentidos e agarimosos brindes  aos señores de López e á  súa apreciable familia, contestándolles  e dando as grazas  en igual linguaxe e delicada franqueza o Excmo. Sr. D. Matías,  rematando a velada  co pesar por parte de todos , de que a noite fora tan curta e tan rápido o tempo que  destrutaran de tan agradable estancia. 

                                                   ...................................................................

Nota : É posible que entre os convidados ao "lunch" inaugural estivese o enxeneiro Xoaquín Bellido Díaz, pai de Luis Bellido González, que  dez anos depois recibiría a encarga de facer o proxecto das Escolas Públicas, o que ven explicado pola presenza documentada da mociña Xoaquina Bellido González entre os participantes no acto.