SANTA MARÍA MADALENA DE SÁRRIA ( 668 )
SANTA MARÍA MADALENA DE SÁRRIA ( 668 )
Libro editado polo Servizo de Publicacións da Deputación Provincial de Lugo ( 1996 )
SANTA MARIA MADALENA DE SÁRRIA
Xaime López Arias
Santa María Madalena de Sárria. Autor: Xaime López Arias . Reservados os dereitos de edición. Edita: Servizo de Publicacións da Deputación Prvincial de Lugo. San Marcos s/n.27001 LUGO . Imprime : Talleres Tipográficos da Deputación Provincial. Depósito legal: LU 12-96 . ISBN 84-8192-063-0. Impreso en España . Lugo ( Galicia ).1996.
A Ana, Cristiña , Rubén e Alba.- Na memoria de D. Francisco Vázquez Saco , que sentou as bases da investigación histórica na " Terra de Sárria"-
AGRADECEMENTOS
Á COMUNIDADE MERCEDARIA DE SÁRRIA , que me facilitou o acceso á documentación que gardan no seu arquivo.
A DON JESÚS VÁZQUEZ GALLEGO, que aportou documentación manuscrita , do seu recordado tío don Francisco Vázquez Saco , para que sexa custodiada no Arquivo Histórico Comarcal de Sárria, e foi publicada no BSES.
A MANUEL TOURÓN YEBRA , historiador e sarriao de oficio , que obtivo as referenzas documentais procedentes do Arquivo Histórico Nacional, en Madrid.
A IVÁN GONZÁLEZ ZAERA BARREAL, ANTÓN SÁNCHEZ e JUAN SOUTO VALCÁRCEL que trascribiron a documentación publicada no BSES.
A RICARDO SEGUNDO LÓPEZ MÉNDEZ , autor dos gráficos que acompañan esta publicación.
A SANTY LÓPEZ RODRÍGUEZ, autor das fotografías que ilustran a obra.
..................................................
O MOSTEIRO DE SANTA MARÍA MADALENA DE SÁRRIA
AS ORIXES.- SÉCULO XIII: Fernando Cervario.-Frei Abril.- Os Laudantes Deum,.- O MOSTEIRO:,. SÉCULO XIV. Frei Xoán.- Frei Ferrando. A Orde da Penitrenza dos Benaventurados Mártires de Cristo,,. SÉCULO XV: Frei Xoán.- Frei Ares de Larín,. Frei Ares Eanes de Pallares.- Frei Lopo de Ferreiros, bacheler,. Frei Rodrigo.- Frei Rodrigo de Pallares.- Frei Vasco.- SÉCULO XVI: Frei Álvaro de Rogeros ( ou Togeros ).- Frei Alonso de Vilasouto, bacheler.- Frei Álvaro Pérez de Sárria ( prioiro perpetuo ).- A REDUCCION ( Días 1,2,3,4,5 e 6 de 1568 ).
A ORDE REGULAR DE SANTO AGOSTIÑO
Frei Rosendo de Chaves.- Frei Antonio Montesinos.- Frei Xoán de Urbina ( 1ª vez ),. Frei André Orttiz,. Frei Bartoloméu Ramos.- Frei Diego Ponce de León .- Frei Xoán de Urbina ( 2º vez )
SÉCULO XVII,- Frei Antonio Verdugo.- Frei Felipe de Palacios.- Frei Pedro de Soria.- Frei Francisco Maldonado.- Frei Francisco Fernández.- Frei Xoán del Castillo.- Frei Antonio Franco.- Frei Francisco López.- Frei Francisco de Avellaneda.- Frei Francisco de Vargas.- Frei Xoán Trigueros.- Frei Gabriel de la Vega .- Frei Lucas Enríquez.- Frei Xoán de Molledo.- Frei Marcos Quesada.- Frei Diego de Deza.- Frei Xoán Terán de Molledo.- Frei André Blanco.- Frei Xoán Nieto .- Frei Silverio de Carrión.- Frei Antonio Carrera Morán e Andrade .- Frei Xoán Bermúdez de Santiso.- Frei Xerome Guzmán,. Frei Antonio de Sotomayor.- Frei Xacinto de Nogueira.- Frei Francisco de Zuñiga e Aponte.- Frei Alonso de Loaisa.- Frei Xoán García.- Frei Pedro Collado Orejón.- Frei Bieito de Ulloa.- Frei Nicolau de Fuentes.- Frei Agostiño de Caamaño.- Frei Gabriel de Andrade .- Frei Martiño de Murúa e Mendiola.- Frei Tomé Verdejo.
SÉCULO XVIII.- Frei Brais Patiño.- Frei Antonio de Castro.- Frei Diego de la Cuesta.- Frei Antonio Cajide.- Frei Bartoloméu Boceta.- Frei Tomé Cliquet.- Frei Tomé de Villanueva.- Frei Estevo López.- Frei Paulo Chaves.- Frei Gregorio Martínez.- Frei Bieito Rodríguez.- Frei Xacinto Carpintero.- Frei Manuel de Santa Cruz.- Frei Cesáreo de Carvis .- Frei Enrique Fernández.- Frei Xoán de Pumares.- Frei Bartolomeu Novio.- Frei Xacobe Corral.- Frei Domingos Antonio Basante.- Frei Vicenzo Calvelo.- Frei Pedro Freire.- Frei Manuel Fermín.- Frei Ramón Míguez..- Frei Francisco Domínguez..- Frei Nicoláu Reinoso..
SÉCULO XIX.- Frei Antonio Fociños.- Frei André Míguez.. Frei Bieito Saavedra.- Frei Brais Álvcarez ( 1ª vez ).- Frei Bieito Mariño.- Frei Brais Álvarez ( 2ª vez ).- Frei Manuel González.- Frei Brais Álvcarez ( 3ª vez ).- Frei Xosé Tembra ( derradeiro prioiro da Orde de Santo Agostiño).
A EXCLAUSTRACIÓN
O 12 de setembro de 1835 procedeuse á exclautración dos relixiosos agostiños . Os bens e rendas do Mosteiro pasaron a seren Bens Nacionáis , e foron vendidos,.
OS USOS CIVÍS
Cárcere até 1896.- Casa do Carcereiro.- Non prosperaron as intencións de adicar algunhas estancias a casa vivenda do párroco de San Salvador , nin a instalación ali do Cuartel da Garda Civil, e os agostiños filipenses renuciaron recuperar o edificio para establecer nel un seminario da orde. Algunhas partes ocuparonas familias da vila para cortellos e leñeiras.
A RESTAURACIÓN MERCEDARIA ( 1896 )
O MOSTEIRO DE SANTA MARÍA MADALENA DE SÁRRIA
A IGREXA.- A primeira igrexa ( románico tardío ).- A segunda igrexa ( segunda gótica ).- A terceira igrexa ( segunda gótica ). Capela Maior.- Capela de San Xosé.-. Capela da Vera Cruz ou do Santo Cristo.- Capela de San Lourenzo.- Capela da Nosa Señora de Graza.- O Corpo da Igrexa.- O púlpito.- As pías das auga bendita.- Os confesionarios.- A iluminación.- O cimborrio.- Capela de San Roque.- Capela de Santa María de Barbadelo- Capela de Santiago do Mercado ( s. XIV ).- Capela de Santo Estevo de Barbadelo.
Os enterramentos.- Capela Maior.-Nicho alto.- Nicho tapiado.- Nicho do lado do Evanxello.- Nicho do lado da Epistola ( Álvaro Nunes de Guitián ).- Outro nicho tapiado.-. Enterramentos do corpo da igrexa,. Capela de San Xosé.- Capela do Santo Cristo.- Capela de San Lourenzo.- Capela da Nosa Señora.- Sepulturas dotadas.-.
Algunhas curiosidades: Os Corpos Santos.- A Sancristía.- A Torre.- As campás-
A CASA.- A claustra.- As celas.- A cela prioiral.-. A Bibloiteca.- O refectorio.-. A escaleira.- A cociña-_ O celeiro.- O patio da Obra Nova.- Os escudos.- Outros elem entos de interese: A cerca.- O pozo- O pombal.- O Hospital de San Roque.- Os Hospitaliños Novos.. A adega. Obras anexas: A boieira, Outras cortes.-. A cerca e as terras de chousura.-
OUTRAS POSESIÓNS: Prados e barredos de fora: O prado de San Miguel. Barredo do Pombal.. Granxa de Pacios.- Santa María de Baamorto.- Moreda.- Tuiriz .- Nigrán.- Laiosa.-
OS PRIORADOS.- Arzúa.. Ferreiros-
BENS: O Muiño e batán das Aceas de Arriba.. Os Muiños da Acea de Baixo.-. Cesár.. Pape.- Reimóndez.. Ferreiros de Vilapedre.-. Guillade.- Frades.. Vilapedre. San Fiz e San Miguel.-Zanfoga.- Lousadela.-. O Mato.- Barreiros de Ortoá.- Domiz.- A Pinza.- Barán ( Paradela ).-. Santa María de Ferreiros ( Paradela ).. Courel.. San Martiño de Louseiro.-. Rubín.- A Portaxe de Triacastela.- Froián.. A Veiga de Arriba.- Fonteabuín.- Cima de Vila.- Casanova.- Cerceda.- Lapío.. Santa Marta.- Maside ou Casanova.- Vilela.- Os Currais.- Rañoá.- Arxivide.- Pedra Chantada.- As Pasantes-Triacastela..- Barán.- Vilei.- Sárria.- Cortiña dos Barredos.- Orta de Pacios.- Celeiro.- Treilán.- Casanova.- Fafián.- Vigo de Vilar de Sárria.-. A Ribeira.- Vilar.
Curatos de San Vicenzo e San Pedro de Maside e Santalla de Arxemil.-. Curato de San Miguel de Barcia.- Curato de Lousiro.
Rendas.-. Hipotecas.-. Dereitos e xuros.- Dotacións.- Doazóns e herdanzas.- Arrendamentos.
Gado propio do Mosteiro.- Parcerías.-. Empréstimo de pan.-
GASTOS DO MOSTEIRO
1.- Administración de Lousiro ( 40 fanegas de centeo ) 2.- Escribán ( 40 fanegas de centeo ) 3.-. Barbeiro e cirurxano : Xosé Var ela, 12 fanegas de centeo, medio azumbre de viño, media libra de carneiro, e un bolo de pan todos os días que facía rasura na comunidade. 4.-. Matachín 3 fanegas de centeo pola mata de carneiros, leitóns, vacas , castróns e cabirtos, e os ventres dos carneiros. 5.- Hospitaleiros: 6 fanegas de centeo. 6,. Caseiros de Santalla de Lagos: Na Casa de Diego Mourelo onde collian as rendas de Lagos e da Somoza de Vilouzan paganban 3 fanegas de centeo, 7.- Caseiro do Pàramo, na Casa de Amaro da Brea 3 fanegas de centeo, por xuntar as rendas do Pàramo., 8.- Cociñeiro: Xoán Fernández cobraba 15 fanegas de centeo, sen xornal. O seu sucesor: 14 ducados, dous cuartillos de viño, dúas libras e media de pan en cada seu dia e un par de zapatos.9,. San Francisco.- Para o convento franciscán de Lugo e Monforte daban a esoola de unha fanega de centeo , un touciño e dous canados de viño, unha metade para cada convemto. 10..- O Padre Procurador do convento por mermas e cobramento de rendas recibía 20 fanegas de centeo, 11.- Subsidio e escusado: Pola freguesía de Louseiro pagaba 190 reais por ano. 12.- Para o Colexio de Dona María de Aragón, de Madrid, pagaban 100 reais que baixaron a 60 por unha pragmática real. 13.- Gastos dos fraces: a ).- Buldas dos frades , criados e lavandeira, 40 reais. b ).- Colacións; Polo turrón de Nadal 1 real aos frades e 2 reais ao Prioiro. O mesmo pola confitura de Venres Santo. Total. 34 reais en cada no. c) Vestiarios: Pagaba o convento a cada relixioso polo vestiario branco, sendo sacerdote, 20 varas de estameña , e aos padres Depositarios 22 varas, e polo vestiario negro 200 reais a cada relixioso que se lle deba ou gañe. Ao Prioiro 200 reais para un manto, e aos leigos 50 reais para unha capiña. d ) Medias: Pagaba o Convento a cada relixioso polas medias de Tdos Santos 8 reais , ao Prioiro e aos depositarios 12 reais. 14.- Por visitas e capítulos.- a ).- Visitas do Provincial ou Visitador, dúas en trieioio, 8 doblóns ( 480 reais ) Había que recibilos en Triacasteal, despedilos en Portomarín ou Lugo, hopedáñlos no convento e agasallalos con produtos da terra. b ).- Coletas do Capítulo Xeral e do Capitulo Intemedio ( 1.800 reais ). Aportacións extraordinarias para reparos e nevcesades urxentes dos conventos da Provincia.. c ).- Xornada para ir ao Capitulo e coleta para entregar nel: 300 reais para o capitulo, e pagar as viaxes do prioiro saínte e ao entrante, máis os portes de roupa e alaxas. 15.- Propinas de depositarios:, Pola levanza de libros e contas 90 reais ao Priorio e a dous deposotarios , a 30 reais cada un. 16.- Criados: a).- Boieiro: Xoán González de Celeiro encargado da labranza e dos bois 14 ducados, dous pares de zapatos , dous cuartillo de viño en cada día e comer na casa pan e vianda. b ) Muleiro: Sebastián Gudín, de Barbadelo, 14 reais; por coidar as mula, carrexar con elas , ir co Prioiro e relixioos nas súas viaxes, e labrar e carrexar cos bois se fose necesario, c).- Mozo: Paio, Coidaba dos cochos, varria o convento, facía as camas e tocaba as campás , dábanlle de comer, vestir e calzar. d ).- Sancistán: Chinto , fillo de Xoán , dábanlle de comer, vestir e calzar, e durmía na casa do pai, e se quixese estudar dábanlle lugar para facelo. e ) Pastor dos carneiros : Perico do Albaredo, fillo de Xoán López do Albaredo, de San Vicenzo de Maside , 55 reais e un par de zapatos. Comía e durmía na casa. f ).- Ferrrador: Alonso Varallobre , por ferrar e curar as cabalerías recibía 5 reais ao mes por cada unha. Había 3 cabalarías, e o gasto era de 180 reais. O convento dáballe as mediciñas e de beber. g ).- Lavandeira: Sabela López, muller de Xoán González, por lavar a roupa da sancristía e da comudiade recibía 8 ducados. 17.- POBRES E HOSPITAL.- Ten devocion este Convento de hospedar todos os pelengríns que pasan en Romaría a Santiago , dándolles casa coberta no hospital, lumepara facer de comer, a esmola de pan cocido, a todos cantos pasen e o pidan, e na Portaría de dous en dous dias aos pobres de Sárria e a todos os que presentes se acharen.- 18.- Camareira da Nosa Señora de Graza.- Gratificación semanal. Unha delas foi dona Tereixa Saavedra e Gutiá, da Casa Grande de Sárria,
O GOBERNO DO MOSTEIRO
PRIOIRO.- PRESIDNTE ( no caso de non haber Prioiro ).- PROCURADOR.- PREGADOR ( Sermoneiro ).- PREGADOR DE TÁBOA ( encargado de facer as lecturas no refectorio ).- VIGAIRO.- SANCRISTÁN ( frade encargado de todo o preciso para o culto )
O CULTO NA IGREXA DO MOSTEIRO
Imaxes existentes e que recibían culto: Santa María Madalena.,- Santo Agostiño.- San Bais.- San Lourenzo.- Nosa Señora de Graza.- Nosa Señora de Belén.- Vera Cruz ou Santo Cristo.- San Xosé.- Santa María ( Oitava da Asunción, Día da Purificación, Nosa Señora de Marzo. Día da Expectación.- San Leuter.- Ánimas do Purgatorio.- Santa Lucía.- San Nicoláu de Tolentino.- San Nicoláu de Bari.- San Bertaloméu.- San Xoán.- Santo Cristo da Escaleira.- San Xoán de Sahagún.- Santiago-- Santa Mónica.- San Roque.- ( Salve Sabatina ).
MISAS DE FUNDACIÓN ( CANTADAS E REZADAS )
PLEITOS SEGUIDOS POLO MOSTEIRO
A ESCOLA DO MOSTEIRO
ARTISTAS QUE TRABALLARON NO MOSTEIRO.- XOÁN DE LA IGLESIA.- IGNACIO CACHAFEIRO .- FRANCISCO CASTIÑEIRA.- Entalladores ( BIEITO FERNÁNDEZ, FRANCISCO DE MOURE ( fillo ) FUENTE VILLARTA, GREGORIO FERNÁNDEZ ( pai ).
OS BENFEITORES DO MOSTEIRO
Don Miguel, bispo de Lugo.- Don Pedro, Conde de Lemos e Sárria.- Roi Gomes de Ribadeneir.- Álvaro Gómez de Ribadeneira.- Roi Gonsalves de Ribadeneir.- Diego Sánchez de Ribadeneira.- Lopo de Aguiar.- Álvaro de Aguiar.- Iñigo López de Orozco Ribadenira e Armesto.- Álvaro Nunez de Guitián.. Sabela de Vilkvella, Rodrigo Enríquez Osorio, Conde Lemos e Sárria.- Francisco Fernández de Castro e Andrade de Lignara e Gatinara, Conde Lemos e Marqué de Sárria.- Bispo Armanyá.- Bispo Murúa
REMATE ( xullo de 1994 )
************************************************************************************* A ).- RELACIÓN DE PRIOIROS. B ).- RELACIÓNS DE FRADES DO MOSTEIRO
C ) ANEXOS DOCUMENTAIS-
I.- FREI ABRIL PROMETE OBEDIENCIA AO BISPO DE LUGO DON MIGUEL ( 25.12.1251 ) II.- BULDA DO PAPA XOÁN XXII ( 1322 ) III.- DOCUMENTO SOBRE PARTICIPACIÓN DO MOSTEIRO NAS MANDAS DOS CREGOS QUE NEL SE SEPULTASEN ( 1349 ? ) IV.- CARTA DE VENDA PROCEDENTE DOS FONDOS DOCUMENTAIS DE SANTA MARIA MADALENA DE SÁRRIA ( ARQUIVO HISTÓRICO NACIONAL ) ( 1352 ). V .- DOAZÓN DA VEIGA DE ARRIBA , CELEIRO E MANÁN.DON PEDRO CONDE DE LEMOS ( 1371 ).- VI.- VENDA DO CASAL DO LOUSADO EN CALLAS A RUI BLANCO ( 1393 ), VII- DOTACION DA CAPELA DE SAN LOURENZO POR ROI GOMES DE RIBADENEIRA CON HERDADES EN ZANFOGA., LOUSADELA , NESPEREIRA E OUTROS LUGARES ( 1416 ) VIII- VENDA DE JOAO DE PADRÓN A GONÇALVO FERNADEZ ( 1420 ) IX.- COMPOSICIÓN DE XOÁN ALONSO CON FREI ARES DE LARIN( 1428 ) . X.- ACORDO DE INES GOMES DE CORVELLE CON FREI ARES DE LARIN ( 1431 ) XI.- INÉS GÓMES DE VILAR DE SÁRRIA ( 1431 ) XII.- AFORACIÓN DE FREI LOPO DE FERREIROS A PERO LOPES ( 1480 ). XIII.- TRASLACIÓN DE ESCRITURAS DE ROI GONÇALVES DE RIBADENEIRA ( 1454-1491 ). XIV.- CAPELA DA SANTA CRUZ : FUNDACIÓN DE MISA FEITA POR LOPO DE AGUIAR E ÁLVARO DE AGUIAR ( 1486 XV.- ALVARO GONSALVES DE RIBADEIRA ( 1491 ), XVI.- DOAZÓN DE DON RODRIGO ENRIQUEZ OSORIO ( 1502 ).- XVII.- TESTAMENTO DE MARIA FERNANDEZ MULLER DE ALVARO FERNANDEZ DE SÁRRIA ( 1508 ),, XVIII.- LIONOR VASQUEZ VENDE A FREI ALVARO DE TOXEIROS EN VILAR DE SÁRRIA ( 1509 ), XIX..- CONFIRMACIÓN DE DON RODRIGO ENRIQUEZ ( 1510 ). XX.- DOAZÓN DE DONA ISABEL DE VILAVELLA ( 1512 ). XXI.- ESCRITURA DE FORO DADA POLO BACHELER FREI ALVARO DE "TOJEROS" A TERESA DE BEREA , POLA VIÑA DE TOURISQUEDO , NO COUTO DE POL EN BAAMORTO ( 1514 ). XXII.- PERMUTA CO CONCELLO DE SÁRRIA PARA ANCHEAMENTO DUN CAMIÑO ( 1521 ). XXIII.- XOÁN RODRÍGUEZ DE GOIÁN FAI VENDA DE BENS E DEREITOS A FREI PEDRO DE GOIÁN ( 1521 ). XXIV.- FORO DO LUGAR DA RIBEIRA EN VILAR DE SÁRRIA. XXV.- VENDA DUNHA FANEGA DE PAN DE RENDA EN VILEI ( 1526 ). XXVI.- CARTA DE VENDA DUNHA FANEGA DE RENDA EN NABÁS ( 1525 ) . XXVII.- VENDA DUNHA FANEGA DE PAN DE RENDA EN NABÁS ( 1526 ). XXVIII.- DOAZÓN DE DONA BEATRIS DE CASTRO ( 1527 ). XXIX.- BULDA DO PAPA CLEMENTE VII ( 1531 ). XXX.- BULDA DE CLEMENTE VII ( 1534 ). XXXI.- BULDA DE CLEMENTE VII ( 1534 ). XXXII.- A REDUCCIÓN.- DOCUMENTO RECOLLIDO POR DIEGO PAZOS ( 1568 ). XXXIII.- A REDUCCIÓN NAS ACTAS REDACTADAS POR GREGORIO RODRÍGUEZ ( escribán residente en Monforte )- 3,4,5 e 6 de xaneiro de 1568. A ) CEDULA REAL. B).-PROVISIÓN DO PROVINCIAL. C).- PROVISIÓN DO BISPO DE LUGO. D).-REQUERIMENTO FEITO Á XUSTIZA DE SÁRRIA CON CÉDULA REAL. E ).- COMO O SEÑOR PROVISOR NO DITO MOSTEIRO FIXO AXUNTAR Ó PRIOIRO E MÁIS FLAIRES.
F ).- RENDA E BENS DE FREI ÁLVARO PÉREZ
( Declaración de Frei Álvaro Pérez de Sárria, prioiro perpetuo de Santa María Madalena de Sárria )
DIEGO LÓPEZ DO CURRIAL.- 8 fanegas de pan, 1 fanega de trigo e 1 porco cebado ( Maside ). BARTOLAMÉ DO CURRIAL.- 9 fanegas de pan, 1 fanega de trigo, 1 porco cebado en pé e 1 cabrito ( Maside ). FRANCISCO DE SANTALLA.- 8 fanegas de pan , 1 porco cebado, 1 cabrito ( Maside ). PEDRO DA VILA.- 4 fanegas de pan, 1 porco aberto , 1 carneiro ( Barbadelo ). PEDRO LOPEZ DE SURRIBA.- 3 fanegas de centeo , 1 porco cebado en pé , 1 carneiro ( Barbadelo ). XOÁN TECELÁN .- 5 fanegas de pan, 6 capóns cebados ( Barbadelo ). GONÇALO MORIN .- 10 fanegas de pan, 1 porco cebado ( Barbadelo ). LOPE MORIN.- 10 fanegas de pan, 1 porco cebado ( Barbadelo ). PEDRO ABADE.- Fanega e media de trigo, 3 fanegas cada dous anos, e 2 de pan cada ano ( Barbadelo ). FILLOS DE ÁLVARO GARCÍA.- 1 fanega de trigo ( Rubín ). ¿ ? TALLÓN.- 5 tegas e media de pan ( Rubín ). MARTIÑO FERNÁNDEZ, 5 tegas e media de pan ( Rubín ). PEDRO SIMÓN, 3 fanegas de pan ( Fonteabuín ). RODRIGO DE GONGOSTA, 5 fanegas de pan ( Fonteabuín ). OS PEDROS .- 1 fanega de pan ( Manán ). FERNANDO DO PIÑEIRO.- 1 fanega de pan ( Betote ).- PERO DA ARMEÁ.- 1 fanega de pan ( Betote ). PEDRO DA VILA.- 3 tegas de pan ( Betote ). DOMINGOS QUIROGA.- 1 fanega de pan ( Treilán ). XOÁN GÓMEZ.- 3 tegas de pan, 3 tegas de trigo ( Vilar de Sárria ). PEDRO DE SAN PEDRO.- 1 fanega de centeo ( Vilar de Sárria ). XOÁN LÓPEZ DO BARRIO.- 1 fanega de pan ( Vilar de Sárria ). LUGAR DE LOURENÇO DO BARRIO.- 3 fanegas de pan ( Ferreiros ). FRANCISCO CARRO.- 1 fanega de pan, e 12..... ( Louseiro ). BARTALOMEU DE MANÁN.- 2 fanegas de pan ( Río ). EN SEOANE DA SOMOÇA.- 7 ou 8 fanegas de pan ( Galegos ).- LUGAR DE ARPILLEIROS DE ROI BLANCO.- 3 fanegas de pan. XULIO PÉREZ.- 2 fanegas de pan ( Lousadela ). PEDRO SÁNCHEZ.- 8 fanegas de pan e 8 capóns ( Santa María de Vilar ). MARÍA ARES.- 1 fanega de pan ( Santa María de Vilar ). PEDRO DOURO.- 1 fanega de pan ( Santa María de Vilar ). FRANCISCO LÓPEZ.- 1 fanega de pan ( Santa María de Vilar ). FRANCISCO DIEZ.- 10 celemíns de pan ( Santa María de Vilar ). XULIO DA VILA.- 1 tega de pan ( Santa María de Vilar ). ANDRÉ DE FERREIROS.- 2 fanegas de pan ( San Fiz de Vilapedre ). A MULLER DE GONZALO COCÍN..- 1 tega de pan ( Vilapedre ). .......... 1 tega de pan ( Vilalence-Goián ). MULLER DE PEDRO RODRIGUEZ.- 3 fanegas de pan e 4 capóns ( San Miguel de Vilapedre ). SEBASTIAN DA CAL.- 1 tega de pan ( Goián ). SEBASTIÁN DO CARBALLO.- 3 fanegas e media de pan ( Goián ). SANTA COMBA DO PÁRAMO E SAN MARTIÑO DA TORRE.- Non sabe. SAN XOÁN DE CASTRELO ( RESTRELO ) Non sabe. SAN PEDRO DE BARÁN ( un labrego) 8 fanegas de pan, 6 capóns, 5 fanegas de pan. EN TEIBADE-VILARAGUNTE ( unha muller ) 12 ou 13 fanegas de pan, 6 capóns e 1 touciño , UN LABRADOR DE GUIÁN, 1 tega de pan. ALVARO LÓPEZ.-6 fanegas de pan e 6 capóns ( Meixente ). DIEGO DO PACIO.- 2 fanegas de pan ( Nabás ). ALVARO DO RÍO.- 8 fanegas de pan ( Nabás ). . .......POR UN PRADO.- 3 tegas de pan ( Meixente ). ÁLVARO VÁZQUEZ.- 2 fanegas de pan ( Barbadelo ). PEDRO CONDE.- 10 fanegas de pan e 1 porco , en Maside
NOVA AMPLIACIÓN
NA CASA DE XOÀN DO CASAR -BIVILLE .- 8 fanegas de pan. RODRIGO DA BREA-A PINZA -5 fanegas de pan e un porco aberto . POLO LUGAR DO CAMPO- A PINZA.- 6 fanegas de pan e 6 reais. NO COUTO DE FERREIROS.- 5 fanegas e media de pan e 3 reais.- NO COUTO DE FERREIROS.- OS MONTES.,- 2 fanegas de pan. NA VILA DE SÁRRIA ERA DO MOSTEIRO A CASA ONDE VIVÍA FRANCISCO DÍAZ. POLA CASA DE PEDRO RODRÍGUEZ, canteiro, 2 reais de censo
AMPLIACIÓN DE BENS DECLARADOS POR SEUS.
Na Casa de Rodrigo da Brea , unha arca de 50 ou 60 fanegas de centeo en gra. En Sáa do Pàramo, 70 0u 80 fanegas de centeo No Mosteiro da Madalena , tres arcas cheas de gra centea ( as chaves tíñaas frei Xoán Díaz, mordomo ). E nos corredores do Mosteiro, 6 ou 7 fanegas de trigo. Unha taza de prata que lla dera a un seu parente. No Páramo tiña certas cabezas de égoas e crías a cargo de Alonso López de Paredes . Outra égoa na Lobataira , cas dunha foreira de Nespereira. Dous homes que vivían xunto da Regueira de San Salvador do Mato tiñan varias vacas propias del. Martiño Fernández de Santiago da Veiga tiña varias vacas ao gardo ( en cabana ). O fillo de Xoán do Regueiro de Rubín tíñalle unha vaca con cría. Cas de Rodrigo do Pedroso, en Corvelle , tiña varias arreses. En Guillade, cas de Ares Sánchez, tiña ovellas ao gardo. Dixo que tiña máis cabras , e que non tiña acordo de onde estaban.
MÁIS RENDAS DECLARADAS
Na Pobra de San Xullao , Inés de Escoureda , 2 fanegas de pan . Cas de Inés de Riazor , 3 fanegas de centeo. Miguel de Láncara , da Xurisdición da Pobra , 4 fanegas de pan . Xoán López de Lago da Pobra , 1 fanega de pan . Un caseiro de Moscán , 5 fanegas de pan . Polo lugar de San Paio, na Pobra , 2 fanegas de pan.
MÁIS RENDA ( 6.01.1568 )
En Callás-Reimóndez. cás de Xoán da Rañoá. 8 fanegas de pan e 1 carneiro. Cas de Martiño Regueiro , de Reimóndez. 2 fanegas e media de pan , 1 porco cebado e 4 ou 6 capóns. Xoán da Rañoá, ademáis, un cabrito. En Santa Mariña de Rubín polo lugar que fora de Alonso Pérez, unha fanega de pan.
I ).- AUTO COMO SE MANDÓU A TODOS OS FLAIRES ESTANDO XUNTOS SE QUERÍAN TOMAR O HÁBITO DE SANTO AGOSTIÑO DA ORDE DA OUSERVANCIA SE QUIXESEN,
L.- NOTACIÓN E DECLARACIÓN DO TODO DARRIBA DITO.
M.- COMO LOGO OS FLAIRES DERON OBEDIENCIA AO PADRE FREI DIEGO LÓPEZ , VISITADOR.
N).- PETICIÓN DUN TRASLADO DOS AUTOS PARA RECLAMACIÓNS NOUTRAS PARTES.
XXXIV.- SUSBSTITUCIÓN DUN PODER DADO POLO CONVENTO DA MADALENA A FREI SEBASTIÁN ( 1569 )
XXXV.- FORO DE SANTO ESTEVO DE LOUSADELA ( 1584 )
XXXVI.- APEO DE BENS EN LOUSADELA ( 1597 )
XXXVII.- CONTRATO CON PERO ABADE E A SÚA MULLER PARA QUE SEXAN FORNEIROS E COZAN O PAN NO DITO MOSTEIRO ( 1597 )
XXXVIII.- CONTRATO COS CAMPANEIROS PEDRO DE REBOLLAL E XOÁN DE PINILLA ( 1632 ).
XXXIX.- CONTRATO CON FRANCISCO DE MOURE ( 1639 )
XL.- CONDICIÓNS NAS QUE O MÉDICO DO MOSTEIRO DE SAMOS DR.ANTONIO ENRIQUE DE SALAZAR , ATENDERÍA AOS RELIXIOSOS DO MOSTEIRO DA MADALENA DE SÁRRIA.
XLI.- PADROADO DO CONDE DE LEMOS ( ESTRACTO ) ( 1643 ).
XLII.- CONTRATO CON BALTASAR REY DE TERÁN ( 1643 )
XLIII.- VENDA DUN CENSO ( 1749 )
XLIV.- VENDA DUN CENSO ( 1770 )
XLV.- VENDA DUN CENSO ( 1770 )
XLVI.- DOUMENTO RELATIVO Á ACEA DE RIBA ( REIMÓNDEZ ) ( 1772 )
XLVII.- COMPRAVENDA DUN SOUTO ( 1772 )
XLVIII.- VENDA DUNHA RENDA ( 1772 )
IL.- CORRESPONDENCIA CO SEÑOR DE GAIBOR ( 1786 )
L .- COPIA DO OFICIO DIRIXIDO POLO XEFE POLITICO DE LUGO AO ALCALDE CONSTITUCIONAL DE SÁRRIA ( 1822 ) .
LI.- CORRESPONDENCIA CO PADRE PRIOIRO POLO CORREXIDOR " REALISTA" ( 1823 )
***********************************************************************************
RELACION DE FONDOS DOCUMENTAIS NO ARQUIVO HISTÓRICO NACIONAL. SECCION CLERO.- MADRID ( Traballo feito por Manuel Tourón Yebra )-
LIBRO 6.572.- Libro de misas ou libro de recibo, aplicación e cartas , contas de misas cantadas e rezadas ( 1757-1835 )-
O libro está paxinado ata a 219 , logo foliado dende o folio 119 ao 151 volto.
Contido
* Relación de misas cantadas e rezadas , con expresión das que corresponden a cada semana ou festividade sinalada ( 1757 )
* Idem para 1766.
* Relación das misas cantadas e rezadas entre 1757 e 1835 , expresando por quen se aplican- As anotacións están efectuadas polos Padres Depositarios e revisadas periódicamente polos Padres Provinciais, Visitadores e Definidres da Orde de Santo Agostiño.
* Detalle pormenorizado das miaas arrastrando sumas recebidas ( expresadas en reais ) pola súa execución.
* Detalle final de misas que se dirán ao longo dun ano aplicadas por viciños de Sárria , Condes de Lemos , etc. indicando as datas.
En resume , o libro é interesante para coñecer as rendas percibidas polo Convento , no periodo indicado e no cocepto de misas.
* LIBRO 6.529.- LIBRO MESTRE, que dá razón por freguesías dos papeis e instrumentos existentes no Arquivo doConvento de Santa María Madalena de Sárria, obrados de tempo antigo,
* LIBRO 6.697.- MEMORIAL COBRADOR DE RENDAS, para o Convento de Santa María Madalena de Sárria para o ano 1833.
* LIBRO 6.528.- Índice dos capitulos que contén este libro.
1,. En primeiro lugar logo deste índice vai posta unha táboa de táboas de todas as freguesías , tanto de Sárria como de Lemos , onde se paga renda ao Convento , xuntando os nomes dos titulares que son do mesmo nome , para que con maior facilidade se achen.
2.- Comeza a nómina de todas as parroquias que no ano de 1705 estaban a pagas , posta en táboas e sacadno o folio de letra todo para distinción dos folios do libro e advírtese que en todas as planas hai número. Ponse o nome dos contribuintes.
3.- Razón do que se paga , canto e qué e por qué , citando o caixón onde están as escrituras e o Libro Mestre. Remata polo que fai a Sárria no folio 242 e quedan 18 follas en branco entre Sárria e Lemos.
4.- Comeza no folio 261 a razón da renda de Lemos que acaba no 320 e quedan 20 follas en branco para enadir ou advertir.
5.- Renda de centeo que se xunta en Sárria ( Folio 341 )
6.- Renda de trigo que se xunta en Sárria ( Folio 353 )
7.- Renda de carneiros que se xunta en Sárria ( Folio 362 )
8.- Renda de capóns que se xunta en Sárria ( Folio 363 )
9.- Renda de manteiga que se xunta en Sárria ( Folio 365 )
10.- Renda de queixos que se xunta en Sárria ( Folio 366 )
11.- Renda de fabas que se xunta en Sárria ( Folio 367 )
12.- Renda de castañas que se xunta en Sárria ( Folio 368 )
13.- Renda de cabritos que se xunta en Sárria ( Folio 369 )
14.- Renda de ovos que se xunta en Sárria ( Folio 371 )
15.- Renda de galiñas que se xunta en Sárria ( Folio 372 )
16.- Renda de leitóns vivos que se xunta en Sárria ( Folio 375 )
17.- Renda de leitós abertos que se xunta en Sárria ( Folio 377 )
18.- Renda de diñeiro en Sarria e Lemos por meses ( Folio 378 )
19.- ....................................................................................................
20.- Renda de centeo en Lemos ( Folio 399 )
21.- Renda de trigo en Lemos ( Folio 400 )
22..- Renda de viño en Lemos ( Folio 401 )
23.- Renda de galiñas en Lemos ( Folio 403 )
24,- Renda de carneiros en Lemos ( Folio 404 )
25.- Renda de castañas en Lemos ( Folio 405 )
26.- Renda en rodrigas en Lemos ( Folio 406 )
27.- Memorial, cómputo dun ano con outro do curato de Louseiro
28.- Souto, labrabza e horta que posúe o convento
29.- Granxa de Baamorto e razón das viñas-
30.- Granxa de Pacios e as súas viñas
31.- Pensións que paga este convento.
32.- Salarios que paga a criados e oficiais.
***********************************************************************************
PARROQUIAS E FREGUESÍAS NAS QUE SE PAGA RENDA A ESTE CONVENTO
SANTA MARÍA: Vilar e Padriñán.- Vilafiz.- Ferreiros.- Belante.- Marei.- Albán.- Corvelle.- Vilamaior.- Ortoá.- Vilaraginte.- Ferroi en Pallares.- Baamorto.- A Parte.- Toimil.- Sáa.- Góo.- Pinp
SAN SALVADOR: Mato.- Vilar de Sárria.- A Pinza.- Cesár.- Ferreiros en Lemos
SANTA OLALLA.- Alta.- Lagos.- Arxemil.- de Rei.
SAN PEDRO.- Seteventos.- Barán.- Maside.- Ronfe,. Maceda.- Láncara,. Vilarello.- Bande,. Santa Comba.- Ribas Altas,- Froián.- Cubela,
SANTO ANDRÉ : de Paradela.- da Ribeira
SAN VICENZO : Betote.- Maside.
SAN SADORNIÑO : Ferreiros.
SANTO ESTEVO: Lousadela.- Calvor.- Vilouzán,. Folgosa,. Mota en Pallares,
SAN MARTIÑO: Louseiro.. Río. Loureiro,
SAN FIZ : Reimóndez.- Vilapedre.
SAN XULIÁN : Veiga.- Meixente.- Chorente .- Frades.- Tor,
SAN XOAN.- Fafián.- Friolfe.- O Corgo.
SANTA MARTA : Neira.
SANTA EUXEA : Vilartelín
SANTA EUFEMIA ; Vilarmosteiro.
SAN MIGUEL.- Goián.- Monseiro.- Piñeira.- Biville.- Vilapedre.- Vila de Mouros.- Lapío.- Canedo.
SAN TOMÉ: Tórdea.
SAN CRISTOVO : Martín.- Gontín.
SANTIAGO: da Veiga.- Farbán.- Barbadelo.- Nespereira.- Castelo dos Infantes.- Sáa.- Viance.- Estraxiz.- Pousada.- Ribas Pequenas.- Triacastela.
SANTA MARIÑA : Rubín.- Sárria.
SAN PAIO: Calleiros ( en Vilapedre )
SAN MAMEDE : Vilasouto
SANTA CRISTIÑA : Viso
SANTA MARÍA MADALENA.- Moscán
MONFORTE DE LEMOS
A POBRA DO BROLLÓN
*********************************************************************************
RELACIÓN DE PERGAMEOS E ESCRITURAS NO ARQUIVO HISTÓRICO NACIONAL
1.- 1322. Bulda do Papa Xoán XXII
2.- 1.371, Doazón do Conde don Pedro dos lugares de A Veiga, Celeiro e Manán.
3.- 1416 ( era ? ).- Dotación da capela de San Lourenzo por Roi Gomes de Ribadeneira.
4.- 1352. Venda de Bastiano Pérez de Rodeiro a Xoán Rodríguez de Bolaño de bens na terra de Lemos.
5.- 1393. Venda do casal do Lousado en Callás a Rui Branco.
6.- 1431. Escritura de aforación de Inés Gómes de Corvelle.
7.- 1431.- Aforación de Inés Gómes de Vilar de Sárria.
8.- 1480.- Aforación de frei Lopo de Ferreiros a Pero López.
9.- 1420.- Venda de Xoao de Padrón a Gonçalvo Fernandes-
10.- 1491.- Alvaro Gomes de Ribadeneira dota o lugar da Veiga.
11.- 2.1491. Traslado de escrituras a petición de frei Xoán.
12.- bis.- 1421 ( difícil lectura ).
13.- 1524. Foro de Alfonso de Vilasouto.
14.- 1502. Don Rodrigo Osorio, Conde de Lemos, cede a portaxe de Triacastela.
15.- 1509. Venda de Lionor Vasques de Vilar de Sárria.
16.- 1511 ( Difícil lectura )-
16.- 2.1514. Aforación de frei Alvaro de Tojeros.
16.- 3.1514, Aforación de frei Alvaro de Tojeros.
16.- 4.1514. Sobre dereitos de Xoán Rodríguez de Goián.
17, 1.1523.- Venda de Pero Rodrigues de Santalla de Arxemil a Gonzalo Pérez de Sárria.duhna fanega de pan de renda en Vilei.
17.- 2.1525.- Venda de Xoán Lopez de Nabais a Gonzalo Pérez de Sárria, dunha fanega de pan de renda polo lugar de Nabais.
17.- 3, 1526. Venda de Xoán López de Nabais a Gonzalo Pérez de Sárria dunha fanega de pan de renda.
18.- 1527.- Dona Beatriz de Castro e Osorio confirma doazón e dá fincas en San Pedro de Froián.
19.- 1531. Bulda de Clemente VII con conceión de indulxencias.
20.- 1533. Nomeamento de prioiro a favor a favor de Alvaro Pérez de Sárria.
21.- 1534. Bulda de Clemente VII nomeando prioiro a frei Alvaro Pérez de Sárria.
22.- 1568.- Memorial da Redución do Mosteiro de Santa María Madalena de Sárria, á Regular Ouservancia de Santo Agostiño ( traslado das trinta páxinas manuscritas coa relación dos feitos )
***********************************************************************************
RELACIÓN DE DOCUMENTOS QUE PERTENCERON AO ARQUIVO DE SANTA MARÍA MADALENA E AGRDABA NO SEU PODER DON ANTONIO GARCÍA CONDE , SEGUNDO REGERENCIAS DE DON FRANCISCO VÁZQUEZ SACO.
1.- Escritura de 25-05.1704, Declaración de bens en Ferreiros de San Fiz de Vilapedre.
2.- Copia de documento de 27.07. 1604. Foro de Ferreiros de Vilapedre.
3.- 20.02.1553.- Sobre pleito por bens en Ferreiros.
4.- 27.02.1554.- Sobre renda en San Fiz.
5.- 6.02.1747. Compra de bens en Ferreiros.
6.- 30.06.1541. Sobre foro de Ferreiros.
7.- 28.12. 1554. Foro de San Fiz de Vilapedre.
8.- 7.07. 1767.- Venda de renda en Ferreiros.
9.- 10.- 7.11.1805.- Censo a Agustín de Castro.
11.- 26.03.1792.- Sobre pagamento de rendas en Ferreiros.
12.- 13.11,1580.- Foro de Ferreiros,
13.-7.02.1783.- Arrendamento do lugar de Ferreiros.
14.-1555. Venda de pan de renda en Ferreiros
15.- 27,03,1556, Venda de bens en Ferreiros.
16.- 5,10,1521 Foro de Ferreiros,
17.- 1.04.1535,. Entrada na posesión de tres tegas de pan de renda en San Fiz de Vilapedre.
18.-6.02.1483 Pedimento de apeo en Ferreiros de Vilapedre.
19.- 1428.Carta de composición polos bens de Ferreiros de Vilapedre.
20..- Máis documentos non inventariados,
*********************************************************************************
BIBLIOGRAFÍA
MATERIAL GRÁFICO.- SANTA MARÍA MADALENA.- ( Fotografías de Santy López )
Porta románica da primeira igrexa.- Pórtico gótico de Santa María Madalena ( Segunda Igrexa ).- Porta gótica da terceira igrexa ( século XVI ).- A Porta dos Carros ( século XVIII ).- Portaría do Mosteiro ( século XVIII ).- Porta dos Hospitaliños Novos ( século XVIII ).- Porta de Gracias.- Nicho de Orozco ( século XVI ). Poeta actual da sancristía.- Porta do claustro alto.- Porta da sancristía.- Nicho de Álvaro Nunes de Guitiñan ( século XVI ).- Estatua xacente e lápida de Alvaro Nunes- Nicho dos Señores de Castelo dos Infantes ( século XVI ).- Estatua xacente do nicho de Orozco ( Don Iñigo Sánchez de Orozco ).- Emblema da Orde dos Frades da Penitencia dos Venerables Mártires de Cristo ( agostiños ).- Escudo na capela de San Xosé ( exterior ).- Escudo Familia Condes de Lemos ( Capela Maior ).- Escudo Familia Conde de Lemos ( Capela Maior ).- Escudo no exterior da Capela Maior.- Escudo da Orde de Santo Agostiño na Porta dos Carros.- Escudo da Orde de Santo Agostiño ( Obra Nova ).- Escudo da Orde de Santo Agostiño ( Hospitaliños Novos ).- Outro emblema da Orde da Penitencia dos Beatos Mártires.- Escudo do Bispo Murúa ( Restaurador da vida monástica ).- Balcón da Biblioteca.- Balcón na Obra Nova.- Balcón na Obra Nova.- Balcón e pináculo ( Obra Nova ).- Balcón na Cela do Bispo.- Balcón da Obra Nova.- O Corpo da Igrexa.- Nave principal e coro.- O Altar Maior.- Santo Agostiño.- Altar do Santo Cristo.- Altar de San Xosé ( hoxe do Sagrado Corazón ).- Altar da Virxe do Rosario ( estaba na capela de San Lourenzo e foi suprimido ). Altar da Virxe de Fátima.- O Coro.- O órnano.- Vidreira gótica.- Roseta da segunda igrexa.- A escaleira principal.- Escaleira e corredor alto.- Santo Cristo da Escaleira,. Presencia mercedaria.- Claustro Gótico.- O Claustro baixo.- O Claustro. Entrada ás dependencias monacais.- O empedrado.- Arcada.- Galería do claustro alto.- Galería do claustro alto.- Interior do claustro alto.- O pequeno Museo conventual.- Galerías.- A ala das celas vellas.- A Torre.- A Obra Nova.- A Torre ( Século XVIII ).- Lápida da Obra Nova.- Pináculo.- Entrada á Portaría.- Mosaico no Adro.-
Dibuxos ( Autor, Ricardo Segundo López Méndez )
Libro de Enterramentos
ALTAR MAIOR ( 1705 ): Santa María Madalena.- Santa Mónica.- San Nicolau de Tolentino.- Santo Agostiño.- Santiago Apóstolo .- Cruz co espada e palma . Escudos da Orde Agostiña. ALTAR MAIOR ( 1763 ) Santa María Madalena.- Santa Mónica.- San Nicolau de Tolentino.- Santo Agostiño.- Santiago Apóstolo.- Virxe María.- Cristo Crucificado.- San Xoán Exanxellista.- Escudos da Orde Agostiña ALTAR MAIOR ( 1797 ).- Santa María Madalena.- Santa Mónica.- San Nicolau de Tolentino.- Santo Agostiño.- Remate en semicirco: Virxe María.- Cristo Crucificado.- San Xoán Evanxellista.- Escudo da Orde de Santo Agostiño. ALTAR MAIOR ( Na actualidade ) : San Pedro Nolasco .- San Ramón Nonnato.- San Pedro Pascual.- Nosa Señora da Mercé.- Santa María de Cervelló.- Escudo da Mercé- Santo Agostiño.- Barras de Aragón. Debuxo do Altar Maior ( 1750 ) .-Portada do manuscrito " Libro de las Sepulturas, así dotadas , como por dotar, nichos y capillas que tiene eset Conbebto de la Malena de Sarria. Hiçose siendo Prior el Pe. Predor F. Antoinio de Castro Mª de Nob Jubilado. Año de 1705. Altar Maior e Presbiterio ( 1705 ).- Altar do Santo Cristo ( 1705 ).- Altar da Nosa Señora de Gracia ( 1705 ).- Altar de San Xosé ( 1705 ).- Altar de San Xoán de Sahagún ( 1705 ).- Nicho dos Lemos .- Nicho dos Ribadeneira ( hoxe pasaxe á capela do Cristo ).- Nicho de Álvaro Nunes de Guitián.- Nicho da Casa de Castelo dos Infantes.- Armas da campa de Vasco de Cuéllar ( desaparecida ).- Armas de Alonso de Castro ( desaparecidas ).- Armas de D. Carlos de Valcarce ( desaparecidas ).- Armas dos Señores de Requeixo ( desaparecidas ).- Armas de Legoza ( desaparecidos ).- O Púlpito. PLANOS: 2ª Igrexa, capela de San Brais e espazos do mosteiro ( século XV ).- Planta da 3ª igrexa, mosteiro e claustro ( vello ) e patio , Obra Nova e Hospitaliños Novos ( 1776 ). - Enterramentos e nichos na Igrexa de Santa María Madalena ( 174 sepulturas, 7 nichos, 1 sartego e 6 Corpos Santos. A POBRA DE SÁRRIA : (Santa María Madalena de Sarria, Hospital de San Roque, Hospital de San Lázaro, Santa María de Barbadelo, Santiago do Mercado, A Fortaleza, San Salvador, Hospital de Santo Antón , Fonte de San Salvador , Ponte da Áspera e Río Barbadelo. CIRCUNDO DO MOSTEIRO.- Fincas propiedade do Mosteiro da Madalena, PATRIMONIO E RENDAS: Ubicación dos lugares onde o Mosteiro tiña bens ou cobraba rendas. ESCUDOS : Nicho dos Condes de Lemos.- Nicho dos Señores de Castelo dos Infantes.- Nicho de Orozco.- Condes de Lemos.- Rodrigo Enríquez e Osorio.- Nuno Alvares.- Familia da Casa Grande e Trebolle.- Orde de Santo Agostiño.- Orde de Santo Agostiño.- Bispo Armanyá.- Bispo Murúa.- Orde da Mercede.- Nuno Alvares.- Vasco de Cuéllar, Carlos de Valcarce, Pedro Teixeiro, Alonso de Castro, Señores de Requeixo- Debuxo descriptivo dos espazos do Mosteiro ( século XIV -Xafa ).- Debuxo referido a actuacións no Camiño de Santiago entre San Salvador e a Ponte da Áspera.- FOTOGRAFÍAS.- Arzúa- Santa María Madalena.- Arzúa ( restos ).- Pacios de Veiga.- Capela da Nosa Señora da Lagoela - Pacios da Veiga ( s. XIX ) ALTAR DA NOSA SEÑORA DE GRACIA ( debuxo ). Santa Catarina.- Nosa Señora de Gracia.- San Roque. FOTOGRAFIAS : Cabeceira da igrexa e torre.- Obra Nova.
DATOS SOBRE A REDUCIÓN ( P.M.F Thomás de Herrera )
E por baixo do ano de 1568 dí estas palabras: Neste ano reducíronese á nosa Regular Ouservancia dos Conventos de Frades da Orde no reino de Galicia; un dos cales chámase Santa María Madalena da vil Sárria ; e o outro Santa María Madalena na vila de Arzúa , que até o presente tempo foron Claustrais.
Nisto último padeceu engaño o P. Román porque estes dous Conventos non eran da Orde, senón de distinta Relixión . Teño a relación orixinal que escribiu o P. Fr, Xoán de Urbina, Prioiro da Casa de Sárria ; e para que non se perda memoria , pareceume poñer aquí o que for necesario. Principia desta sorte :
" O que eu Fr, Xoán de Urbina, Prioiro do Mosteiro da Madalena de Sárria da Orde do N.P.S. Agostiño e Vigairo Provincial deste Reino de Galicia , trastornando os papeis deste Mosteiro , e as memorias da antigüidade , e fundación del, puiden achar o seguinte.
Que haberá perto de douscentos anos , pouco máis ou menos, que esta casa estaba ben poboada de Frades , que se chamaban "De penitencia Beatorum Martyrum sub Regula S Augustini Episcopi . A cal orde tivo a súa primeira fundación en Italia, e dous relixiosos desta orde, homes graves , e de santa vida, vindo a visitaren o glorioso corpo de Santiago , acordaron facer a súa habitación neste lugar de Sárria, a carón da Fortaleza , en cuxa contorna antigamente soía estar o mellor da Vila. Estes Relixiosos soían traer o Hábito branco cunha cruz colorada nas capas brancas. Din nos antigos e áchase en antiquísimas que nesta Casa soía de primeiras estar un Mosteiro da Orde dos Templarios . E de aquí viñeron os Condes, ou marqueses antecesores a deixaren a esta casa e Mosteiro o lugar da Veiga de Arriba e o lugar de Celeiro , e outro lugar en Céltigos con xurisdición e vasalos-
Cando estes dous Relixiosos viñeron de Italia á romaría sobredita, acharon neste sitio onde agora está a porta que entra da igrexa para o claustro , unha Ermida que dicían de San Brais da Vilanova de Sárria e tendo licenza e beneplácito da vila de Sárria, comezaron naquela Ermida a fundar o Mosteiro e en achegándoselles outros Relixiosos , que querían seguiren aquel instituto. e maneira de viviren , e vivindo en Comunidade con grande exemplo , e Santidade, as xentes da contorna cobráronlles grande amor, Mais despois viñeron a darlle ao mosteiro a vocación da benaventurada María Madalena, hospedando aos peregrinos que ían cara Santiago. E para isto fundaron un Hospital cabo da dita casa e os sumos Pontífices informados da santidade e exercizos santos , nos que se exercitaban estes relixiosos, concederon moitas grazas e indulxenzas ás persoas que axudasen á fundación do Mosteiro e ao Hospital que estaba edificado ao seu carón para os peregrinos.
E así coas esmolas , que lle daban ao mosteiro, houbo tempo , como contan persoas fidedignas, que sustentóu a Casa vinte e cinco Sacerdotes , ademáis dos Relixiosos que non eran de Misa.
Estes dous irmáns que foron os primeiros Fundadores desta Casa, están enterrados onde soía ser a capela de San Brais, baixo de de dúas pedras que están cunhas Cruces , cabo da porta antedita, como entramos da Igrexa para o Claustro, que están baixo do Coro . Riba desas pedras estaba unha laxe moi grande que cobría as dúas pedras que despóis crebóu en dous pedazos , e un deles serve agora de ceadoiro na horta.
Naqueles tempos pola devoción que a xente tiña a aqueles dous relixiosos , soían levar terra das súas sepulturas por reliquias. E así todos os antigos non permitían que ningún se enterrase baixo delas ; nin despois se enterróu a ninguén. A Capela Maior....
A 24 de febreiro de 1568, pouco máis ou menos,o P, Fr. Diego López de memorable memoria , sendo Visitador da provincia de Galicia , reduciu este mosteiro da Madalena de Sárria á Ouservancia Regular da Orde do N.P.S. Agostiño, sendo prioiro dela o P.Fr. Alvaro Pèrez, e axudóu á dita redución o P.Fr. Xoán Sánchez , que foi Pregador nesta Casa e bacheler en Teoloxía . Este recolleuse en Pacios de Veiga ; e con pouca axuda do Mosteiro edificóu alí unha Ermida moi devota ; e fundóu dúas casas ; a unha para servizo da casa; a outra para a súa habitación.....
Neste Convento está enterrado o venerable P. Fr. Domingos Serrano, que morréu polos anos 1599. Tamén está ali sepultado don Alonso de Castro, fillo do Duque de Arjona. Conde de Trastamara e Señor de Lemos. Principe de sangre Real. Había novas disto nun memorial antigo que dicía " o ano de era de 1418 víspera da Madalena mataron a don Alonso na porta da igrexa de San Pedro de Láncara e trouxérono a este Mosteiro a enterrar".
Hai que tomar a era por ano , para que poida facerse crible que don Alonso fose fillo do Duque de Arjona don Fadrique que morréu o ano 1430.
Fillo foi deste Mosteiro o P. M. Fr Francisco Domínguez , Catedrático de Durando da Univertsidade de Salamanca ; e eleito Bispo de Cotrón no Reino de Nápoles ; que morréu en Madird sendo rector do Colexio de dona María de Aragón , o ano de 1639, o día de Santo Agostiño.
( ,,,,,,, Tomado de "HISTORIA DEL CONVENTO DE S. AGUSTIN DE SALAMANCA " , Compuesta por el P.M.F. Tomás de Herrera , Calificador de la Suprema , Prioiro que foi do mesmo Convento . Dedicada ao Ilmª e Renª S. D, Diego de Arze Reinoso , Bispo de Plasencia e Inquisidor Xeral de España . Con previlexio en Madrid por Gregorio Rodríguez . Impresor de libros. Ano de 1652"....... )
*****************************************
a
a
Comentarios
Publicar un comentario