SANTA MARÍA MADALENA DE SÁRRIA: LIBRO DE SEPULTURAS

                 SANTA MARÍA MADALENA DE SÁRRIA : LIBRO DE SEPULTURAS

O LIBRO DAS SEPULTURAS , ASÍ DOTADAS COMO POR DOTAR, NICHOS E CAPELAS  QUE TEN ESTE CONVENTO DA MADALENA DE SÁRRIA fíxose sendo Prioiro  o Padre Pregador Frei Antonio de Castro Méndez Novoa, xubilado, no ano de 1705  e nel seguiron a facer anotacións ate o ano 1835, cando co gallo das politicas de Desamortización  os relixiosos agostiños   abandoaron o Mosteiro. Os libros que trataban da administración dos bens  e os demáis documentos foron  levados a  Lugo e andando os anos unha boa parte  deles pasaron á Biblioteca Provincial de Lugo  e ao Arquivo Histórico Nacional de Madrid.

Varios dos fondos documentais e libros da súa biblioteca deberon ser desviados dos cauces confiscatorios acabando en mans de particulares.

Entre os sustraídos  do traslado forzoso a Lugo  está o manuscrito titulado LIBRO DAS SEPULTURAS , ASÍ DOTADAS COMO POR DOTAR, NICHOS E CAPELAS  QUE TEN ESTE CONVENTO DA MADALENA DE SÁRRIA  que reaparecéu o 28 de setembro de 1952, Festa da Mercé, cando María Miranda Sampedro, viuva do médico  e exalcalde de Sárria Amadeo Macía Vázquwz , fixo entrega do libro  á Comunidade Mercedaria de Sárria e para a súa Biblioteca.

A maior parte do contido desta obra  propia dos frades agostiños  sarriaos foi publicada  no Boletín do Seminario de Estudos Sarriaos " Francisco Vázquez Saco". E en 1994 o Servizo de Publicacións do Centro de Educación Permanente  de Adultos   " Curso de Historia Coamarcal  publicóu unha edición facsímil.

A  detallada relación  de enterramentos existentes na igrexa do mosteiro  constitúe  a mellor fonte de información referida ao templo, ás súas capelas , a súa evolución temporal e á identificación das persoas  enterradas no interior da igrexa e que foron favorecedoras  da máis representativa  institución  de Sárria: O Mosteiro de Santa María Madalena de Sárria . tan vencellado ao feito da pelerinaxe a Compostela  e a súa adicación exclusiva á acollida dos peleriños.

Cando en 1896 os relixiosos da Orde da Mercé, da Provincia de Castela, asentaron no  que fora o antigo Mosteiro de Santa María Madalena de Sárria, acometeron obras  de mellora da igrexa conventual e con esta ocasión recolleron os restos óseos  das vellas sepulturas, e  depositáronos na porta románica que dende o clautstro comunica coa que foi Capela de San Lourenzo.  Na porta de madeira figuraba a lenda "Vita Aeterna".  Estes restos foron, finalmente, levados para o que fora Panteón familiar dos benfeitores C Vaamonde e Ulloa, agora propiedade municipal, no Cemiterio Municipal.

Descoñecemos  a razón pola que o Libro de Sepulturas., desaparecido no ano 1835 acabóu nas mans de  Amadeo Macía Vázquez, e cecáis se debese a que algún dos comisarios  encargados da incautación dos fondos bibliográficos  fixese regalo dela a algún membro da familia Macía.

Fose o que fose a  curiosidade dos  custodiadores do Libro de Sepulturas fixo posible  , pasados xa case 190 anos da expulsión dos agostiños  , poidamos  lembrar a cantos  desexaron ver acollidos os seus corpos ao lentor do chan  do templo conventual sarriao.

................................................................................................................................................................ 

                                   LIBRO DE SEPULTURAS

( adicatoria )

Áä Biblioteca de PP Mercedarios de Sárria con todo afecto, rogándolle á Comunidade unha oración polo eterno descanso do meu difunto esposo don Amadeo Macía Vázquez, a quen se debe a conservación deste interesante libro do antigo Convento de Agostiños.

                    Sárria, 28 de setembro  de 1952, Festa da Mercé.

                    María Miranda Sampedro, Viuva de Macía.

.... Datos de interese....

Libro de Sepulturas  deste Convento. Nel ao principio estaba  a anotación seguinte , que por gastado o Papel, foi preciso trasladala aquí  , por ser cousa  especial e digna de se saber. Di así:

                                                  Nota primeira ( Corpos Santos )

As tres  fieiras  de baixo do Coro , deben estaren  exentas de admitir  enterro de persoa algunha  pola veneración  de tres corpos  de persoas de loable vida  e virtude que están  incorrutos e non se sabe máis  de que están  debaixo do Coro, como son dous  Relixiosos  fundadores  deste Convento e Hospital, e o outro  é o Padre Mestre  Frei Xoán Domiungos Serrano, Vigairo Provincial de Galícia.  Véxase o Protocolo de Quesada, folio 26.

                              Nota Segunda ( As tres sucesivas igrexas do Mosteiro )

Tres fundación  que houbo de Igrexa neste Convento, véxase o Principio do Protocolo  de Frei Marco Quesada, até o folio 38,

Estas eran as Notas que había . que trasladé  fielmente.  Está todo o Libro escrito  polo Padre Pregador  Frei Xosé Mosquera . Ano de 1705.

                                    Indulxenzas ( concedidas ao Mosteiro )

O Ilustrísimo Señor Don Caetano Gil Taboada, Bispo de Lugo e despíos Arcebispo  de Santiago  deu 40 días de Indulxenza  ao que ouvise Misa  no altar da Nosa Señora  , ou rezase unha Salve. Ano de 1738.

O Ilustrísimo  Señor Don Frei Francisco  Armañá,  da nosa Orde  da Provincia de Aragón, e natural de Cataluña, Bispo de Lugo, a onde chegóu  o ano de 1768  ( agosto 25  ), por outubro . e residiu  até o de 1785 que foi a  Tarragona Arcebispo. Este señor moi exemplar na súa vida e costumes , moi cartitativo  con todo xénero de Pobres  e necesitados, reformador do estado eclesíastico desta Diocese  e polos seus méritos ensalzado  a Arcebispo  da súa mesma Patria; quen por se despedir do seu Bispado  e preparar a súa viaxe  recolleuse neste Convento  o día 16 de marzo  de 83  até 30 do mesmo  mércores de Pascua , en cuxo tempo asistíu a Coro , e moi contento en toda ocasión, por dicir que xa se achaba como Relixioso  ; saíu pois o dito mércores  de Pascua  para Tarragona  acompañándoo o Noso Prioiro  Frei  Pedro Freyre até Astorga . Este señor , pois, estivo neste Convento  por tres ocasións ; A Primeira  de visita o ano de 70, no que confirmóu  e fixo as demáis funcións  de visita nesta  Igrexa e Pregóu  o día do Noso Pai Santo Agostiño e aistiu de  Pontifical  á dita misa: A Segunda vez  de visita en Maside , pois veu a confirmar a esta Igrexa. A Terceira  a que queda dita, na que botóu a benzón Papal o día de Resurreción  vestido de Pontifical. En cuxas  ocasións concedéu   aos Altares  abaixo mencionados  as Indulxenzas  que se anotan , procedendo as  dilixenzas  e condicións  que ordea.  E o mesmo ao Santo Cristo da escaleira Principal.

                                                         Altar Maior

 Concedéu 40 días de Indulxenza  aos que rezasen unha oración ao Santísimo Sacramento  ou  fixesen  devotamente  oración  ao Noso Pai Santo Agostiño. Ano de 1770.

                     Altar da Nosa Señora de Graza ( na esquerda do arco do altar maior )

Concedéu 40 días de Indulxenza , aos que rezasen o Rosario  ou fixesen  devota oración. Ano dito-

                     Altar do Santo Cristo ( na Capela da esquerda do altar maior )

Concedéu 4o días de Indulxenza aos que fixesen un acto de contrición, ou devota oración.  Ano  dito.

                       Altar de San Xosé (  no arco que hai á dereita  do arco do altar maior )

Concedeu 40 días de Indulxenza , aos que recen cinco veces o Noso Pai  e Ave Marái, ou fixesen devota oración. Ano dito  de 70.

                       Santo Cristo da Escaleira (  no arquiño riba da entrada ao Refectorio )

Concedeu  40 días de Indulxenza , aos que  fixeren xenuflexión e rezaren un acto de contrición  diante desta Santa Imaxe. Ano de 1785.

                                    Item ,  Nosa Señora de Graza ( á esquerda do arco do altar maior )

O Ilustrisimo Señor Don Felipe  Peláez e Caunedo , Bispo de Lugo,  concedéu 40 días de Indulxenza aos que asistisen devotamente á Salve que todos os sábados  se canta á Nosa Señota de Graza. Ano de 1788.

Ademáis dalgunhas advertenzas  que se farán adiante  encol  de sepulturas e máis cousas que se fixeron nesta Igrexa  nótase o seguinte:

                                     (  Remate do altar maior, camarín,, custodia, gradaría...)

Dende o ano de 1763, no catrienio do Padre Leitor Xubilado Frei Xoán Pumares , Prioiro, e sendo sancristán  o Padre Frei Francisco Fernández,  fíxose de novo o remate  do retábulo maior , o camarín e custodia , con toda a gradaría , adonno de columnas , e dourouse todo o retábulo  e retocaron todas as imaxes  dos Santos  do dito Altar. Levantouse o Presbiterio  e puxéronse as lámpadas ás beiras.

                                                       ( Retábulos )

O retábulo da Nosa Señora fíxose todo novo  e tamén o de San  Roque  e as eses para as arañas,

Dourouse e pintouse  todo o de San  Xosé  todo novo , dourouse   e pintouse  ano de 1787.

Ao de San Nicolau  botouselle o pedestal de abaixo  para  levantalo e fíxoselle o tornapolvo  e tamén se fixo a imaxe do Santo. E no ano de 1793 fíxose outro Retábulo, douróu e pintóu  ano de 1797-

O retábulo do Santo Cristo compúxose e douróu e retocaron as imaxes , que antes erar remate  do Retábulo Maior. Rebaixouse o solo da dita capela  e lastrouse.

 O retábulo de San Lourenzo  ( que antes era o que tiña a Nosa Señora )  compuxose para o sitio: toda a capela  lastrouse de  pizzarra , e fíxolle o ceo raso de táboa  e o mesmo o cimborrio e coro , e tamén neste se puxo o atril. Este retábulo  renovouse, duróu e pintóu  ano de 1797.

O púlpito  e sombtreiro del  fixéronse posteriormente . As alacenas fixéronse  todas , en parte de novo.

                                                         Advertenza

  ( Como era o desaparecido Hospital de Peregrinos de San Roque ou Hospital da Madalena )

Fronte dos que son agora HOSPITALIÑOS había unha casa grande  coa súa capela terrea e coro alto, e debaixo  deste  ( dividido  da capela  con bataustrado de madeira ) había sitio  para as camas dos peregrinos dabondo capaz; na dita capela  estaba a imaxe de San Roque, en cuxo día  se cantaba ali a misa,  e celebrábase como  Padrón do  dito Hospital até que, segundo parece, ao principio deste século , ou algo máis , púxose a dita Imaxe no Altar antigo  da Nosa  Señora de Gracia , e proseguiuse celebrando  a súa festa con rito  de doble maior  e festivo ( como prosigue  en canto a isto ultimamente ).

Había tamén  cuarto alto  para o Hospitaleiro , con cociña baixa  separada de este.

Polos anos de 1777 fixéronse os HOSPITALIÑOS NOVOS  e OBRA NOVA   de escontra, e quedando o Vello sen servizo  derrubouse o ano de  1786  e no sitio onde estivo o altar  puxose o cruceiro de cantería , o demáis  da dita casa  reduciuse a cortiña ; a que ocupaba dende o  cubo baixo  até o dito cruceiro de cantería  ( que non se puxo onde estaba o mesmo Alyar, senón a unha beira, pois o Altar estaba  no mediio da testeira  ). No demáis quedóu  o quinteiro  e camiño que está escontra dos Hospitaliños, o mesmo que estaba  a parede do Hospital Vello, agás a Lápida  que o Hospital Vello tiña por riba da súa porta principal, que está nos Hospitaliños , no medio das dúas portas.

           ( Honras do Bispo Peláez  e Caunedo ao Mosteiro da Madalena )

 O  Ilustrísimo Señor Don Felipe  Peláez e Caundedo , Bispo e Señor de Lugo, chegóu a este Conveto ( vindo de visita ) o día 13 de setembro  do ano de 1784, no que estivo até o día 16 de outubro do mesmo ano, en cuxo tempo confirmóu nesta Igrexa  toda sorte de xentes  que concorreron a este  efecto, e que entre grandes e pequenos pasaron de 6.000. 

Nesta mesma igrexa fixo Ordes Xeráis  nas témporas do dito mes, nas que houbo  66 ordeados.

Concedéu á Imaxe  da Nosa Señora de Graza  40 días de Indulxenza para os que asistisen  o Sábado á Salve  que se canta.

Xa antes por Buleto  fixera ao Prelado deste Convento  Examinador Sinodal  perpetuo, Tivo no medio das  súas obrigas, xunto cos seus  familiares , unha vida moi recollida  en devotos exercizos , Honrounos moito , honra e favorece , Ë o inmediato sucesor  do Noso Ilustrísimo  Frei Francisco Armañá, que é Arcebispo de Tarragona.

O mesmo Señor  Ilustrísimo  o ano seguinte de 1789   retirouse a este Convento , dende o día 23 de setembro, até 4 de novembro. En cuxo tempo  confirmóu tres ou catro días , tivo Misa de Pontifical  de asistencia  o día de Todos Santos  e pregóu  na dita Misa  aos fieis dende o  Púlpito.  O seu exercizo e modo de vida , como vai  dito  na antecedente.

No ano de 1793  volvéu  outra vez a este Convento  o mesmo Señor Ilustrísimo , o día 30 de abril, no que estivo algúns días ; pasóu a Monforte  e voltóu a este  o 9 de xuño , onde se detivo até  o 11 de agosto ; en cuxo tempo  fixo ordes o Sábado de Trindade , tivo Misa Pontifical  de asistencia  o día do Noso Padrón, e levóu á súa Divina Maxestade  na Procisión e o mesmo fixo  o día de Corpus  na parroquia de San Salvador  de Sárria . Os seus exercizos e modo de vida , como vai dito na antecedente.

................................................................................................................................................................

LIBRO DAS SEPULTURAS , ASI DOTADAS COMO POR DOTAR , NICHOS E CAPELAS , que ten este Convento da Madalena  de Sárria. Fr. Antonio de Castro Méndez  Novoa, Xubilado. Ano de 1705

...............................................................................................................................................................

Pola pouca  razón que había neste convento das Sepulturas  e non poder habela , estando como estaba a  igrexa por  lastrar , lastrouse  este ano de 1705 , poiñendo en orde as sepulturas  coas súas divisións  a cada fieira , e procurouse  saber  as que son dotadas  polos instrumentos que hai no Arquivo, e o mesmo onde  están enterrados algúns, que se mandaron enterrar no convento , concorrendo para iso persoas vedrañas que o decrararon.

E así se segue  a táboa das  fieiras que hai na Capela Maior , Corpo da Igrexa,  Capela de San Lourenzo, Capela do Santo Cristo, Capela da Nosa Señora de Graza  e Capela de San Xosé.

Poñeranse en cada folla  a súa sepultura  e na volta  dela a razón  do herdeiro das dotadas , o que deron, o que renda  en cada un ano, e  asemade  as  fundacións que fixeron  os dotadores  e os seus sucesores  para que sempre haxa luz  dos benfeitores desta Casa.

Non se puideron averiguar as  persoas  que foron sepultadas  na dita igrexa máis das  enterradas en algunhas sepulturas , nin tampouco coñecer  as dotadas, pensión interesada de dito...................

...........encárgasase  e moito  aos Padres Prioiros  saber  que estiveren  por maiores  que cando  se enterrase  algún relixioso  ou persoa  seglar na nosa Igrexa se poña o nome, día e ano no que se enterróu  que un número escrito mirando á sepultura  a que lle tocase , acharase noticia  da que está desocupada  e curiosidade por saber quen xacen  en tal  parte,

..................................................................................................................................................................... 

                                     TÁBOA DE FIEIRAS

Capela Maior: Presbiterio e altar (  folio, 001 ).  Primeira fieira  da Capela Maior ( 002 ).-  Segunda fieira da Capela Maior ( 011 ).

Corpo da Igrexa :  Primeira fieira ( comeza 023 ).  Segunda fieira ( comeza   folio 031 ). Terceira fieira (  comeza folio  039 );  Cuarta fieira ( comeza  folio 048  ); Quinta fieira ( comeza folio 058 );  Sesta fieira (  comeza folio 69 ); Sétima fieira (  comeza folio 080 );  Oitava  fieira ( comeza folio 092 ); Nona fieira (  comeza folio 104 )

Capela de San Lourenzo ( a  carón da Sancristía ) .- Folio 129- Primeira  fieira ( comeza  folio 129 );  Segunda fieira ( comeza folio  141 ): Terceira fieira ( comeza folio  154 ).

Capela da Vera Cruz .- Folio  114.- Primeira fieira  ( comeza folio 115 ); Segunda fieira ( comeza   no folio 123 )

( A Capela da Vera Cruz tamén aparece nomeada como Capela do Bon Xesús ou Capela do Santo Cristo )

Capela da Nosa Señora de Graza.-  Folio 166.. Primeira fieira ( comeza  folio 167 );  Segunda fieira ( comeza  folio 173 ).

Capela de San Xosé .-  Foliio 179.- Única  fieira  ( comeza folio 180 ).

                                                                Nichos

Nicho Alto da Capela Maior:                   folio 020               Nicho do lado do Evanxeo :       folio 021

Nicho do lado da Epistloa:                        folio  022              Nicho da parede da Sancrístía :  folio  153

Nicho na parede da C. do Santo Cristo  : folio 122                Misas cantadas  de fundación :   folio 185

Misas rezadas de fundación  :                   folio 189               Sepulturas dotadas:                     folio 193

                                  Hospital  e os seus previlexios  e concordia ( folio  194 )

Advírtase que  este ano de 1765  levantouse a Capela Maior  e o que denantes tocaba a Presbiterio  e sepulturas de Relixiosos ,  fíxose todo  Presbiterio . Antes había dúas fieiras  de sepulturas, e agora non quedóu máis ca unha  fieira , porque quedase o demáis para Presbiterio , e a fieira que hai agora  na que hai 10 sepulturas , cae puco máis ou menos  no medio  das dúas igrexas antigas,

As lámpadas  estaban no medio, unha  delas na Capela Maior e outra delas  da Nosa Señora, e puxéronse  ás beiras.

As demías mudanzas que houbo iranse notando neste libro.

A maior parte das sepulturas  que se contaban segunda fieira  cae unha debaixo dos degraos  ou  chanzos  por onde se sobe ao Presbiterio , pois antes non había senón o primeiro degrao , e todo o demáis enadiuse  riba das ditas sepulturas  da segunda fieira , enchéndose todo de terra  para levantar o Presbiterio coma está hoxe.

.................................................................................................................................................................

                                        DEBUXO DO ALTAR MAIOR

O retábulo e imaxes foron da autoría do  entallador GREGORIO FERNÁNDEZ                                          ( pai  do excelso Gregorio Fernández que  fixo as súas maxistrais obras en Valladolid     )                                        

O debuxo é unha visión incompleta do retábulo  con cinco fornelas  para as imaxes. As dúas da parte baixa aparecen valeiras , e nas tres da parte supeiror represéntanse  Santo Agostiño  e Santiago Apóstolo  e outra imaxe  dun monxe sen símbolos identificadores,. No remate  vese unha cruz exenta no medio dunha espada e unha palma, e nas beiras dous escudos da Orde Agostiña  ( corazón atravesado por setas ).

 Na frenteira da mesa do altar  aparece  un relevo co escudo dos agostiños,  Entre as fornelas baixas   álzase  o sagrario.

(  Esta disposición vai  sofrir  varias transformacións ao liogo do século XVIII ).  As imaxes do retábulo orixinal  ( Santo Agostiño, Santa María Madalena, Santiago Apóstolo,  .... ) foron retiradas a partir de 1896 cando a Orde Mercedaria pasa a ocupar  o Mosteiro ), e  so resta no templo a imaxe de Santo Agostiño que pasóu a ocupar a fornela enadida na parte superior  do retábulo.

..............................................................................................................................................................................

                                                     CAPELA MAIOR                                             Folio 2

                                        Primeira sepultura  da primeira fieira

En vinte e catro  de agosto de  1762  foi enterrado nesta sepultura  o Padre Leitor Xubilado  Henrique Fernández,  no lado do Evanxello. Fillo  do Convento de Santa María da Cerca  de Santiago.

Nesta primeira sepultura  ao lado do Evanxello , despois de que se levantóu  a Capela Maior , foi enterrado  o Padre  Procurador Frei  Xacinto Carpintero , en 19 do mes de marzo  de 1777 er morréu el antes  a 13 do dito mes. Ë fillo deste Convento de Sárria.

Nesta mesma sepultura   foi enterrado o Padre Frei  Francisco Gómez  na Granxa de Pacios ( * )  o día 25 de maio  de 1799 , e traído foi o seu enterro  o  27.  Gobernóu as Granxas  por 20 anos  con moito  aumento e celo  e edificación. É fillo  do convento de Santiago,

                                                           Primeira   fieira

( na marxe esquerda )- Hai unha anotación anulada que non se dá lido.

 Tomarase  esta sepultura  da primeira fieira segundo  a advertenza  e demáis que se seguen  desta fieira  dende o ano de 1765.

As da segunda fieira  non gobernarán.

    (* )  A  Granxa de Pacios de Veiga estaba no actual concello da Pobra do Brollón. A Granxa de Baamorto  no concello de Monforte de Lemos.

                                        .......................................

Nesta  mesma sepultura foi enterrado  o Padre Frei Fernando Cruces , conventual deste Convemto ,  e fillo do de Santiago - Morreu o día 19 de abril  de 1813, ás 10 da noite  e foi enterrado o día 21  que foi Mércores de Resurreción.

Nota.- Máis arriba  desta sepultura . arrimado á credencia do Evanxello do Altar  está enterrado don Xosé Barrio, presbítero. e viciño de Sárria , fillo de Fernando Barrio, xastre. Morréu o día 17 de outubro  de 1814  e foi enterrado o día 19 . Fíxolle o enterro a Confraría  de Vilaragunte  de cuxa confraría era irmán.

Nesta mesma primeira sepultura  no lado do Evanxello  , foi enterrado o Padre Leitor  Frei Bieito Saavedra , fillo do Convento de Santiago ; morréu  o día 18 de maio  do ano 1824,  á  unha da tarde , en Fafián onde lle deu a doenza , e déuselle sepultura o 20.

.........................................................................................................................................................................

                                                         CAPELA MAIOR                                          Folio 3

                                              Segunda sepultura  da primeira fieira

O Padre Frei Francisco de Camba  , Na semana primeira da Cuaresma  foi enterrado o Pregador Xubilado  Frei Lourenzo  de Acuña  ano de 1748, lado do Evanxello.

Nesta sepultura ( que é  a segunda da úneca fieira  ) que é ao lado do Evanxello, foi enterrado o Padre Frei Xoán Teira , o día 6 de outubro de 17909. Fillo do Convento de Santiago.

Nesta mesma foi enterrado ( por previlexio ) o pai de don Antonio Quiroga, dono da Casa da Pobra de San Xiao e viciño de Sárria. Morreu o día 2 de outubro , ás 7 da noite e déuselle sepultura nesta igrexa o dia 4 de novembro de .......Requiescat in Pace.

Nesta mesma foi enterradoo Padre Frei Bieito Couto, fillo do Convento de Santiago, fillo do Convento de Santiago, o dí 26 de setembro de 1827.

 ..............................................................................................................................................................

                                                      CAPELA MAIOR

                                         Terceira sepultura da terceira fieira 

O Correxidor  don Diego Portillo, ano de 1720, e ponse porque é antigo, e non se sabe o  sitio no que se enterróu +.

Nesta  sepultura ( que é a terceira  da úneca fieira )  que corresponde ao lado do Evanxello , foi enterrado o Padre Frei Martiño Rivera , o día 25  de novembro de 1782. Fillo  do Convento de Santiago.

Nesta mesma sepultura  foi enterrado o Padre Frei  Francisco Barros  o día 11 de novembro  de 1800, Fillo do Convento de Santiago. Foi suprior  deste Convento de Ponteareas.

Nesta mesma sepultura foi enterrado  o Padre Frei Manuel  Concha  o día  19 de xuño de 1823 . Fillo do Convento de Santiago.

...............................................................................................................................................................

                                                       CAPELA MAIOR

                                                         Primeira fieira    

                                               Cuarta sepultura da primeira fieira

O Padre  Prioiro  Frei Bartoloméu Buceta.

O Padre Pregador  Frei Estevo de Cadaval , ano de 1715.

                               ( Debuxo dunha lámpada )

Nesta sepultura que é a cuarta da úneca fieira , que corresponde  ao lado do Evanxello, foi enterrado o Padre Procurador  Frei André Fraiz , que morréu o día  27 de marzo, Mércores Santo. ás dúas da tarde , foi Visitador da Provincia de México polo Noso Reverendísimo  Padre Xeneral, en cuxo cargo estivo 9 anos  na dita Provincia, sempre exemplar,  e fillo do Convento de Santiago. Déuselle sepulktura  o 28 do dito mes  ( Xoves Santo ) ano de 1793, Requiescat in Pace. Amén,

Marxe  esquerda: ano de 715. Marxe dereita:  Non hai agora tal lámpada no sitio. Parte desta está debaixo da lámpada.

.................................................................................................................................................................... 

                                                 CAPELA MAIOR

                                                  Primeira fieira                                                                              6

                                      Quinta sepultura de primeira fieira

Nesta sepultura ( que é a quinta  de úneca fieira que corresponde  de enmedio, lado do Evanxello )  deuse serpultura a  Frei Xoán Míguez, o día 23 de agosto de 1784 . Fillo do Convento de Santiago.

Nesta mesma sepultura  foi enterrado o Irmán Leigo  Frei  Francisco Pardo, o día 21 de febreiro de  1804.  Fillo do Convento de Salamanca  onde foi enfermeiro algúns anos.

                                           ( Hai outra  anotación non lexible )

Na marxe dereita :  Habíaa , e non hai agora  tal lámpada no sitio. Tamén esta sepultura  está baixo da lámpada parte dela.

......................................................................................................................................................................

                                                  CAPELA MAIOR

                                                     Primeira fieira                                                                  7

                                    Sesta sepultura da primeira fieira

O nove de febreiro  do ano de 1739  morréu o Padre Mestre Xubilado  Frei Agostiño García . Está enterrado da sepultura insinuada . Relixioso de  exemplar caridade  cos pobres e especialmente cos peregrinos.

Ao abriren esta sepultura  para enterrar outro relixioso , no ano de 96 ,  achouse o seu corpo enteiro  e o hábito sen perder cor , e san.

Nesta sepultura que é a sesta  da úneca fieira , e que corresponde enmedio  ao lado da Epístola  enterrouse o Padre  Frei Felipe Gil , o día  18 de maio de 1795, Fillo do Convento de Salamanca.

Na marxe esquerda :  Corresponde agora  estar moi fondo  o corpo que se insinúa.

Na marxe dereita :  Este relixioso  de quen se escribe  que está enteiro , está moi fondo , por ter levantado o presbiterio , véxase  a adscrición ao principio. (  Vese unha anotación borranchada, ilexible )

......................................................................................................................................................................

                                                     CAPELA MAIOR

                                                        Primeira fieira 

                                       Sétima  sepultura da primeira fieira

Padre Frei Xoán Blanco.

Padre Procurador Frei  Agostiño de Castro,  a  30 de outubro  1713

Padre Procurador Xubilado  Frei Diego de la Cuesta , Prioiro que foi   nove anos deste Convento , o que o reedificóu . Morréu  en 28 de setembro de 1719. ( anotacións eliminadas )

Nesta sepultura foi enterrado  o Padre  Frei Agostiño Alonso , fillo do Convento de ........ Morréu en 24 de  setembro  do ano de 1764.  Este está  sepultado  ao lado da Epístola. Contando dende o lado do Evanxello é a sétima, como arriba di.

Nesta sepultura que é a sétima da  úneca fieira, e corresponde  ao lado da Epistola,  deuse sepultura  ao Padre Frei Manuel Martínez, Procurador  deste Convento, o día 28 de outubro , o que morréu o día antecedente  xunto a Treilán  por telo tirado a mula . Serviu fielmente a este Convento  de Procurador uns 15 anos - Fillo do Convento de Santiago . A súa morte  ano de  1786. Requiescat in Pace. 

No sitio puxose unha cruz de cantaría ( para que o encomenden a Deus  ) co rótulo correspondente. 

Foi enterrado nesta  en 20 de decembro  de 1804 o Prioiro ..... Fernández , fillo do Convento de Salamanca . Foi sancristán  moi activo por máis de  30 anos.

.......................................................................................................................................................................

                                                                 CAPELA MAIOR 

                                                                   Primeira fieira   

                                                       Oitava sepultura  da primeira fieira

Na semana segun de Cuaresma  morréu o Padre Pregador  Frei Lourenzo  de ........ Está  entre  segunda sepultura e da swegunda fieira. Ano  de 1748 do lado do Evanxello.

O Padre  Frei Martiño López , 3 de marzo de 1756.

Nesta sepultura, que é a oitava  da úneca  fieira ,  e corresponde ao lado da Epístola ,  deuse sepultura ao Padre Xubilado Frei Xosé Rey , fillo do Convento de Santiago e foi o día 3 de febreiro de 1797 , Requiescat in pace. 

Nesta sepultura , que é a oitava da úneca fieira, e corresponde ao lado da Epístola,  deuse sepultura ao Padre  Xubilado Frei  Luis Pérez, fillo do Convento de Santiago, e foi  o día 25  de marzo de 1826. Requiescat in Pace.

Nesta   enterrouse o irmán  Domingos Someso , organista deste Convento , e natural da Coruña. Morréu  o día 17 de xaneiro  ás dúas e media da noite  e foi enterrado ao día seguinte. Requiescat in Pacre. Ano de 1830.

....................................................................................................................................................................

                                                          CAPELA MAIOR

                                                           Primeira fieira

                                       Novena sepultura da primeira fieira

                                                        Ano  de   1761

En dous de xuño de   mil setecntos sesenta e un   enterrouse  nesta sepultura  o Irmán Novicio  Frei Salvador Míguez , fillo do Convento de Salamanca  da Ouservancia  do Glorioso Patriarca  San Francisco , natural de Santa María de Couces , xunto da Nosa Señora da Esclavitude,  Gardanía  de Herbón, Arcebispado de Santiago. 

Nesta sepultura foi enterrado  foi enterrado o Padre Procurador  Frei Manuel de San Juan , que morréu o día 20  de xuño  de 1788 . Foi fillo  de San Felipe o Real. Está  a dita sepultura  ao lado da Epístola   e é a penúltima da única  fieira   .

O 28 de xaneiro de  1805  foi enterrado nesta sepultura o irmán leigo  Frei Xulián Domínguez.

Nesta mesma  enterrouse  o Padre Frei  Xacinto Álvarez  que morréu en  seis de novembro  de 1819  e enterrouse o día seguinte  pola tarde.  Fillo de Santiago. Requiescat in Pace .

Marxe esquerda:  fr. Xulián.  O Padre Xacinto  Álvarez

Marxe dereita :  Advírtase  que é a primeira sepultura  da primeira fieira  do lado da Epístola  e principiando a contar  polo lado do Evanxello é a novena.

.......................................................................................................................................................................  

                                                      CAPELA MAIOR

                                        Primeira fieira,        Segunda fieira       

                                      Primeira sepultura da segunda fieira

O Irmán Leigo Frei  Pedro Quiroga. 1708.

Abriuse esta sepultura  o día 11 de xaneiro de 1734 para enterrar outro relixiosa  e achouse un corpo enteiro  de maneira que o hábito  non perdera a cor e na forma estar enterrado bótase de ver ser do dito leigo.

 En 2 de abril  de 1754  enterrouse nesta sepultura  o Padre Pregador  Xubilado  Frei Agostiño Magariños, Prioiro actual deste  Convento , que é ao lado do Evanxello.

Nesta  sepultura que é 10 da única fieira ao lado da Epìstola foi enterrado o Padre Pregador  Frei Manuel  Sobral., día 30 de xaneiro de 1799. Fillo do Convento de Santiago , É esta a última  sepultura da úneca fieira.

Nesta mesma sepultura foi enterrado  o Padre Leitor  frei Domingos Pérez o día 30  de setembro  de 1813 , fillo do Convento de Santiago,

Nesta mesma sepultura  foi enterrado  o Padtre Frei  Francisco Ochogania , o día 18 de agosto  de 1823, fillo do Convento  de Salamanca,

Na marxe esquerda:  Hai unha anotación de moi difícil leitura...·"  Esta servirá de 10 sepultura desde este ano 1765,  Está antes a  primeira  da segunda fieira  e por iso  cae ao lado  do Evanxello  por non  ser senón 9  sepulturas  en cada fieira,

.................................................................................................................................................................

                                                    CAPELA MAIOR 

                                                    Segunda fieira

                                        Segunda sepultura da segunda fieira

 Nesta sepultura  enterrouse o Padre  Frei Alonso Cal, o que faleceu o día 30 de outubro de 1761 , É fillo de Pontedeume . Ao lado do Evanxello.

Na marxe esquerda:  Esta e seguintes condeadas  ou cobertas  cos degraos  do Presbiterio , Valla isto na maior parte  deles  pois antes de subir  ao Presbiterio , non había senón  un chanzo ou  degrao,

..................................................................................................................................................................... 

                                                            CAPELA MAIOR

                                                               Segunda fieira

                                             Terceira sepultura da segunda fieira

O Padre Prior Frei  Faustino Blanco  ano de 1708.

O  26 de xuño  de  1749 , enterrousen  nesta sepultura  o  Padre Mestre de Novicios actual, de  Santiago , Frei  Xosé Menéndez  que viña de  recreación  a este  Convento , ao lado do Evanxello.

Na marxe esquerda:  Coberta

.................................................................................................................................................................

                                                                CAPELA MAIOR 

                                                                    Segunda fieira

                                                    Cuarta sepultura da segunda fieira                                          

                                          ( Hai unha anotación  anulada  con tachaduras  )  

En 22 de decembro  de 1756  enterrouse  o Padre Mestre de Novicios Xubilado  Frei Cesáreo de  Carvia , Prioiro deste Convento , fillo do Convento de Santiago , Mestre de Novicios  de Badaya , Valladolid  e Santiago, natural de  San Salvador de Valoira , Arcebispado de Santiago:

Marxe esquerda:  Coberta

.......................................................................................................................................................................                    

                                                         CAPELA MAIOR

                                                           Segunda feira

                                         Quinta sepultura da segunda fieira

O Padre Frei  Estevo de Puga

En 19 de novembro  enterrouse nesta sepultura  o Padre Frei  Silverio  de Verias  , Procurador  que foi deste Convento , ano de  1742, ao lado do Evanxello.  Foi Procurador deste  Convento  vinte anos menos tres días. Morréu  pobrísimo.

Na marxe esquerda: Coberta.

.......................................................................................................................................................................  

                                                  CAPELA MAIOR  

                                                 Segunda   fieira

                                          Sesta sepultura da segunda fieira

En 27 de maio  de 1759  enterrouse nesta sepultura  o Padre Frei Posidio  Franco , Procurador  deste Convento

Na marxe esquerda: Coberta

...............................................................................................................................................................

                                               CAPELA MAIOR

                                              Segunda fieira

                                    Sétima sepultura da segunda fieira

O Padre Miguel Fernández

O Padre Frei  Xosé Gómez  12 de xaneiro  de 1756.

Na marxe esquerda: Coberta

................................................................................................................................................................ 

                                              CAPELA MAIOR

                                                  Segunda fieira

                                     Oitava sepultura da segunda fieira

Irmán  Leigo   Domingos de San .....

Irmán Leigo  Miguel Raíces.

O Padre  Frei Pedro Gómez  ao lado da Epistola terceira sepultura.

O Padre Leitor de Gramática  Xubilado Frei  Antonio Somoza  ao lado do Evanxello, terceira sepultura.

Na marxe esquerda:  Ano de 704. Ano 732.   Ano 732. Coberta

................................................................................................................................................................ 

                                                     CAPELA MAIOR

                                                     Segunda fieira

                                    Novena sepultura  da segunda fieira

O 12 de xaneiro  de 1734  enterrouse  o Padre Leitor  Frei Diego García , a cuxo enterro  téndose  pesado  a cera  da Confraría  das Ánimas  que foron doce fachas  e catro velas   que arderon todo o oficio e misa , achouse  non haber mermas cousa algunha.

Hai unha anotación  de difícil leitura.

Na marxe esquerda: Coberta.  Ano de 1765.

...................................................................................................................................................................... 

                                            NICHO ALTO DA CAPELA MAIOR

Hai o debuxo  a prumiña   do arcosolio e  sartego presididos por dous escudos de armas dos Condes de Lemos, no que se abriu oco para dar luz ao presbiterio.

       " Neste abriuse a vidreira  que cae ao Oriente , ano de 1792.

"Este nicho hai tradición  mandouno facer Nuno Álvarez de  Guitian . Mestrescola de Ourense, para que se nalgún tempo  o Señor Conde de Lemos  quixese tomar o padroado  deste Convento , servise  para a Súa Excelenza  o dito nicho , e que se non  permitía estivese  o seu nicho na  Capela Maior  pasase ao nicho onde antes estaba o púlpito e agora está unha imaxe de San Sebastián. e que os seus herdeiros os Señores de San Sadurniño  non fosen contra isto  en ningún tempo , pois aínda que  pola súa conta fixo o Mestrescola  a  dita Capela Maior , non por iso era padrón dela  senón benfeitor , nin por iso cargara  con  con pensión algunha este Convento. Isto cpnsta dun  apuntamento  que está nun libro vello   e declaración dalgunhas persoas  que viron o testamento  do dito Mestrescola  e no Arquivo non está , nin razón algunha  para ser padrón.

                                                 ............................................

FRANCISCO VAZQUEZ SACO :  " Los Escudos de Sárria" ( 1953 ).

2.- No treito do poligono máis de perto ao  chanzo recto do ouso , na súa parte norte, ábrese unha fermosa fiestra de estilo manuelino , preciada xoia  arquiteitónica  da igrexa conventual.

Riba dela , e flanqueando o airoso florón  esculpido riba do arco  que a coroa , áchanse dous escudos cos seis roeis dos Castro, grabados  sen dúbida para sewlar o Padroado  dos Condes de Lemos , dacordo coa escritura outorgada o 27 de xullo de 1643.

O  documento foi suscrito polo Prioiro Frei Diego de Deza  e por D. Pedro de Valdivieso, contador maior dos estados  de Lemos, en nome de D.  Francisco Fernández de Castro  e Andrade  de Lignara e Gatinaria, Conde de Lemos  e Marqués de Sárria.

Por razón de tal Padroado , autirízase ao Conde e a cantos o sucedan  nos seus estados e maorazgo  para poñer os escudos  das súas armas  na capela maior  do mosteiro , e concédese sepultura dentro da capela maiore  aos Condes, ás súas mulleres e ós seus fillos, con exclusión de calquera outra persoa, a non mediar  licenza expresa do Padrón.

A Comunidade obrigábase , ademáis, a celebrar  tódolos anos  honras fúnebres e unha  misa cantada polos señores da casa e estado de Lemos, na oitava de defuntos, e tódolos sábados unha misa cantada  pola intención do Conde actual, e, despóis dos seus días, pola súa ánima  e as dos seus ascendentes, e "bos sucesos dos seus sucesores", 

Os mesmos sufraxios  da oitava de defuntos, repetiranse  sempre que " acontecese morte dos señores da dita casa e estados".

 O día da Nosa Señora das Candeas , o mosteiro , en recoñecemento do Padroazgo  " dará á súa excelencia  ou aos seus sucesores achándose presentes. ou ao seu Correxidor que for desta vila e Marquesado de Sárria, unha vela de cera branca, polo menos dunha vila ".

Todas " as vecesque os ditos señores Condes, ou señor Marqués de Sárria  viñeren de fora ao dito mosteiro . o dito Prioiro e relixiosos  haxan de recibir a primeira vez na maneira que se acostuma a recibir os grandes señores e padróns de semellantes mosteiros ". ( Arquivo Notarial de Sárria. Protocolo  de D. Antonio Rodríguez , ano 1643, folio  77- Na actualidade no Arquivo Histórico Provincial de Lugo ).

................................................................................................................................................................. 

          NICHO DO LADO DO EVANXELLO  NA CAPELA MAIOR                        21

Hai un debuxo a prumiña  dun arco aberto riba de columnas  e no que non se ve deseño de sartego. Les:  "Este pechouse  ano de 1765 "

" Deste nicho non  hai razón algunha  porque se fixo  crese  se mandóu  facer para depósitos  de algunha persoa  principal  que sucedese morrer nesta Vila ou  Comarca  e quixesenos herdeiros enterralo nel.

Está anotado  no protocolo  que quixo facerse o que este nicho se fabricóu  para Rui González de Ribadeneira , por se haber desbaratado  a súa capela  coa nova reedificación e que non o quixo por se ter enterrado o mestrescola na capela maior.

Non se enterróu nela o mestrescola. Vin o nicho aberto e non achéi oso, nin despoxo de cadáver, senón valentes pedriñas e brita."

Nota :  Este nicho pasóu a servir de pasaxe entre a Capela Maior e a Capela do Cristo, para o que  se retiróu a parte de parede que o pechaba  polo lado da capela dos Señores de Castelo dos Infantes.

 ................................................................................................................................................................... 

                           NICHO DO LADO DA EPISTOLA NA CAPELA MAIOR              22

Hai un debuxo a prumiña  do arcosolio e  sartego onde están os restos  de Nuno Álvarez de Guitián.Presidido polo escudo cuartelado  da súa familia.

Lese : " Aquí xaz  Nuno Álvarez  de Gutián,  Mestrescola de Ourense. Mandóu facer esta capela .O dito  sepulcro non contén corpo algún ".

Nota:  Na frenteira do sartego hai a seguinte inscrición : "Aquí xaz Nuno Álvarez de Gutián , Mestrescola de Ourense  que mandóu facer esta capela. " A dita sepultura  non contén corpo algún " ( * Sic ¡¡ )

                                           ................................................

 FRANCISCO VÁZQUEZ SACO.- " Los escudos de Sárria" ( 1953 )

 " 1.-  Está grabado riba do arcosolio que encerra os restos do Mestrescola de Ourense , D. Nuno Álvarez de Guitián, aberto no treito recto do ouso da antiga igrexa conventual de Santa María Madalena, no lado da Epístola,

Don Nuno, nado na casa señorial  de San Sadurniño de Froián  ( Sárria ), foi  insigne benfeitor  do Convento da Madalena.

Dooulle bens  e fixo construir ás súas expensas  a capela maior do templo  conventual polo que obtivo da Comunidade o previlexio que os agostiños   combateron teimudamente   dende que en   1643 nomearon  Padróns    do Convento aos Condes de Lemos-

Aínda en 1775 D. Fadrique   Antonio Losada  Ribadeneira , dono entón do couto de San Sadurniño, requeriu xudicialmente  aos relixiosos para que  cumprisen cos compromisos  derivados do Padroado  que posuía a liñaxe do Mestrescola sobre o Convento. Entre estas obrigas  figuraba a asistenza  dos reliixiosos  ás honras e enterro dos señores de San Sadurniño, servizo  que parece interromperon  os agostiños  a principios do século XVIII,  cando un incendio  destruiu o pazo señorial e os documentos  que se gardaban no seu arquivo.

Na información depoñen  doce testemuñas  que invariablemente  afirman a existenza  do Padroado a favor dos  señores de Froián , e das obrigas anexas ao mesmo, entre elas,  a asistenza dos relixiosos  aos funeráis da casa.

Riba do sepulcro  esculpiuse a estatua xacente  do Mestrescola, vestido  cos ornamentos sagrados : toca a cabeza cunha pequena mitra  e sostén coas mans un libro que apreta riba do peito.

En caracteres da época  corre polo frontal  o seguinte epitafio: 

 AQVI  IAZE  NVN ( O ) ALV (A)R(E) Z  MAESOESCOLA Q ( VE )  FVE   DE  ORE( N ) SE  Y MANDO     AZER    ESTA    ANO    DE       MIL  E . D. E XI ANOS

O escudo, sen timbrar,  é cuartelado en cruz  e ostenta, por orde de preferencia , as seguintes armas:  un león, seis dados , catro ondas e catro barras.

Presumimos que o león  coas ondas  representa o blasón dos Balboa , os dados son dos Somoza  e as barras, dos Valcarce.

Nota:   As notas negando a realidade do enterramento  son froito do pleito  sostido pola Comunidade agostiña sarriá, aproveitando un incendio habido no Pazo de San Sadurniño de Froián, con perda dos documentos ali gardados, que foi aproveitado para negar o padroado establecido por Älvarez de Guitián, e establecelo a favor do Conde de Lemos. As frases negatorias e o mesmo prantexamento do pleito  desmerecen  do que se debía esperar duns relixiosos que  recibiran do Mestrescola  a magnifica capela  sen outra obriga que a de acoller os  restos mortáis de tan sinalado benfeitor.

....................................................................................................................................................................

                                                            CORPO  DA IGREXA

                                                                  Primeira fieira

                                               Primeira sepultura da primeira fieira

                                            ( Hai un debuxo de  escudo con unha torre de castelo )

                                              Aquí xaz o Licenciado Vasco de Cuéllar. Dotada

                                          Confina  co lado da Epistola  do altar da Nosa Señora

Este Vasco de Cuéllar  fundóu unha misa cantada Día de San Ildefonso  e dúas cando a sepultura.. E deu por todo ao Convento dúas fanegas de pan  de renda riba da Horta de Pacios e os bens de Beatriz González.  Houbo pleito a dita renda e  sacóu o Convento a Horta de Pacios, porque paga  de foro Don Xoán Fernández  Valdés unha fanega de trigo.

É  herdeiro seu hoxe Xoán García das Seixas, escribán de número de A Coruña. 

                                                    ...........................................

FRANCISCO VÁZQUEZ SACO.- " Los escudos de Sárria " ( 1953 )

" 29.- Na sepultura de D. Vasco de Cuéllar.

Achábase  no corpo da igrexa , primeira fieira , e confinaba co lado da Epistola  do altar da Nosa Señora de Graza , colocada diante  do muro  que separa  a capela  maior da do Santo Cristo  ( Libro de Sepuluras,  folio 27 ).

Foi adquirida e dotada   polo bacheler Vasco de Cuéllar , crego sarriao, que nos últimos anos  do século XVI era administrador  do Hospital de Santo Antón Abade , levantado no edificiuo actual do Xulgado . para peregrinos  " de volta de Santiago", e en 1602 titúlase  reitor do beneficio curado  de San Vicenzo de Toldaos , nunha escritura pola que afora  a casa que posuía en Sárria  a Antonio Fernández Blanco, viciño da vila (  Arquivo Notarial de Sárria. Protocolo  do escribán  Gregorio de Pedraza ,  ano 1602, folios 54 e 55 - Na actualidade no Arquivo Histórico Provincial de Lugo ).

O 21  de abril de 1589  , pactóu  unha concordia , da que se infiri  que a sepultura  do convento é posterior  a esta data.

No  aludido  convenio  son parte o bacheler  Xoán Díaz de Guitián , fillo e herdeiro de Antonio Díaz de Guitián  e de Emilia Vázquez de Quiroga , o Vigairo beneficiado de  San Salvador de Sárria , Don Cristovo Pizarro  e o mencionado Vasco de Cuéllar.

Perante o escribán Pedraza " dixeron que, por canto  Sabela de Losada , nai do bacheler Vasco de Cuéllar , que estaba ao de presente defunta , e os ditos Cristovo Pizarro e Vasco de Cuéllar  queríana enterrar  na Capela maior  da dita igrexa  de San Salvador  e o dito bacheler Guitián e a dita Milia Vázquez , a súa nai,  defendíano  e quitábano, dicindo ser  a dita capela deles  e dos seus antepasados  e que nela non se podía enterrar  persoa niongunha en non sendo o crego da dita igrexa  e eles e os seus descendentes , e porque a dita  Sabela de Losada  era persoa principal  e parenta do dito bacheler Guitián  e a súa nai, e non tiña nesta vila sepultura , dixo o dito bacheler Guitián  que, sen perxuizo do seu dereito, consentía....  que a dita Sabela  Losada, defunta ,  se enterrase  en terra da dita capela  á man esquerda , e o dito Vasco de Cuéllar  dixo e quedóu que  polo dito enterro  non fose visto adquirir  nengún dereito de sepultura  na dita capela  para sí nin para os seus herdeiros , nin perxudicaría  o dereito  que nela teñen  o dito bacheler  Guitián e os seus debedlores...." ( Arquivo Notarial de Sárria. Protocolo de Gregorio de Pedraza, ano 1589- Agora no Arquivo Histórico Provincial de Lugo ).

Cuéllar dotóu a sepultura  do convento  coa renda anual de  dúas fanegas de pan  riba da horta de Pacios, e fundóu  con elas  unha misa cantada  que había de se celebrar todos os anos  no día de Santo Ildefonso.

O escudo, simple e en punta , carece de xelmo e leva por armas un castelo, do que se ve tres lenzos , resaltado dunha torre.

............................................................................................................................................................ 

                                                    CORPO DA IGREXA

                                                        Primeira fieira

                                      Segunda sepultura da primeira fieira

É de  D. Gregorio  de Páramo que a compróu por 500 reais.

En setembro de  1710  enterrouse Don Gregorio de Páramo e Guitián.

En febreiro de 725  enterrouse Dona  Ánxela de Brea,  muller de Don Gregorio de Páramo , foi en 17 do dito mes. 

Don Diego Silverio , sogro de Martiño de Páramo, enterrouse o 16 de decembro de 1789-

Foi sendo Prioiro  o Padre Frei Martiño de  Murúa , quen recibiu  mil reáis  por esta sepultura  e a que se segue , Consta ao Libro  de Escrituras  ao folio 243.

Na marxe dereita:  Ten tarima.

 ...............................................................................................................................................................  

                                                CORPO DA IGREXA

                                                     Primeira fieira       

                                       Terceira sepultura da primeira  fieira

É de Don Gregorio de Páramo, que a compróu ademáis da antecedente  por outros 500 reais.

Este cabaleiro  e a súa muller  morta  Dona Ánxela  Ojea  son benfeitores  do Convento  e o mesmo os seus pais son.

Na marxe dereito: Ten tarima

.................................................................................................................................................................  

                                               CORPO DA IGREXA

                                                   Primeira fieira

                                       Cuarta sepultura da primeira fieira

                             Hai un debuxo a prumiña  dun escudo   con castelo.

"Aquí xaz o Duque de Arjona cuxos restos se trasladaron aquí cando se fixo a Capela Maior  cuxo sitio  era antes  a carón dos degraos da Capela Maior".

"  Por este señor Duque de Arjona  fundóu o seu pai  unha  misa  rezada cada día de prima".

Dando sempre alfaias , como pouco tempo hai  un vestido enteiro para a Nosa Señora  de raso liso acanelado  con xuntas negras.  Dúas arañas  de prata ........, un par  de  .......  del altar maior  de tafetán  con   su ..... .. Todas  cousas   e  fixeron  os seus antecesores  moitas fundacións.

Nota: En realidade  nesa sepultura  estaban os restos  dun fillo do Duque de Arjona.  Erro que xa foi sinalado por diversos autores.

.................................................................................................................................................................. 

                                                  CORPO  DA IGREXA

                                                          Primeira fieira

                                              Quinta sepultura da primeira fieira

                           Hai  un  debuxo a prumiña  dun escudo de armas cuartelado

  " Aquí xaz  D, Carlos  de Valcarce  que a dotóu con dúas misas  de pensión  por dúas fanegas de pan de renda."

Cedendo  para a súa esmola  os lugares de Celeiro , Veiga de Arriba e Manán  que rendan todos tres" 

                                                 ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,

FRANCISCO VÁZQUEZ SACO. " Los Escudos de Sárria" ( 1953 )

" É a sepultura de D. Carlos de  Valcarce e Somoza.. Estio na primeira fieira do corpo da igrexa, pegada ao sepulcro anterior; e o 3 de abril  de 1665, para el, e para a súa muller Dona Ana Mosquera e os seus fillos (  Libro de Sepulturas, folio 27 ).

Autorizouse  ao propietario " para  que poida poñer na dita sepultura pedra, alfombra , tarima e escudo de armas, e sentar na dita sepultura as ditas persoas e os seus fillos e non outras" ( Arquivo Notarial de Sárria.Protocolo de D. Antonio R. Somoza, ano 1665, folios 27 e 28. Agora no Arquivo Histórico Provincial de Lugo).

A propiedade foi cedida  en troques da renda de dúas fanegas de centeo  en cada un ano ao Convento, e os relixiosos obríganse , ademáism a deciren dúas misas rezadas  cada ano; unha día da Concepción  e outra o de Santo Antonio de Padua.

O escudo  está timbrado con xelmo cara a esquerda e é cuartelado en cruz.

Ten no destro  de xefe as estacas dos Valcarce  e en sinistro  de punta os seis dados dos Somoza, cuxo blasón compretan cecáis ocupan o sinistro de xefe. No destro de punta hai unha árbore, cuxo significado descoñecemos.

..................................................................................................................................................................... 

                                                             CORPO DA IGREXA

                                                                  Primeira fieira 

                                                     Sesta sepultura da primeira fieira

       " Ë de Dona Ana de Balboa , dotada de unha fanega de trigo  en Santa Mariña de Rubín"

................................................................................................................................................................  

                                                         CORPO DA IGREXA

                                                              Primeira fieira

                                          Sétima sepultura da primeira fieira

" É de Gaspar  de Quiroga e de  Dona Mariana de Pallares, Señores da Casa da Pedreira , e o seu herdeiro Don Carlos de Oca" - Dotada -

.....................................................................................................................................................................  

                                                         CORPO DA IGREXA

                                                           Primeira fieira

                                             Oitava sepultura da primeira fieira

                                       ( Non hai texto  que indique enterramento )

Na marxe esquerda:  Tarima de Don Francisco Saavedra . Riba desta sepultura  e parte da antecedente  e non é súa  a  sepultura.  Nota :  Non se sabe por que motivo  se poida permitir  a tarima do dito sitio.

Na marxe  dereito:  Confina co lado  do corpo do altar de San Xosé ,

.....................................................................................................................................................................

                                                     CORPO DA IGREXA

                                                         Segunda fieira

                                           Primeira sepultura da segunda fieira

 ( Hai un debuxo  a prumiña  dun arco, e lese "  Confina coa Capela da Nosa Señora" )

 Ä dereita no gráfico da sepultura : " Licenciado Don Faustino Rubinos, presbítero, 1713.

Na metade desta sepulura  de medio arriba  enterrouse un Neno  fillo de Don Manuel Ledo  e Dona María Losada , viciños de Sárria, o día 13 de setembro  de 1795.

...................................................................................................................................................................... 

                                                   CORPO DA IGREXA

                                                      Segunda fieira

                                         Segunda sepultura da segunda fieira

Nesta sepultura , que é a segunda  despois da que ten esculpidas  as Armas e é a segunda  da segunda fieira , deuse  sepultura a Fernando do Barrio , xastre que traballou no Convento, por espazo de 30 anos ,  en todo de boa conduta . Morrtéu o  8 de xaneiro , e enterrouse o día 10, ano de 1800. Era de xunto a Lugo e viciño  desta  vila de Sárria.

Nesta mesma sepultura  enterrouse Don Manuel Pradeda,  viciño desta vila de Sárria,  en 27 de setembro de 1809.  Foi Mordomo perpetuo da Confraría de Ánimas.

Nesta mesma sepultura  enterrouse Sabela Reboredo,  muller do  tío Bieito  de Celeiro,  en 27 de marzo de  1822,

........................................................................................................................................................................

                                                CORPO DA IGREXA

                                                       Segunda fieira  

                                         Terceira sepultura da segunda fieira    

En 3 de xullo  de 1805 foi enterrado  nesta sepultura  Don Antonio Inurreta , natural de Vizcaia,  boticario nesta Vila, e do Convento , uns 30 anos.

En 7  de xaneiro de 1810   foi enterrado nesta sepultura  Dona María Carmela Rivera , solteira,  filla de Don Manuel Rivera  e Dona  Ánxela Quiroga, viciños de Vilasante.

En 27 de xuño de  1829  foi enterrada nesta sepultura  Agostiña González , natural de Pacios  de Veiga, foi caseira da Granxa  de Pacios moitos anos.

..................................................................................................................................................................... 

                                                     CORPO DA IGREXA

                                                        Segunda fieira

                                             Cuarta sepultura da segunda fieira

Nesta foi sepultado  Don Xosé de la Peña, escribán  numerario desta Vila , en martes  29 de xaneiro de 1805.

Nesta sepultura enterrouse  un fillo de Xoán de Vilariño , chamado Don Manuel,  que morréu o 18 de abril  do ano de 1817, e enterrouse o día  20 do dito mes e ano.

...................................................................................................................................................................... 

                                                    CORPO DA IGREXA

                                                          Segunda fieira

                                               Quinta sepultura da segunda fieira

Nesta sepultura, enterrouse  Dona Tereixa Inurreta, filla do Boticario Vello, viciña de Sárria,  foi o día 16 de xullo de 1797. Cara o medio da Igrexa.

Nesta mesma sepultura  enterrouse a sogra de Don Xoán Pradeda, viciña do Mato , que se enterróu  o día 6 de decembro  do ano 1814.

Nesta mesma sepultura  enterrouse Don Xoán Pradeda , viciño desta Vila de Sárria, o día 25 de marzo  do ano de 1824 , Foi Mordomo da Confraría  de Ánimas.

........................................................................................................................................................................ 

                                                             CORPO DA IGREXA

                                                                 Segunda fieira

                                                   Sesta sepultura  da segunda fieira

En 16 de setembro  de 1803  enterrouse nesta sepultura , que  é a sesta  da segunda fieira,  e está ao lado  do Evanxello , Don Xoán de Armesto,  viciño  da vila de Sárria , pai da seguinte defunta.

Nesta sepultura  enterrouse o día 26 de febreiro  de 1817  de Luisa Pradeda , viciño da vila de Sárria, irmá de  Don Manuel Pradeda.

......................................................................................................................................................................

                                                                  CORPO DA IGREXA

                                                                      Segunda fieira

                                                         Sétima sepultura da segunda fieira

    Nesta sepultura  enterrouse o cura de Santa María de Góo, o día 21 de outubro  de 1765 ,  chamábase  Don Francisco Suárez. Está esta sepultura   a carón do altar de San Xosé.

E en 5 de  outubro  de 1795 enterrouse nesta sepultura  Dona Xoana de Armesto  ( de 18 anos ) , filla de Don Xoán de Armesto e Dona Xosefa  Abraldes de Cedrón , viciñas de Sárria.

En 26 de agosto de 1806  enterrouse nesta sepultura  a dita  Dona Xosefa Abraldes , viuva que quedóu  do referido Don Xoán  de Armesto , e nai  da expresada Dona Xoana.

.....................................................................................................................................................................

                                                    CORPO  DA IGREXA

                                                      Segunda fieira

                                            Oitava sepultura da segunda fieira 

Nesta sepultura  enterrouse  a muller de Don Xoán  de Veiga  á que  se deu sepultura  o 16  de marzo  do ano 1814.

Na marxe dereita hai o debuxo  a prumiña dun arco, e ao pé lese:  Confina coa Capela de San Xosé.

....................................................................................................................................................................., 

                                               CORPO DA IGREXA

                                                       Terceira  fieira     

                                         Primeira   sepultura da terceira fieira

Xoán Díaz.

Domingo Fernández

Mateu López , mestre de nenos ,

Nesta sepultura  enterrouse  Dona Francisca Pradeda, o día 7 de marzo  do ano 1817.

Na marxe esquerda : Hai un deseño a prumiña  dun arco,  e debaixo del lese:  " Confina coa Capela  da Nosa Señora de Graza".

.......................................................................................................................................................................

                                                            CORPO DA IGREXA

                                                                Terceira fieira       

                                                   Segunda sepultura da terceira fieira

Xoán García, barbeiro.

En 4 de novembro de  1727  enterrouse  Francisca Fernández.

Nesta sepultura segunda  da terceira  fieira ao lado do Evanxello , enterrouse Antonio de Veiga , natural de Pontedeume, que serviu ao Convento en  oficios de hortelán,  porteiro e hospitaleiro , por espazo de 18 anos  con toda satisfación . Morréu o 31 de agosto  ás 4 da tarde , ás catro da tarde , e deuselle  sepultura  o 2 de setembro , ano de 1799.

Nesta sepultura  enterrouse  André González,  criado que foi deste Convento  moitos anos , o día 6 de xuño de 1824.

....................................................................................................................................................................

                                                CORPO DA IGREXA

                                                   Terceira da fieira

                                            Terceira sepultura  da terceira fieira

O 5 de abril  enterrouse Xosé  López da Veiga de Arriba  ( que dixeron algúns  que á súa morte  fora enterrado na mesma, e non é a que se segue, é o ano de 1758 , perto do púlpito. O púlpito mudouse despóis.

................................................................................................................................................................... 

                                                         CORPO DA IGREXA

                                                             Terceira da fieira

                                            Cuarta  sepultura da terceira fieira

En 3 de xaneiro  de 1728  enterrouse Mariana  López

................................................................................................................................................................... 

                                                CORPO DA IGREXA

                                                  Terceira fieira

                              Novena  sepultura da terceira fieira

                          ( Non  ten anotación encol de enterramentos )        

Na marxe dereita hai o deseño  a prumiña dun arco  que acolle  un altar: Lese :" Confina co altar  de San Sebastián . Este  altar  era onde está  San Nicolau.

( Na actualidade o altar, que está na parte interior  da porta gótica da segunda igrexa mosteiral. acolle a imaxe da Virxe de Fátima.)

.................................................................................................................................................................. 

                                                        CORPO DA IGREXA

                                                              Cuarta fieira

                                             Primeira sepultura da cuarta fieira

María López  da Veiga .

Na marxe esquerda  hai un debuxo  a prumiña  dun púlpito   con. antepeito  e tornavoz  por riba , dous elementos de talla moi elaborada, e no medio lese : "  O Púlpito trasladouse , ano de 1785 ,  ao lado da Epístolsa , e degraos  da Capela Maior , por cuxa razón  esta sepultura está franca". Entre o deseño e  espazo de anotacións lese: " Está sita debaixo do Púlpito". Tamén se sinala  a ubicación da " Pía nova  da auga bendita "

................................................................................................................................................................... 

                                                          CORPO DA IGREXA

                                                                Cuarta fieira

                                               Segunda  sepultura da cuarta fieira.

En 24 de agosto de 1773  enterrouse nesta sepultura María Antonia Fernández de Prada , da Veiga de Arriba, e muller que fora  de Roque Arias  que foi enterrado na seguinte sepultura.

.................................................................................................................................................................... 

                                                       CORPO DA IGREXA

                                                          Cuarta fieira 

                                              Terceira sepultura  da cuarta fieira

Nesta sepultura enterrouse Roque Arias , criado que foi do Convento , viciño do lugar chamado Veiga de Arriba en 18 de decembro de  1763. É a terceiraa que está fronte do púlpito  camiñando cara a pía da porta da Igrexa.

..................................................................................................................................................................... 

                                                    CORPO DA IGREXA

                                                        Cuarta feira

                                                Cuarta sepultura da cuarta fieira

Nesta sepultura  enterrouse Carlos Teixeiro, criado antigo do Convento,  a quen serviu fielmente  por espazo de perto de 70 anos, até a súa morte; morréu o día 6 de setembro  e foi sepultado o día 7 de  1781.

Descende de Celeiro e era Hospitalario.

.....................................................................................................................................................................  

                                                    CORPO DA IGREXA

                                                           Cuarta feira

                                        Quinta sepultura da cuarta fieira

Nesta sepultura enterrouse  Domingos González , criado do Convento,  en  21 de novembro  de 1761.

.................................................................................................................................................................. 

                                                   CORPO DA IGREXA

                                                      Cuarta fieira

                                        Décima sepultura da cuarta fieira

Xoán  Abad.

María López da Veiga de Arriba.

Na marxe dereita  hai o debuxo a prumiña  da pía da auga bendita  cunha cruz  na parede. Lese: " Confina coa pía da auga bendita". " Fronte desta pía , a c arón da Porta de Grazas, púxose  outra pía para auga bendita, ano de 1782 ".

Nota: Levaba o nome de Porta de Grazas   a que , fronte da porta da entrada á Igrexa, dá acceso ao claustro.

..................................................................................................................................................................... 

                                                   CORPO  DA IGREXA

                                                         Quinta fieira

                                            Primeira  sepultura da quinta fieira

                                        ( Non hai  anotación de enterramentos ) 

                                         " Confina en parte    coa Porta de Grazas "

..................................................................................................................................................................... 

                                                      CORPO DA IGREXA

                                                         Quinta fieira

                                                 Segunda  sepultura da quinta fieira

Nesta sepultura enterrouse Xoán García , viciño desta vila de Sárria , día 9 de setembro de 1768. Morréu á portaría do Convento.

....................................................................................................................................................................

                                                 CORPO DA IGREXA

                                                       Quinta fieira

                                        Cuarta sepultura da quinta fieira

Xosé Rodríguez, criado do Convento,  viciño de Farbán . 1713.

..................................................................................................................................................................... 

                                                  CORPO DA IGREXA

                                                        Quinta fieira

                                            Décima sepultura da quinta fieira

Bartolomé " O Bispo ", criado.

Na marxe dereita hai un debuxo a prumiña da  cancela  da porta da  Igrexa.. Lese   : ¨Esta está  debaixo da cancela da Igrexa"

....................................................................................................................................................................... 

                                                             CORPO DA IGREXA

                                                                      Quinta fieira

                                                  Décimoprimeira sepultura da quinta fieira      

( Non hai anotación de enterramentos )

 Na marxe dereita hai o debuxo a prumiña dunha parte da cancela  da porta da Igrexs-  Lése: " Está tamén  debaixo da cancela da Igrexa".

....................................................................................................................................................................... 

                                                         CORPO DA IGREXA

                                                                 Sesta fieira

                                                Primeira sepultura da sesta fieira

Nicolau Fernández.

Esta non é máis que media sepultura , e non se enterra ninguén nela , por ser o primeiro e úneco  degrao  da Porta de Grazas para a Igrexa . Así se nota hoxe  14 de maio de 1772. E deste xeito  tocan  ( contando esta media sepultura  ) 11 á sesta fieira.

Na marxe esquerda hai un debuxo á prumiña  de medio arco  da porta da igrexa. Lese ao pé : " Porta da Igrexa".

.................................................................................................................................................................... 

                                                    CORPO DA IGREXA

                                                          Sesta  fieira

                                                Segunda sepultura da sesta fieira

Lucía Fernández.

Nesta sepultura enterrouse  María Pardo, muller do Hospitaleiro  do Convento chamado  Xosé Teixeiro  a 5 do mes de novembro  de 1762 , na segunda sewpultura ao lado do Evanxello, en fronte da Porta de Grazas.

..................................................................................................................................................................... 

                                                     CORPO DA IGREXA

                                                       Sesta fieira

                                          En realidade é a segunda sepultura

                                          Terceira sepultura da sexta fieira

Lázaro Fernández.

A 14 de maio de 1772  enterrouse nesta sepultura  Xosé Antonio Teixeiro , Hospitaleiro do Convento,  a carón da da súa muller  que é a  antecedente a esta.

.................................................................................................................................................................... 

                                                     CORPO DA IGREXA

                                                          Sesta fieira

                                         Cuarta sepultura da sesta fieira

A 17 de abril de 1714 , Sabela  González, " A Manca", Hospitaleira do Convento.

A 1 de xuño de 1765 enterrouse nesta sepultura  André Fernández, viciño  de Vista Alegre , freguesía de  San Pedro de Outres, Arcebispado  de Santiago, morréu neste Hospital.

.................................................................................................................................................................... 

                                                  CORPO DA IGREXA

                                                         Sesta fieira

                                        Quinta sepultura  da sesta fieira

A 15 de agosto  de 1714  Domingo de Brión, mozo solteiro , segador de Castela, viciño de San Xoán de  Sobardes, Alfoz de Muros e Arcebispado de Santiago. Morréu no Hospital. ( Enterrouse , non nesta sepultura , senón na seguinte ).

....................................................................................................................................................................... 

                                                       CORPO DA IGREXA

                                                           Sesta fieira

                                            Sesta sepultura  da sesta fieira

En 16 de agosto de 1766  enterrouse  nesta sepultura  Xoán Castelo viciño de San Mamede de Carnota , Arcebispado de Santiago, viña da seitura  e morréu neste Hospital.

....................................................................................................................................................................... 

                                                    CORPO DA IGREXA

                                                            Sesta fieira

                                          Décima sepultura da sesta fieira

 ( Non hai anotación de enterramentos )

Na marxe da dereita hai o debuxo á prumiña de parte  da cancela da igrexa. Lese : " A metade  desta está  debaixo da cancela da porta da Igrexa".

..................................................................................................................................................................

                                           CORPO DA IGREXA

                                                  Sesta fieira

                                     Décimo primeira sepultura da sesta fieira

( Non hai anotación de enterramentos )

Na marxe dereita hai o debuxo á prumiña da cancela da porta da Igrexa. Lése : " A metsade  desta tamén está debaixo da cancela da porta da Igrexa".

.................................................................................................................................................................. 

                                              CORPO DA IGREXA

                                                   Sétima fieira    

                                      Segunda sepultura da sétima fieira

                  Non se enterra ninguén por estar ali TRES CORPOS SANTOS

.................................................................................................................................................................

                                           DEBAIXO DO CORO

                                                    Sétima fieira

                                 Terceira sepultura da sétima fieira

                                             CORPOS SANTOS

...............................................................................................................................................................

                                              DEBAIXO DO CORO

                                                 Sétima fieira

                                  Cuarta sepultura da sétima fieira

                                          CORPOS SANTOS

................................................................................................................................................................ 

                                                DE BAIXO DO CORO

                                                 Sétima fieira

                                      Quinta sepultura da sétima fieira

                                                   CORPOS SANTOS

.................................................................................................................................................................. 

                                                 DEBAIXO DO CORO

           (  Non hai anotación de enterramentos )

Na marxe esquerda  hai o debuxo á prumiña dun confesionario. Lése :  " Está inmediata ao  confesionario"

...................................................................................................................................................................... 

                                                DEBAIXO DO CORO               Novena fieira

                                            Cuarta sepultura da novena fieira

Hai un debuxo á prumiña dun altar   dentro  dun arco  riba de  catro columnas  . Ribs do altar hai unha cruz  e dous  candeeiros-

" Deste altar tampouco hai memoria". "  A metade dela  debaixo do altar de San Xoán de Sahagún "

.................................................................................................................................................................... 

                                             DEBAIXO DO CORO                       Novena fieira

                                       Quinta sepultura da novena fieira

( Non hai  anotación de enterramentos )

Repitese do debuxo á prumiña do altar do arco aberto na parede  norte da igrexa, coa súa cruz e candeeiros.

" Metade dela  debaixo do altar de San Xoán de Sahagún.

.................................................................................................................................................................... 

                                                 DEBAIXO DO CORO

                                                      Novena fieira   

                                       Sesta sepultura  da novena fieira

( Non hai anotación de enterramentos  ). Hai  un pequeno debuxo á prumiña do altar do arco, recollendo só a cruz.

Lese : "  Metade dela  debaixo do altar de San Xoán de Sahagún".  Hai un texto ilexible.

..................................................................................................................................................................... 

                                                    DEBAIXO DO CORO

                                                        Novena fieira

                                             Sétima  sepultura  da novena fieira

 Hai o debuxo á prumiña, e en pequeno tamaño,  do altar do arco  , só con cruz riba del.

Lese; "  Metade dela debaixo do altar de San Xoán de Sahagún".

" O ano de 1792  abriuse a Porta de baixo do Coro, que vai ao cuartiño ao pe da torre, para recoller  cousas da Igrexa".

.................................................................................................................................................................... 

                                             CAPELA DO SANTÍSIMO CRISTO

Hai o debuxo á prumiña  dun altar presidido pola imaxe de Cristo  Crucificado .

Neste Altar  púxose  o Cadriño  da Nosa Señora de Belén , coa advocación do Bon Consello. Ano de 1786.

...................................................................................................................................................................... 

                                              CAPELA DO SANTÍSIMO CRISTO

                                                          Primeira fieira

                                            Primeira sepultura da primeira fieira

 Nesta sepultura  está un que foi lacaio do  Conde de Altamira. Morréu o ano de  1725.

O día  20 de xuño  de 1752   enterrouse no medio desta Capela pegado a onde se pon o sacerdote  para dicir misa  Dona Constanza de  Lemos, Señora de Castelo  dos Infantes,

Ao rebaixar o piso da Capela, sepultóuse máis abaixo  a caixa na que estaban os despoxos da dita Defunta.

Na marxe esquerda lese : "  Hai  obriga por fundación dos da Capela  do Santísimo Cristo  cantar todos os domingos  e festas do ano un Responso  despóis da  misa maior  con toque de campás , e se fose clásico , se cante ao día sweguinte.  Esta  Capela  rebaixouse  e lastrouse e quitaron as reixas, o mesmo de 1765.

......................................................................................................................................................................... 

                                CAPELA DO SANTÍSIMO CRISTO

                                         Primeira fieira

                                   Segunda sepultura da primeira fieira

A 29 de outubro de 1714. Un mozo que parecía ser francés . Morréu no Hospital.

Non hai por aquí  lousas que fixamente , aínda que neste  Libro  pintanse divididas.

Ponse aquí  o aswento   deste defunto, porque principiando a contar as sepulturas dende a parte do Nicho de Orozco  é a seguinte  na  que foi enterrado pouco máis ou menos,

Na marxe esquerda lese : " É un nicho na parede, na que están unhas pinturas antigas da Paixón. Chmase da Vera Cruz.

..................................................................................................................................................................... 

                                CAPELA DO SANTÍSIMO CRISTO

                                              Sartego

                               Sartego da Capela do Santísimo Cristo

Hai un debuxo  á prumiña dun arco que ten dentro tres escudos de armas esquemáticos e na parte baixa a  clásica  caveira con dúas tibias cruzadas.

Na marxe dereita hai  o debuxo  dunha escaleira de pedra . Lese: "  Escaleira a unha fiestra que sae á Capela Maior. " "Sartego ". "  Esta pechouse a cal e canto".

...............................................................................................................................................................

                                     NICHO DA CAPELA DO SANTO CRISTO

Hai un debuxo á  prumiña do nicho dos Señores de Castelo dos Infantes, existente na parede da esquerda da Capela, fermoso espazo de arte gótica manuelina , presidido por dous escudos de armas  cuartelados  que se refiren ás familias dos  Balboa, Lemos....

Lese : " É da Casa de Castelo dos Infantes, que hoxe posúe Don Alonso de Lemos",

..................................................................................................................................................................... 

                                       CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                  Primeira fieira

                                       Primeira sepultura da primeira  fieira

Enterrouse un peregrino francés.

Enterrouse  un peregrino Xoán Provet.

Enterrouse un peregrino francés chamado Xerome  Brucherd , pegado ao altar da Nosa Señora,  do lado do Evanxello,  pegado á Capela  do Cristo.

Na marxe esquerda lese: "  Decembro de 716  "  "  Agosto de 729 " " 1766 " "  Esta Capela lastrouse  de bargos  ese mesmo ano e o Altar de San Lourenzo, que estaba antes á man dereita saíndo da Sancristía  nun arco que estaba máis adiante da alacena que agora se fixo ( o que se tapiou  ) trasladouse  á  parte de arriba debaixo do óvalo, e detrás do arco había outro arco oco que tamén se cerróu. Neste altar está e estaba  San Bartoloméu , e tamén se puxo San Roque que antes estaba no retábulo da Nosa Señora, ao lado do Evanxello.

Na marxe dereita: " Unha vara de ancho a carón de Orozco"

.................................................................................................................................................................... 

                                             CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                         Primeira   fieira

                                       Segunda sepultura da primeira   fieira

                          Encabeza  coa parede do oco da Capela do Santo Crtisto

Enterrouse un peregrino francés,

Enterrouse un peregrino do Conde Francia.

Enterrouse un peregrino  chamado Manuel Vaquero,  viciño de San Martín de Villardiga, xunto Villalpando pegado ao antecedente.En onde de agosto de 54 foi sepultado Pedro García , viciño de Muros,, ou inmediato, por  ter morrido de repente e escaparse un fillo seu, a sepultura a carón do Altar da Nosa Señora ao lado do Evanxello.

En 4 de outubro  de 1759  deuse sepultura a un peregrino de nacionalidade Alemán   chamado Xermán  Heurman , na primeira fieira, cuarta sepultura , xunto ao sumidoiro. Ali comeza a fieira.

Na marxe esquerda:  Outubro de 714,  Oito de novembro de 729, Novembro 15 de  1750. As sepulturas  dos peregrinos  dende a saída da sancristía  até o Altar da Nosa Señora .

Ao pé de páxina:  " O ano de 1766 , ou pouco máis, lastrouse toda a  Capela  de San Lourenzo , e así se pode ter conta  coas sepulturas , contando  dende o Altar  as fieiras,

.......................................................................................................................................................................

                                                 CAPELA DE SAN LOURENZO  

                                                      Primeira fieira

                                                    Encabeza co oco

                                    Terceira sepultura da primeira fieira

Enterrouse un peregrino do Hospital    

Novembro de 726                                                              Vara de ancho

..................................................................................................................................................................... 

                                  CAPELA DE SAN LOURENZO

                                           Primeira fieira

                                Cuarta sepultura da primeira fieira

Enterrouse un peregrino do Hospital.

Setembro de 715                Encabeza  co oco da parede  da Capela do Santo Cristo

                                           Vara de ancho

................................................................................................................................................................

                                       CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                  Primeira fieira

                               Quinta sepultura da primeira fieira

Encabeza co oco da parede do Santo  Cristo

..................................................................................................................................................................         

                                             CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                     Primeira fieira

                                          Oitava sepultura da primeira fieira

Encabeza  coa reixa  da Capela do Santo Cristo  ( esta reixa   quitouse )

Na parte superior  hai un debuxo á prumiña  da reixa da  Capela do Santo Cristo  ( 15 fieiras  )

............................................................................................................................................................... 

                                        CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                  Primeira fieira 

                               Novena sepultura da primeira fieira

Encabeza coa reixa  da Capela do Santo Cristo

Na parte superior hai un debuxo á prumiña da reixa da Capela do Santo C risto  ( 10 balaustres )

..............................................................................................................................................................

                                     CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                 Primeira fieira

                                  Décima sepultura da primeira fieira

Domingos López da Veiga de arriba

Encabeza coa reixa  da Capela do Santo Cristo

Na parte de arriba hai un debuxo á prumiña da reixa da Capela do Santo Cristo  (  8 balaustres )

............................................................................................................................................................ 

                                    CAPELA DE SAN LOURENZO

                                             Primeira fieira

                             Décimo primeira  sepultura da primeira fieira

Encabeza   coa reixa da  Capela do Santo Cristo

Na parte de arriba hai un debuxo á prumiña  da reixa da Capela do Santo Cristo ( 5 balaustres )

.........................................................................................................................................................

                                          CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                     Primeira fieira

                            Décimo segunda   sepultura da primeira fieira

En 4 de xaneiro  de 1722 demos sepultura  nesta igrexa  a Cristovo Grande , natural de  Santa María  de Caleiro,  xunto a Pontevedra, soldado que foi  da Compañía  de Don Xacob Medina,  Reximento da Infantería de Zamora, Xace  nesta mesma sepultura  o seu corpo e para quew conste asínoo en 25b de xaneiro de 1722,

Encabeza coa reixa da Capela do Santo Cristo.  Confina  co lado do Evanxello do altar na Nosa Señora de Graza.

Na parte de arriba hai un debuxo a prumiña da reixa da  Capela do Santo Cristo ( 6 balaustres )

..................................................................................................................................................................  

                                                 CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                           Segunda fieira

                                        Primeira sepultura da segunda fieira

No mes de outubro  de 724  enterrouse un de Muros.

.................................................................................................................................................................. 

                                               CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                      Segunda fieira

                                         Sesta sepultura da segunda fieira

 Nesta sepultura  enterrouse o 25 de maio  de 1800  Xoán  Bastch , natural de Mellan , Cantón de Tarzs, Departamento de  Lander, en la  República Francesa, que es de Gascuña, Peregrino a Santiago  que murió  en este Hospital.

.................................................................................................................................................................... 

                                                     NICHO DE OROZCO

Hai un debuxo  de plana enteira, á prumiña, no que aparece o Nicho de Orozco  , co sartego que se fixo desaparecer para abrir a actual porta, grande,  da sancristía.  Riba do arco aparecen dous escudos de armas cuartelados.

                                              ..............................................

FRANCISCO VÁZQUEZ SACO.-  " Los escudos de Sárria" (  1953 )

7 e 8.- "  No mesmo templo conventual e na antiga capela  de San Lourenzo  que ocupaba  o lugar  no que hoxe  está  a porta de acceso  á sancristía, construiron o seu enterramento  D. Iñigo Lopez  de Orozco  Ribadeneira e Armesto  e a súa muller Dona  Inés Díaz  de Balboa  Somoza do Rial.

O sepulcro , recollido polo Excmo Sr. Marqués de Ugena , cando no seu lugar   se abriu a porta da  sancristía , ten estatua xacente  de cabaleiro armado , coberta a cabeza co xelmo e viseira aberta  e riba do peito as mans que sosteñen  unha espada.

Foi D. Iñigo  esclarecido  favorecedor da Comunidade  agostiña  de Sárria  como o demostra o seu testamento  outorgado o 10  de abril  de 1516  no Couto de Betote , " dentro do seu pazo". Lega ao Convento  cuantiosos bens  e rendas  coa obriga dos relixiosos  digan pola alma do fundador  unha misa  cantada  co seu responso por día  da Santa Cruz de Maio , e outras rezadas, con responso tamén , os días da Asunción e Santa Lucía , e un responso cantado o primeiro domingo de cada mes ( Consérvase  copia ao folio 13 dun caderno que leva o número 6 n e se garda no Arquivo Histórico Nacional  con varios pergameos do Convento da Madalena  que forman o legaxo 830 ),

    Pouco sobreviviu  López de Orozco  ao seu testamento , pois o 10 de outubro de 1517 outorgaba o seu a viuva  Dona Inés , quen deixa tamén unha manda para o Convento da Madalena  ( Figura  un estracto no mesmo caderno, folio 19 ).

O arcosolio, máis modesto ca o da Capela do Santo Cristo, leva ás beiras do pináculo que o coroa, senllos escudos.

O da dereita, dividido en trina, ten en xefe a cruz flordelisada coas cinco vieiras dos Ribadeneira. Os outros cuartéis  ostentan catro ondas e un león que cremos formen en conxunto o blasón dos Balboa.

O  da esquerda  , é cuartelado en cruz, cun león pasante en cada cuartel, mirando á esquerda, e bordura  con oito aspas.Contén pois, algo alteradas, como ocorre adoito, as armas dos Orozco, que, sewgundo Atienza,  son, en campo de prata, unha cruz de gules, cargada de cinco aspas de ouro e cantonada de catroi lobos  de sable, mirando ao centro do escudo, bordura de gules con oito aspas de ouro,

O Padre Mosquera  inclúe entre as sepulturas dotadas  do Convento, a de D. Iñigo López de Orozco , e fai constar que este foi enterrado no seu nicho e que son herdeiros seus o Marqués de Avendaño e os señores  da Casa da Barreira ( Libro de Sepulturas, folio 193 )

                                                .....................................

A estatua xacente de don Iñigo López de Orozco  foi levada por don Matías Oñate López ( Marqués de Ugena ) ao Parque de " Villa Andrea " e os seus descendentes reintegrarona ao Mosteiro da Madalena- Convento da Mercé.  Os mercedarios instalarona ao ar libre no xardín de entrada ao Colexio da Mercé.

Finalmente foi trasladada á antiga Capela de San Lourenzo, e foi colocada  nun dos arcos góticos de a carón da antiga porta da sancrístia, onde houbo enterramento e altar. Está a estatua  non lonxe da súa anterior ubicación. Os posibles restos reirados do sartego estiveron depositados na porta románica do clauttro, recollidos con outros baixo a lenda "Vita aeterna" e finalmente trasladados ao Panteón de Vaamonde no Cemiterio Municipal . (XAFA )

..................................................................................................................................................................

                                                   CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                              Segunda fieira

                                              Décima sepultura da segunda fieira

En 20 de setembro de 1759  deuse sepultura a Florencio Bello , viciño do lugar de Vilar,  freguesía de Santiago de Cereixo, xunto das Torres do Señor Conde  de Maceda,  Arcebispado de Santiago.

.............................................................................................................................................................. 

                                                 CAPELA DE  SAN LOURENZO

                                                      Terceira fieira

                                             Primeira sepultura da terceira fieira

( Non figura recollido enterramento )

 Na marxe dereita hai o debuxo dun arco dentro do que se le : " Vai en brazo da porta da sancristía "

E derbaixo: "  Remata co oco  de xunto da porta da sancristía  onde está a furma do Monumento"

Nota: É o oco de arco gótico onde agora está a estatua xacente de D. Iñigo López de Orozco.

................................................................................................................................................................

                                         CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                      Terceira fieira

                                        Segunda sepultura da terceira fieira

 Remata no oco  de xunto a porta  da sancristía.

.................................................................................................................................................................... 

                                              CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                      Terceira fieira

                                               Terceira sepultura da terceira fieira

Remata no oco  de xunto á porta da sancristía.

......................................................................................................................................................................

                                               CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                      Terceira fieira

                                                  Cuarta sepultura da terceira fieira

Remata no oco de xunto á porta da sancristía

Agora no sitio están os confesionarios.

....................................................................................................................................................................

                                            CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                        Terceira fieira    

                                                Quinta sepultura da terceira fieira

Remata no Altar de San Lourenzo e Nicolau.. Trasladouse.

....................................................................................................................................................................

                                               CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                           Terceira fieira

                                                 Sesta sepultura  da terceira fieira

Remata no Altar de San Lourenzo e San Nicolau.

....................................................................................................................................................................

                                                    CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                           Terceira fieira

                                                       Sétima sepultura da terceira fieira.

Remata no Altar de San Lourenzo e San Nicolau

....................................................................................................................................................................... 

                                                 CAPELA DE SAN LOURENZO

                                                              Terceira fieira

                                                 Oitava sepultura da terceira fieira

Remata no Altar de San Lourenzo e San Nicolau de Tolentino

.......................................................................................................................................................................

                                  ALTAR DA NOSA SEÑORA DE GRAZA

                                                      AÑO 1705

Hai un debuxo á prumiña, a  toda plana, que representa o altar  , co escudo da Orde  Agostiña , a imaxe da Virxe ( de vestir ), dúas lámpadas  e tres  imaxes  pintadas no remate do retábulo ( dous santos  e unha santa ).  As fornelas lateráis non conteñen o debuxo das  imaxes que as ocupaban.

" No ano  de 1705, fundóu neste Convento a misa cantada á Nosa Señora con Responso todos os sábados do ano, o Excmo.  Señor D. Rodrigo  Enríquez Osorio, Conde de Lemos , cedéndonos para este efecto o Padroado do Curato de San  Martiño de Louseiro para sempre xamáis, sendo bispo de Lugo  o Ilmo. Señor  D. Pedro de Rivera , e Prioiro deste Convento, o Bacheler  Frei Alonso de Vilasouto , todo efectuado  no ano sobredito , 31 anos antes que este convento  se unise á Ouservancia  dos Agostiños desta Provincia de Castela que foi o ano de 1568.

Todo o sobredito , e outras cousas, áchase no Libro Mestre a follas 262 e seguintes.

..........................................................................................................................................................................

                                                CAPELA DA NOSA  SEÑORA

                                                      Primeira fieira

                                                  Primeira sepultura da primeira fieira

Leonor Díaz.

Nesta primeira sepultura ao lado  do Evanxello enterrouse  Dona María de la Concepción , muller de Don Euxenio de Neira  o día  10 de setembro  do ano de 1827.

...........................................................................................................................................................................

                                                  CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                             Primeira fieira   

                                              Segunda sepultura da primeira fieira

Diego Álvarez

María, a súa muller 

Na marxe dereita.: " É de  Gomez Arias  e Clara Díaz de Guitián. Ten rótulo.

........................................................................................................................................................................ 

                                                        CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                                   Primeira fieira

                                                        Cuarta sepultura da primeira fieira

( Na parte superior  hai un escudo de armas cuartelado correspondente aos Señores  de Requeixo ) 

Os señores de Requeixo 

No ano de 722 enterrouse Dona Xosefa de Quiroga...............

                                                        ..................................

FRANCISCO VÁZQUEZ SACO .- " Los Escudos de  Sárria " ( 1953 )

" 32.-  Cerramos  esta relación coa pedra brasonada  do sepulcro dos señores de  de Requeixo e Gaibor , cuxo debuxo , conservado como os anteriores  polo Padre Mosquera , non incluimos,  por coincidir en absoluto  co reseñado co número 24.

A sepultura  estaba emprazada  na Capela da Nosa Señora de Graza , na que os señores  de Requeixo  tiñan outros dous  enterramentos.

Cando no ano 1786 se fixeron algunhas reformas  na igrexa conventual , o Prioiro  Frei  Pedro Freire pediulle ao  entón  señor de Gaibor, D, Pedro Quiroga e Saavedra , autorización  para trasladar  a tarima que cobría  as súas sepulturas, licenza que lle foi outorgada , coa condición de " non permitir  o uso delas  a ninguén,  fora dos seus caseiros  que eu teño na casa principal de Requeixo" ( Carta autógrafa  de D. Pedro Quiroga Saavedra , incorporada ao Libro de Sepulturas,  a continuación do folio 170 ).

O Libro de Sepulturas  rexistra nas tres que posuían  os señores  de Requeixo e Gaibor , os seguintes enterramentos:

Dona María Saavedra, sen data.

Don Diego de Saavedra , señor de Gaibor  e San Martiño de Requeixo,  o 9 de setembro de 1720.

Dona Xosefa Quiroga, muller do anterior,  no ano 1722.

Dona Luisa de Ribadeira,  en novembro de 1728 (  Folio 169 )

As anotacións  do manuscrito do  Padre Mosquera  recollen xeneralmente  os enterramentos efectuados   a partires da súa época.

Só os enterramentos  de persoas nobres  alcanzan maior antigüidade.

No sepulcro dos señores  de Gaibor e Requeixo , consta dalgúns enterramentos  anteriores  ás notas  do Libro de Sepulturas. 

Así , o 2 de agosto de 1673, outorgaba testamento  Dona Xosefa de Quiroga Montenegro , esposa de D.  Diego Bolaño Ribadeneira  e dona do Couto de San Martiño de Requeixo; e manda que a enterren  na sepultura  que no Convento de Santo Agostiño  ocupa a súa  sogra Dona  Francisca de Bolaño."

"24,.  Na casa dos señores de Requeixo, antiga parroquia de San Martiño,  suprimida no arranxo parroquial de 1891, que anexionóu os seus viciños á parroquia de San Salvador de Sárria, hai un escudo , cuxas arnas coinciden coas grabadas nunha pedra sepulcral  qu a liñaxuda familia posuía no Convento da Madalena e cuxo debuxo  nos conservóu o Padre Mosquera.

Tímbrase  con xelmo cara a dereita  e é cuartelado  pola flor flordelisada dos Ribadeneira aínda que lle faltan as vieiras.

No destro de xefe leva o xadrezado dos Saavedra, no sinistro, a aguia dos Pardo ou dos Aguiar; en destro de punta, unha ponte riba de ondas e, cruzándoa, unha ave; e no sinistro o brasón dos Bahamonde : xaqueis, surmontados dun M coroado, e sete peixes no campo do escudo , que outros colocan na bordura.

 Como delimitando o escudo, a dereita e esquerda, corre unha liña de puntos, pequenos roeis e bezantes, que poideran ser pezas de bordura, pois ramén os recolle o debuxo do Padre Mosquera.

Caprichosamente o lapidario deixóu de perefilar ao exterior o campo e convertiu cada un dos cuarteis nun escudo independente.

Os señores de San Martiño de Requeixo , que o eran tamén de Gaibor, enterraron algúns  deudos  no sepulcro que posuían no  Convento de Sárria, como veremos no seu lugar.

...........................................................................................................................................................................

                                         CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                Primeira fieira

                                         Terceira sepultura da primeira fieira

Dona María Saavedra filla de Don Francisco.

En 9 de setembro  de 1720  enterrouse nesta sepultura  Don  Diego Saavedra, Señor de Gaibor e San Martiño de Requeixo.

 En novembro de 728  enterrouse nesta sepultura  Dona Lucía de Riba de Neira.

"Moi señor meu de toda consideración : Respondo á da Vosa Reverendísima  de data de 7 de xaneiro  deste ano  e quedo conforme  en que Vosa Reverendísima  faga  as sepulturas  que me pertenecen  como o que se serve anunciar, sen permitir o uso delas a ninguén  fora do caseiro que eu teña  na casa principal de Requeixo......Gaibor  12 de febreiro de 1786.

                                       B.L.M.de VR

                           Pedro Quiroga e Saavedra

Reverendísimo Padre Frei Pedro Freire

 .....................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

                                               CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                      Primeira fieira

                                         Sesta sepultura da primeira fieira

               (  Na parte de arriba hai o debuxo dun escudo de armas cuartelado )

Na marxe da dereita lese. " É do alcipreste de Goián.  O seu herdeiro Sancho de Neira "

                                      ..................................................

 FRANCISCO VÁZQUEZ SACO.- " Los Escudos de Sárria" ( 1953 )

"31.-  É a sepultura de  D. Pedro Teijeiro.

Na marxe do folio correspondente  do Libro de Sepulturas  lese: " É o alcipreste de Goián; o seu herdeiro Sancho de Neira  (  Libro de Sepulturas, folio 172 ).

Sospeitamos que  se refire a D. Pedro Teijeiro , Cura de Goián,  que figura na relación de misas  fundadas no Convento, inserta ao final  do manuscrito do Padre Mosquera , cunha misa cantada  e outra rezada , cada semana, pola renda de catrocentos ducados  que entregóu á Comunidade.  

O escudo é cuartelado en cruz  e está timbrado con xelmo cara a dereita.

Os cuartéis 1 e 4  exhiben  unha cruz paté recortada riba dunha peza de difícil identificación, aínda que presumimos sexa un caldeiro, formando as mesmas  armas do número 27 : O  2 leva  a aguia dos Aguiar ou dos Pardo , e o 3 o anagrama de María coroado, ou o M coroado dos Montenegro.

.................................................................................................................................................................

                                             CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                   Primeira fieira

                                      Quinta sepultura da primeira fieira

         Os señores de Requeixo

.................................................................................................................................................................... 

                                              CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                       Segunda fieira

                             Primeira sepultura da segunda fieira

           É de Alonso  de Páramo

.................................................................................................................................................................... 

                                                CAPELA DA NOSA SEÑORA

                                                          Segunda fieir

                                              Segunda sepultura da segunda fieira

                Din que é de Alonso de Páramo

..................................................................................................................................................................

                                    CAPELA DE SAN XOSÉ

Hai un debuxo a toda plana, á plumilla, que recolle o alzado do Altar de San Xosé , con tres fornelas, e na do medio está a imaxe do santo.  No frontal do altar vese o escudo agostiño  do corazón atravesado por setas. Na  parte superior hai dous  escudos de armas cuartelados  que recollen as armas  de xeito simétrico.

O Altar e  retábulo ( que se fixo  novo )  mudáronse  ao oco do Arco , Ano de 1766.

A Comunidade puxo a madeira para el e a mantenza  do entallador   e don Lucas Somoza deu  , non sei ben, se  800 reáis para el , ou menos 400.

Ten  o dito don Lucas o Padroado  da dita Capela , e obriga  de tela sempre decente , reparando o tellado  e a de poñer no Altar mantéis  e todo demáis ornato . E neste ano  de 1787  puxo ( por sentenza )  Santo Crucifixo  para o Altar , Misal bon , aínda que no principal antigo, Atril para el , uns mantéis ademáis dos que tiña , dous cornialtares , sacras novas  e dous candeeiros  de Bronce, terza  de alto.  Tamén enreixaron  a dita Capela , e recompuxeron  con Argamasa , para maior seguridade , todo isto  foi obrigado a facelo , e estarao cando  for necesario.

Agora só ten  sepultura e media  onde se poida enterrar , pois a soleira  da súa capela só  sae un pé fora do Arco, como consta da escritura , mais parece  se estenden as sepulturas até a división das pedras estreitas,

                                                       ......................................

Para o estudo do brasón debuxado tendo por base  os que había no antigo altar de San Xosé, hai que ter presente, ademáis do que está na parede exterior  da actual Capela do Sagrado Corazón de Xesús, antes de porta gótica de Santa María Madalena, un escudo, procedente da Casa Grande de Sárria, que se conserva no corredor da pranta baixa do  "Albergue Los Blasones" na Rúa Maio nº 31 .

                                 ..................................................................................

FRANCISCO VÁZQUEZ SACO : "  Los  Escudos de Sárria" ( 1953 )

" 11,. -     Perto da porta exterior que dá acceso á nave da igrexa conventual , abríase no século XVIII  a capela de San Xosé , adicada hoxe ao Sagrado Corazón de Xesús.

Foi primeiramente cedida  a D.  Alonso de Páramo e Guitián  , e á súa muller Dona   Fabiana  de Ribadeneira, polo Prioiro  Frei  Xoán de Terán  e Molledo, por escritura  de 4 de abril de 1647.

Os relixiosos  "ceden a dita capela  e o seu retábulo pintado  como agora  está  e consinten  que nela  poidan  poñer as sepulturas  que queiran  e a fundación de padroado, e alongar cara a igrexa tres ou catro pés para poñeren  a reixa para que con máis comodidade poidan se sentaren dentro da dita capela (  Arquivo Notarial de Sárria. Protocolo de Antonio Rodríguez , ano 1647, con rotos no fragmento da paxinación ). Os concesionarios  déronlle en recoñecemento  á  Comunidade  " unha custodia de prata coa súa caixa, de valor de mil e cincocentos reais".

Renunciada máis tarde a propiedade polos primeiros posuidores, foi cedida durante a presidenza do Prioiro Frei Xoán Bermúdez de Santiso ( 1659-1661 ) a "outra persoa " , segundo expresión dunha escritura  datada en 1665, no que gobernaba  Frei Xerome de Guzmán.(Arquivo Notarial de Sárria.Protocolo de Antonio Rodríguez, ano 1665, folios 2-7. Hoxe no Arquivo Provincial de Lugo )

Nunha escritura   de concordia  , outorgada  o 14 de agosto  de 1675 entre a Comunidade baixo a presidenza do Prioiro  Frei Xoán García e don Xoán  de Saavedra Figueroa " dono da Casa do Bosque  e Cabo de Milicias  deste Marquesado de Sárria ", este obrígase  a pagar en cada un ano  tres canados de viño  coa condición de que o Prioiro e Convento " por cada un ano e día do Patriarca San Xosé , cuxa capela ten na igrexa del e é dotación súa, haxa de se pregar un sermón  en servizo e loubor de Deus  e do dito Santo, e que fora da dita capela , arrimado a ela, poida poñer e ter  o dito Don Xoán de Saavedra tarima  e estrado  para Dona  María de Navia, a súa muller,  e máis sucesores  na súa casa, e para o dito sermón se toque  na súa vispera a campá grande  a sinal del e dea aviso  ao dito don Xoán  e os seus sucesores , por se quixeran acharse  a el o fagan" (  Arquivo Notarial de Sárria, Protocolo de Bieito de la Peña, ano 1675, folios 51 e 52. Hoxe no Arquivo Histórico Provincial ).

A partires do século  XVIII, hai constancia de moitos enterramentos  desta liñaxe, que posuía a  casa señorial de Trebolle  e a fortaleza do mesmo nome , sita na parroquia de San Martiño da Torre , Concello do Páramo.

En agosto de 1706  foi inhumada  Dona Sabela  María  de la Paz , muller de D. Xoán Manuel de Armesto  , dono do señorío e do seu coiuto.

En 23 de decembro  de 1709, D. Francisco Antonio de Saavedra e Figueroa.

En 30 de novembro de 1712 , Dona María Bríxida  de Armesto, irmá  do entón señor de Trebolle.

O 10 de agosto de 1725 , D. Pedro de Saavedra e Figueroa,  Cura do beneficio de San Pedro de Maside.

En setembro  de 1731, Dona Xoana Francisca  Saavedra.

O 4 de abril de 1739 , Dona  María Sabela Lobera,  nai da anterior.

O 30 de xaneiro de 1740 , Don Xoán Manuel Armesto, señor de Trebolle.

En 27 de xullo de 1762  , Don Xosé Armesto , fillo do señor de Trebolle , D. Francisco de Armesto.

En primeiro de agosto seguinte,  Dona Mariana Saco, nai de D. Francisco.

En 2 de xuño  de 1764,  Dona Ana Francisca  Saco , muller do entón señor do couto.

En 2  de febreiro de 1797 , D. Lucas Somoza e Saavedra , dono do señorío (  Datos tomados do Libro de Sepulturas do  Padre Mosquera ).

A fin. o 27 de decembro  de 1827,  D. Xosé Gabriel Somoza. 

Don Lucas Somoza  axudóu a pagar o retábulo novo  que se colocóu o ano de 1766, e a Comunidade correu coa mantenza  do entallador  e coa madeira necesaria para a obra.

Do altar anteirior que coñecéu o Padre Mosquera , queda no seu manuscrito un inxenuo debuxo,  que na parte alta do retábulo  reproduce dous escudos xemelgos , iguais ao grabado na pedra empotrada  no exterior  do muro que cerra hoxe  a Capela do Corazón de Xesús.

Este, con xelmo  á dereita ( escusamos  advertir  que por dereita e esquerda   se entenden os lados contrarios  aos do espectador )  está toscamente labrado e teremos que describilo á vista dun dos que brasonaban  a Casa Grande  de Sárria,con cuxa liñaxe entroncóu  a dos señores de Trebolle e cuxos últimos posuidores foron os Marqueses de Vilaverde de Limia . ( Don Francisco  Armesto  Pardo Taboada e Quiroga casóu en 1682 con Dona  Madalena  de Saavedra Figueroa  Navia  e Llamas da Casa Grande de Sárria ).

É cuartelado  en cruz : o destro en  xefe exhibe , sen ondas,o león dos Balboa; o sinistro  está esculpido con cinco bandeiras : catro en ástil horizontal, colocadas dúas a dúas, e , no medio  unha  colocada verticalmente. O destro de punta ostenta un grifo, difícilmente identificable  no escudo que describimos ; e no sinistro, as cinco follas de figueira dos Figueroa;  non soltas, como aparecen na maior parte doutros escudos desta liñaxe, senón unidos a unha rama; forma máis antiga e máis conforme coa que encol  da orixe  destas armas nos dí a tradición.

..................................................................................................................................................................

                                                     CAPELA DE SAN XOSÉ

                                                              Úneca fieira

                                                 Primeira sepultura da úneca fieira

A 30 de novembro  de 1712  Dona  María Bríxida  de Armesto e Taboada , irmá do señor de Trebolle.

Dona Xoana Francisca  Saavedra  , morréu  en setembro  de 1734.

Tamén xaz aquí  Dona María Sabela de Lobera , nai da dita  Dona Francisca.  Morréu o 4 de abril de 1739.

En 2 de xuño de  1764  enterrouse nesta sepultura Dona Ana Francisca Saco , muller do Señor de  Trebolle , Correxedor.

Nesta sepultura  achou se  un corpo case  enteiro , riba del enterrouse   a dita señora  tendo pasado 25 ou 30 anos  despois  que este dito corpo  estaba nesta sepultura.

En 7 de febreiro de 1797  enterrouse nesta sepultura  que agora cae  parte dela  debaixo da tarima do Altar. Don  Lucas  Somoza e Saavedra , o que morréu día  5 ás 3 da tarde.

Nota; Segundo a orde  de sepulturas  deste Libro,  corresponde o enterro  deste señor á sepultura  seguinte   , que é dunha lápida  grande  e outra pequena , e debaixo dela está sepultado.Esta primeira parecéu  non corresponder  á dita Capela de San Xosé , por non ter  máis ca un pé  fora do Arco , como consta da escritura de Padroado . Nela está enterrada a súa nai  Dona Sabela de Lobera , e a seguinte é onde se deu  sepultura ao  dito Don Lucas Somoza , cuxa  metade está por baixo  da tarima  do Altar.

.....................................................................................................................................................................

                                             CAPELA DE SAN XOSÉ

                                                     Úneca fieira  

                                  Segunda sepultura da úneca fieira

Nesta que é dunha lápida grande  e outra pequena , enterrouse Don Lucas Somoza , como consta da Nota antecedente .

Nesta  sepultura no día  27 de decembro  de 1827  enterrouse Don  Gabriel  Somoza. Morréu  o 25 do dito mes  ás dúas da tarde.

......................................................................................................................................................................

                                                CAPELA  DE SAN XOSÉ

                                                         Úneca fieira

                                             Terceira sepultura da úneca fieira

                                     ( Está esta sepultura debaixo  de Altar e tarima )

 Din que está aquí  Don Xoán de Saavedra e Figueroa,

Ano de 1709 , decembro, 23  Don Francisco de Saavedra e Figueroa.

Ano de 725  , agosto, 10,  Don Pedro de Saavedra e Figueroa , Cura de San Pedro de Maside.

Nesta  sepultura foi enterrada Dona Mariana Saco , Nai do Señor de Trebolle ,  Don Francisco de Armesto , a 1 de agosto  do ano de 1762.

.......................................................................................................................................................................... 

                                             CAPELA  DE SAN XOSÉ

                                                     Úneca fieira

                                   Cuarta  sepultura da úneca fieira

                                  ( Esta está por baixo  do  Altar .......... )

Nesta foi enterrada unha nena  filla do Señor  de Trebolle, chamada Bernarda.

............................................................................................................................................................................ 

                                             CAPELA  DE  SAN XOSÉ

                                                          Úneca fieira

                                              Quinta sepultura da úneca fieira

                                                 ( Esta está debaixo do Altar )

Dona Sabela  María de Paz , muller de Don Manuel  de Armesto , Señor de Trebolle ,  agosto de 1706.

Poucos días antes , unha nena, filla súa , xunto da súa nai , na dita sepultura.

O 30 de xaneiro  de 1740  enterrouse nesta sepultura  Don Xoán Manuel de Armesto, Señor de Trebolle.

En 27  de xullo  de 1762  enterrouse nesta sepultura  Don Xosé de Armesto ,   fillo  do Señor de Trebolle, Don Francisco de Armesto.

**************************************************************************************

                                                 MISAS CANTADAS DE FUNDACIÓN

                                                            Fundacións antigas

Cántanse cada semana  dúas misas  polas primeiras fundacións  do Convento , fan ao ano cento e catro  misas ( 104 ).

                                                           Confraría de Ánimas

Cántanse  tódolos primeiros luns  do mes unha  misa e unha vixilia  co seu responso  e clamores de campás ; máis  cántanse  cinco misas e vixilias  pola mesma Confraría , o día dous de xaneiro , Venres de Lázaro , a Oitava da  Asunción da Nosa Señora, ao outro día de San Nicolau de Tolentino  de Día de Defuntos , con procisión este día . Fan ao ano dazasete misas  cantadas , e dá por todo ao  Convento  setenta e dous reais ( 017 )

                                                   Dona Fabiana de  Riba de Neira

Foi muller de Don Carlos de Valcarce , fundóu dúas  misas cantadas , unha delas con sermón  e responso  o Día da Purificación  e a outra a Oitava  de Defuntos . Deu a Capela de San Xosé ( Libro Mestre, folio  4 ) (  002 ).

                                                 Pedro López de Saavedra

Fundóu  unha misa cantada Día de San Xosé  e  cinco rezadas . Renda  oito fanegas de pan e dous capóns no lugar do Pico ( Libro Mestre, 23 )  Redemidas  as 8 fanegas  e quedaron os capóns ( 001 ).

( Libro Mestre, folio 129, véxase este folio )

                                              Gómez Pérez

Cura  que foi de Santiago de Farbán  fundóu dúas misas cantadas  cada semana  na súa Capela de San Bartoloméu , que é unha de xunto da  Sancristía, nicho-altar.  Deixóu os Muiños de Abaixo  e a renda de Santalla de Lagos   ( 104 ).

                                      Gaspar de Quiroga  e María Pallares

Fundaron unha misa cantada, Día da Expectación da Nosa Señora ,  ademáis  da dotación de sepultura  por que paga  catro fanegas e media de  pan, riba dos seus bens , que posúe Don Xoán de Oca  ( 001 ).

                                                Leonor Álvarez

Fundóu  unha misa cantada  Día da Nosa Señora de Marzo . Deu o lugar de Zanfoga de San Fiz de Vilapedre ( 001 ).

                                                     Dona Inés de Riba de Neira

Fundóu dúas misas cantadas  cos seus  responsos  riba da sepultura  onde está Alonso do Campo , o seu marido , renda vinte e dous reáis  que paga a Casa  de Requeixo ( 002 )

                                                Dona Mariana de Riba de Neira

Fundóu unha misa  cantada  e outra rezada  por dúas fanegas de pan  que se cobran en Bade , freguesía de Santa María de Vilamaior ( 001 )

                                               Clara Díaz de Guitián

( Libro Mestre,  folio 250 )  Fundóu unha misa cantada e dúas rezadas , Día da Presentación da Nosa Señora , por catro fanegas de pan que se cobran en Corvelle .

                                                    Inés López

Fundóu unha misa cantada  día de Santa Ana  por unha fanega de pan  que se cobra no lugar da Silva  de  Corvelle ( non se cobra ),

                                                  Don Rodrigo Osorio, Conde de Lemos

Deu o Curato de Louseiro  e en gratificación diso  di o Convento  a misa do sábado  á Nosa Señora  todas as semanas do ano  non caendo festa de gardar  ou Oitava previlexiada .

                                                  O Conde Don Rodrigo

Fundóu  doce misas cantadas, unha en cada sábado primeiro de mes e unha rezada  todos os martes  por dous mil reáis  que se cobran riba da portaxe   de Triacastela,

                                                  Iñigo López de Orozco

Fundóu unha misa cantada Día da Santa Cruz de Maio  e responso cantado todos os  domingos na Capela da Vera Cruz que é  o nicho altar que está no recanto fora da Capela do Santo Cristo, por bens que deixóu  en San Fiz de Reimóndez , Lousadela  e Betote,

                                                  Sabela de Vilavella

Fundóu catro misas cantadas  cos seus responsos ,Por elas deu ao Convento en Vilar do Monte, freguesía de Reimóndez . Libro Mestre, folio 816,

                                                 Xoán Deza e a súa irmá

Cederon ao Convento unha Casa en Sárria que lla compraran  a Xoán de Santiago. É a que trai  Xoán Antonio de  Vilares de Parga,

                                                  Vasco de Cuéllar

Fundóu  unha misa cantada e dotóu sepultura  Día de San Ildefonso  pola Horta de Pacios  que está aforada a Valdés.  ( multiplicada   pola súa muller Beatriz González.

                                                  Gómez Ares de Laiosa

 Fundóu unha misa cantada ao outro día de Santa María Madalena  por un canado de viño riba da Viña   de Feltores  e unha tega de trigo  riba da Leira da Videira  en Laiosa.

                                                 Pedro Vuelta de Teza ( Libro Mestre, folio 860 )

Fundóu unha misa cantada e onde rezadas  por once canados  de viño  en Porto  de Lobos de Baamorto ( non se cobran ).

                                                 Don  Teijeiro, Cura de Goián

Fundóu unha misa csntada   Día da Nosa Señora das Dores con clamor  e responso e unha   misa  rezada cada semana , deu 400 reáis -Da función  non consta  responso nin clamor.

                                                Alonso  Martínez de Lapio.

Fundóu unha misa cantada  con vixilia  Día da Nosa Señora  de Marzo e dúas rezadas porque deu a terza parte do lugar de Lapío.

                                               Antonio  de Espasantes

Fundóu unha misa cantada e dúas rezadas Día da Nosa Señora de Agosto  polo lugar de Espasantes que paga 60 reáis de foro.

                                               Beatriz González

Fundóu  unha misa cantada  co seu responso  Día de San Ildefonso -Esta na táboa  non se recoñece a renda . É a do Bacheler Cuéllar.

                                             Dona Fabiana de Riba de Neira ( O Páramo )

Fundóu unha  misa cantada a dez de febreiro con ministros e oito velas riba do féretro da súa sepultura  sinalada. Máis  outra cantada pola Nosa Señora de Marzo, Máis  outra cantada  Día da  Visitación da Nosa Señora. Máis outra Día de Santa María de Agosto. Máis outra cantada Día da Nosa Señora de Setembro. Máis outra Día da Presentación da Nosa Srñora. Más outra  Día da Concepción.- Máis  outra Día da Expectación da Nosa Señora.

                                                     Antonio López  de Saavedra

Fundóu  unha misa cantada  Día da  Nosa Señora de Marzo  e dúas rezadas .Non se coñece  a razón.Está na táboa .Paga  por esta fundación  Xoán  de Toleiro  de suforo ..... tegas de centeno,

                                                Dona  Ana   de Balboa

Fundóu unha misa cantada co seu responso  o luns a infraoitava de Corpus  por unha leira en Rubín.

                                                    ......... Diaz de Guitián, crego

Fundóu unha misa cantada  co seu responso  Día da Visitación da Nosa Señora. Non se recoñece a renda.  Está na táboa.

                                                            Ana  López

Fundóu  unha misa   cantada Día de Santa Ana. Non se recoñece a renda. E está na táboa,

                                                   Alonso do Campo e Dona Inés  de Ribadeneira

 Fundaron dúas misas cantadas  e ....... rezadas  Día da Asunción da Nosa Señora, xa  quedan atrás postas.

                                                    Dona María de Ribadeneira

Fundóu unha misa cantada  e outra rezada , Xa queda atrás posta. 

                                                       Antonia  Fernández de Sárria

Funbdóu, é rezada.

                                                    Antonio Losada de Sárria  

Fundóu unha misa cantada  o Día  de Fieis Defuntos  con dalmáticas  e incensario  e unha vixilia , a súa esmola  quince reáis. Deu por hipoteca  a casa nova e cortiña  xunto do prado novo do Convento  e a horta pegada á casa, Fíxose ano de 1795  a 30 de xaneiro .Pasóu perante Xosé Peña, viciño de Sárria

                                                     Don Antonio Losada de Saavedra

Fundóu unha misa cantada  coa súa vixilia  e dez rezadas. A cantada  con vestidos e incensario  o Día de Defuntos  e responso. As demáis pola Oitava. A súa esmola quince reáis  e as rezadas a tres reáis . Deu por hipoteca  a casa nova coa horta que está pegada  a esta e unha cortiña pegada ao prado novo . Fíxose foro de 1749 . Pasóu perante don Xosé Peña de Sárria.

                                                        Misas rezadas  de fundación

                                               Dona Fabiana Riba de Neira

                                                 Xoán Castaño

                                                Pedro López Saavedra

                                                 Catarina  de     Quiroga

                                                 Mónica de Arbieto

                                                 Pedro  Rodríguez

                                                 Xoán Abad

                                               María González, muller de Diego Álvarez

                                                Antonio López da  Ponte Ribeira

                                               Lázaro Fernández

                                               Pedro Rodríguez de Sárria

                                               Gómez Pérez, Cura de Farbán

                                                   Don Xacob de Quiroga

                                                  Diego López de Orozco

                                                 Iñigo López de Orozco

                                                 Alonso Gallina e Maior  de Páramo

                                                 Alonso López de  Arxemil

                                                 Dona Inés  de Riba de Neira

                                                  Xoán Conde de Treilán

                                                  Maior Fernández

                                                  Dona Mariana de  Ribadeneira

                                                  Clara Díaz  de Guitián

                                                  Dona.......... de  Riba de Neira

                                                  El  Conde don  Pedro

                                                  El  Conde don  Rodrigo

                                                  Domingos  López

                                                  Xoán  Rodríguez  da Veiga

                                                  Bernardo Fernández

                                                  Pedro Sánchez  de Noceda

                                                  Xoán de Reiriz

                                                  Bartolomeu de Villar

                                                  Ares  Pérez

                                                  Leonor da Pena

                                                  Alonso Mourín de Betote

                                                  Mariña de Lago

                                                  María Afonso

                                                  Lope Álvaro e  Xoán de  Aguiar

                                                 Rui González de Riba de  Neira

                                                 Aldara  López

                                                 Martiño de Romelle

                                                Inés  Rodríguez. viuva de  Ares  Coquín

                                               Gómez Pérez

                                                 Francisco de Covarrubias

                                                 Iñigo López de Orozco

                                                 Ana Rodríguez  viuva de Francisco Covarrubias

                                                     Pedro Pérez e Elvira   Vázquez 

                                                    María Afonso  de Ribasaltas

                                                    Bartoloméu Vuelta de Teza

                                                    O  Licenciado Gonzalo  Pérez

                                                     Lope Pérez e Tereixa  Fernández

                                                      Don Pedro Pérez, Cura de Goián

                                                     Don Antonio de Prado, Cura de Besteiros




 

 

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 





 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

   










 

 

  




 

 

 

 

 

 

 

       


















  




 

 






 










                                     


 

 

 

                              


 

 

 

 

 

  




































  























 

 

 

 

 



























































 

 

 

 

 

 

 

                  












































 

 

 

 














 

 

 











 

 

 






















 

 

 

 

 

 

         

 

 

 

 

  

                

                 

 

 

 

 

 

 

                                           







 

 

 

 

 

 













































































































































































































er

Comentarios

Publicacións populares