RIO SÁRRIA : HIDRÓNIMOS E TOPÓNIMOS DAS RIBEIRAS ( 657 )
RÍO SÁRRIA: HIDRÓNIMOS E TOPÓNIMOS DAS RIBEIRAS ( 657 )
BACÍA DO RÍO SÁRRIA
A bacía do río Sárria recolle augas das parroquias de San Salvador de Toldaos, San Cristovo de Cancelo, San Cidre de Lamas, Santalla do Alfoz, Santa María do Monte, Santa María da Vilavella, Santiago de Triacastela e San Breixo da Balsa, no Concello de Triacastela.
Verten augas ao río Sárria as parroquias do Concello de Samos : San Cristovo do Real, Santiago de Renche, San Xil do Carballo, Santa María de Montán, San Martiño do Real, Santa María de Loureiro, San Silvestre de Freixo, San Martiño do Real, Santa Xertrude de Samos, Santa Marta de Castroncán, Santa María de Suñide, San Xulián de Teibilide, Santo Estevo de Reiriz.- San Martiño de Lousada, San Romao de Lousada, Santiago de Estraxiz, Santiago de Zóo, Santa María de Loureiro do Real. San Mamede do Couto, San Martiño de Romelle . Santalla de Pascáis e espazos de San Cristovo de Lóuzara na aba norte da Serra do Iribio .
No Concello de Sárria, fan aportacións de caudal as parroquias de Santo Estevo de Calvor, Santa María de Lier, San Martiño de Louseiro, San Mamede do Camiño, Santiago de Castelo dos Infantes, San Xoán de Fafián, San Martiño do Fontao, San San Salvador de Vilar de Sárria, San Xulián da Veiga, San Pedro de Seteventos, Santa Eufemia de Santo Antolín, San Sadurniño de Ferreiros, Santa María de Corvelle ; Santa Mariña de Rubín.- Santiago da Veiga, Santa María da Pena, San Salvador da Pena, Santo Estevo do Mato, San Vicenzo de Froián, San Sadurniño de Froián, San Xulián de Chorente, San Pedro de Froián, San Mamede da Chanca, San Miguel de Piñeira ( parte ), Santiago de Barbadelo ( parte ), Santa María de Ortoá ( parte ), San Xulián de Meixente ( parte ), Santalla de Arxemil , San Pedro de Maside, San Salvador de Cesár , San Fiz de Reimóndez, Santa María de Albán, Santiago de Farbán, Santa Mariña de Sárria, San Salvador de Sárria, San Martiño de Requeixo, San Vicenzo de Betote, San Salvador do Mato, Santo Estevo de Lousadela, Santa María de Vilar, San Xulián de Frades, San Miguel de Goián, San Fiz de Vilapedre e San Miguel de Vilapedre.
As parroquias do Concello de Láncara con augas vertentes ao río Sárria son as seguintes: San Vicenzo de Toldaos, San Miguel de Monseiro, San Martiño de Río , Santo Estevo de Viloiuzán , San Salvador de Larín, San Martiño de Oleiros, Santa María de Vilambrán, San Pedro de Ronfe ( Santiago de Viance ), A Pobra de Sanxiao ( parte ).
No Concello do Páramo fan aporttación as parroquias de Santa María de Vilafiz , Santa María Madalena de Moscán ( parte ) e ( Santa Cruz de Moscán ) .
No Concello do Incio pequenas superficies da parroquia de Santa María do Mao ( na Serra do Edramo ) , da parroquia de San Salvador do Mao ( na contorna de Piornedo ) e da de San Cristovo da Cervela ( moi perto de Penaxubeira ) levan tamén augas ao río Sárria.
*****************************************
HIDRÓNIMOS HISTÓRICOS
( Ano 572 ) Quintus Comitatus, Paramensis nuncupatur, incipitur ubi SARRIA intrat in Naria".
( Tumbo de Samos ): FLUVIUM SARRIE, AMNIS SARRIE, RIPA SARRIA, LITORA SARRIA, RIVULUM SARRIA, FLUVIO SARRIE, FLUMEN SÁRRIA.
Sancti Cristofhori de Riu de Sárria ( San Cristovo do Real ).- Sancti Martinii de Sárria ( San Martiño do Real ).- Fruitux de Sárria ( Freituxe do Real- Samos ).- Veiga de Sarria ( Veiga de Reiriz ).- Sancti Satruninii de Sárria ( San Sadurniño de Ferreiros ).- Sancti Antoninii de Sárria ( Santa Eufemia de Santo Antolín.
**************************************
As fontes primeiras que dan lugar á formación do río Sárria están nos Montes da Meda e da Albela , e na Serra do Iribio. Os montes de Santa Mariña, Serra de San Sadurniño, Cotarelo, Rebordelo , Monte do Páram, Monte de Santa Cristiña, Cruz da Aguieira en Vilapedre , Monte de Vilafiz e abas da Cha de Santa Marta , Oleiros e Costal Vello fan a contorna da ampla bacía fluvial do " río da Sárria " que leva as súas augas ao Río Neitra.
FONTES : Fonte do Furco.- Pozo da Lagúa.- Fonte do Cardio.- Fonte de Riba.- Fonte do Seixo.- Fontes de Río Longo.- *** O Inchó.- Fonte Seca.- Fontelas.- Fon Pernal. *** Fonteleiras.- Fonte do Muiño de Prada.- Fonte do Pedregal.- Fonte de Nabal--
CORRENTES NA CABECEIRA FLUVIAL
RIO DE SANTALLA.- Rego de Ríos.- Arroxo do Furco.- Rego de Toldaos.- Rego de Torneiro.- Río Longo Vello.- Río Longo .- Regueiro de San Pedro-Arroxo da Ribeira- Rego de Val Escuro.- Arroxo do Rigueiro .- Rego da Balsa.- Rego de Riocovas. *** Rego Barreiro- Rego de Vilares.- Regueiro de Fon Pernal.- Rego de Golfariz.- Regueiro de Torneiros.- Regueiro de Tras da Pena.- Regueiro das Veigas.- Regueiro das Fervenzas .- Río de Teixido.
RÍO DA RIBEIRA.- Ribeiriña.- Arroxo de Rosiño.- Rego de Pena Tallada.- Regueiro de Valagrande.- Rego dos Bouzallos.- Rego do Sumo.- Regato de Val de Valiñas.- Rego da Forcada.- Regueiro de Lombán.- Rego do Penedo do Lobo.- Rego dos Couréis.- Rego das Chousas
**********************************
LUGARES POR ONDE PASA O RÍO SÁRRIA
Pasada a Ponte de Triacastela o río pasa rente á antiga Fábrica da Luz da Familia Parddo, e en Pena Partida emtra no Concello de Samos. Augas abaixo da Ponte de Almiróm atravesa o lugar de San Cristovo do Real, deixa á esquerda o lugar e Pazo de Lusío e o lugar e igrexa de Renche. Deixa á man dereita os lugares de Lastres e Freituxe, e á esquerda o lugar de San Martiño e a Granxa de Vila de Tres, co seu muiño e central elèctrica. Na Vila de Samos deixa á dereita a Capela do Alcipres, as casas da Rúa Salvador e o Mosteiro de San Xulián de Samos cuxo muro leste é bicado polas augas do río. ä esquerda quedan os barrios do Fontao e O Outeiro. Segue baixando entre Foxos e A Ferraría, as Piscinas Municipáis e o lugar de Teiguín, coa súa Capela de San Domingos de Silos. Deixa á dereita as casas da Ponte Nova e segue pola Veiga de Reiriz , e deixando a mán dereita os lugares de Sivil ( de Estraxiz ) e Perros ( de Calvor ) alcanza o lugar de Barxa ( de Calvor ) que queda á man esquerda. No seu descenso atravesa entre o lugar de Canceleiras, coa casa reitoral de Lier e a igrexa de Santa María, e deixando á esqurerda Lier, e á dereita o alto onde asenta Castelo dos Infantes, pasa entre as casas de Frolláis, a unha e outra beira do cauce, e deixa á esquerda o muiño e aldea de Pedra Chantada, ou do Carballal ( Froláis ).
Pasado o Muiño de Conde deixa no alto, á dereita o lugar de Fafián e a súa igrexa, e á esquerda, tamén nun requeixo os lugares de Pape e Cesár. No fermoso paraxe da Foz das Aceas , pola banda esquerda, deixa a Estación Elevadora de Augas do Oural, o Muiño da Acea de Riba ( de San Fiz de Reimóndez ), a Estación Depuradora de Augas , o Muiño da Acea de Baixo e as casas do liugar da Acea de Farbán e O Estadio de Ribela. O lugar de Ribela ( de Farbán ) queda á man dereita. Pasada a factoría de Manosa o río entra na Vila de Sárria pola zona recreativa e deportiva do Chanto. A marxe esquerda do río é coñecida como Ribeira dos Cucos e a da dereita como Ribeira das Ameneirizas. O río deixa a unha banda o Paseo do Río Sárria e á outra a presa, a insua e o muiño do Toleiro, Pasado o Campo do Río, onde antes chamaban O Areal e a zona de Riosol, o río abandoa a vila.
Á altura da Ponte Vella , que na man dereita ten perto a igrexa románica de Vilar de Sárria e o campo onde se achóu unha estela funeraria romana, deixa atrás a vila sarriá , e á altura do lugar da Veiguiña dividido en dúas canles dá lugar a unha longa Illa, perto da Estación Depuradora de Augas Residuáis.
************************************************************************************* RÍO SÁRRIA
TOPÓNIMOS ENTRE A PONTE DE TRIACASTELA E AS PONTES DE ALMIRÓN ( SAN CRISTOVO DO REAL )
RIBEIRA DA DEREITA
( Concello de Triacastela, Poligono 20 ).- Prado da Feira ( parcela 61 ).- Ribeira ( 62 ).- Prados da Ribeira ( 63 ).- Ribeira ( 68 ).- Ribeira ( 69 ).- Prado da Ribeira ( 70 ).- Prado da Ribeira ( 74 ).- Ribeira ( 214 ).- San Mamede ( 219 ).- Pena Partida ( 269 ) ++++++++++++++++ ( Concello de Samos . Parroquia de San Cristovo do Real , Poligono 11 ) .- Pena Partida ( 518 ).- Pena Partida ( 519 ).- Pena Partida ( 514 ).- Pena Partida ( 513 ).- As Lameiras ( 2.469 ).- Lameira ( 2.415 ).- Carboeiro ( 2.470 ).- Almirón ( 1 ).- Almirón ( 2 ).- Namela ( 3 ).- Almirón de Arriba ( 4 ).- Almirón de Arriba ( 5 ).- Almirón ( 6 ).- Almirón de Arriba ( 7 ).- Almirón ( 8 ).- Almirón ( 9 ).- Almirón ( 10 ).- Almirón de Arriba ( 11 ).- Almirón ( 12 ).- Almirón ( 13 ).- Almirón ( 2.143 ).- Almirón ( 14 ).- Almirón de Arriba ( 15 ) PONTEVELLA DE ALMIRÓN .- Estrada Nova.- PONTE NOVA DE ALMIRÓN.- EstradaNova
RIBEIRA DA ESQUERDA
( Concello de Triacastela , Poligono 42 ).- Tras do Muiño ( parcela 91 ).- MUIÑO DO BATÁN.- Casiña ( 112 ).- FÁBRICA DA LUZ.- San Mamede ( 259 ) - San Mamede ( 220 ). +++++++++++++++ ( Concello de Samos, parroquia de San Cristovo do Real , Poligono 11 ).- Pena Partida ( 517 ) Monte das Lameiras ( 2,467 ) .- Almirón do Medio ( 28 ).- Estrada Vella.- PONTE DE ALMIRÓN.- Almirón de Abaixo .- PONTE DE ALMIRÓN.- Estrada Nova.
*************************************************************************************** RÍO SÁRRIA
TOPÓNIMOS DAS PONTES DE ALMIRÓN Á PONTE DE VILA DE TRES
RIBEIRA DA DEREITA
( Concello de Samos, Polígono 8 ).- Almirón ( parcela 2.347 ).- Veinelas ( 3.044 ).- Veiga de Campoo ( 2.340 ).- Veiga de Campo ( 2.339 ).- Veiga de Campo ( 2.338 ).- Veiga de Campo ( 2.313 ).- Namela 2.314 ).- Namela de Tras da Pena ( 2.315 ).- Namela de Tras da Pena ( 2.304 ).- Tras a Devesa ( 2.303 ).- Tras a Devesa ( 2.302 ).- Tras a Pena ( 2.301 ).- Tras a Devesa ( 2.300 ).- Tras a Devesa ( 2.299 ).- Tras a Pena ( 2.296 ).- Tras a Devesa ( 2.295 n).- Tras da Pena ( 2.294 ).- Degrado ( 2.285 ).- CASAS DO LUGAR DE SAN CRISTOVO DO REAL ).- Chopos das Lagas ( 2.274 ).- Prado da Porta ( 2.271 ).- Tralos Muiños ( 2.272 ).- Tras dos Muiños ( 2.268 ).- Tras dos Muiños ( 2.266 ).- Tras os Muiños ( 2.263 ).- A Veiga ( 2.262 ).- Veiga de Monteiro ( 2.246 ).- Veiga ( 2.245 ).- Veiga ( 2.244 ).- Cancela da Veiga ( 2.243 ).- A Veiga ( 2.242 ).- A Veiga ( 2.241 ).- A Veiga ( 2.240 ).- A Veiga ( 2.239 ).- A Veiga ( 2.235 ).- A Veiga ( 2.234 ).- A Veiga ( 2.233 ).- A Veiga ( 2.231 ).- A Veiga ( 2.230 ).- A Veiga ( 2.229 ).- A Veiga ( 2.216 ).- Lameirón ( 3.083 ).- Lameirón ( 2.206 ).- Lameirón ( 2.203 ).- Lameirón ( 2.202 ).- Cortiñeiros ( 2.201 ).- Quintá ( 2.176 ).- Quintá de Abaixo ( 2.177 ).- Quintá ( 2.178 ).- Quintá de Abaixo ( 2.180 ).- Quintá ( 2.181 ).- Quintá ( 2.184 ).- Quintá ( 2.187 ).- Quinta ( 2.188).- Quintá ( 2.189 ).- PONTE DOS PASOS.- Viñal ( 2.151 ).- Viñal Dobles ( 2.152 ).- Pombar ( 2.153 ).- Penelas ( 2.087 ).- Granxo ( 2.111 ).- Outorelo ( 2.094 ).- Outorelo ( 2.093 ).- Outorelo ( 2.092 ).- A Veiga ( 2.089 ).- Prado de Lastres ( 1.988 ).- PONTE DE LASTRES.- Prado de Lago ( 2.048 ).- Baralloá ( 2.047 ).- Baralluá ( 2.046 ).- Baralluá ( 2.045 ).- Prado de Lago ( 2.044 ).- Cortiñeiro ( 1.922 ).- Cortiñeiro ( 1.993 ).- Cortiñeiro ( 1.994 ).- Cortiñeiro ( 1.994 ).- CAMIÑO.- Agorza e Arxos ( 1.997 ).- Horta ( 473 ).- Marcores ( 472 ).- Marcores ( 465 ).- A Calzada ( 471 ).- Marcores ( 464 ).- Marcores ( 463 ).- Cortiñas ( polígono 501, parcela 78 ).- Cortiñas( 77 ).- Cortiñas ( 74 ).- Cortiñas ( 73 ).- Cortiñas ( 71 ).- Cortiñas ( 69 ).- Cortiñas ( 65 ).- PONTE DE FREITUXE.- Cortiñeiro ( 22 ).- Cortiñas ( 21 ).- CAMIÑO.- Cortiñas ( 26 ).- Cortiñas ( 21 ).- CAMIÑO.- Salguerido ( 29 ).- Salguerido ( 30 ).- Negredo ( 31 ).- Salguerido ( 32 ).- Salguerido ( 34 ).- O Teso ( 5.061 ).- San Martiño ( 5.004 ).- MUIÑO DA ACEA.- Prado de San Martiño ( polígono 8, parcela 5 ).- A Acea ( 7 ).- Pena Curuxa ( 32 ).- Vila de Tres ( 3.087 ).- CAMIÑO.- PONTE DE VILA DE TRES.
RIBEIRA DA ESQUERDA
( Concello de Samos, Polígono 8 ).- Almirón de Abaixo ( parcela 2.542 ).- Veiga de Campo ( 2.341 ).- Souto Bocal ( 2..337 ).- Nameliñas ( 2.345 ).- Almirón de Abaixo ( 2.336 ).- Lanbgoira ( 2.331 ).- CAMIÑO .- Langoira ( 2.339 ).- Langoira de Arriba ( 2,328 ).- Langoira de Arrib ( 2.327 ).- Langoira ( 2,326 ),. Langoira de Arriba ( 2,324 ).- Langoira ( 2.323 ).- Langoira de Abaixo ( 2.322 ).- Langoira ( 2.321 ).- Langoira de Ferreiro ( 2.320 ).- Langoira ( 2.319 ).- Langoira ( 2.318 ).- Langoita ( 2.317 ).- Horta ( 2.284 ).- CASAS DO LUGAR DE SAN CRISTOVO DO REAL.- PONTE DE SAN CRISTOVO.- Horta ( 2.275 ).- Horta ( 3.082 ).- Arnado ( 2.276 ).- Arnado ( 2,277 ).- As Pozas ( 2.197 ).- A Quintá ( 2.191 )- Prado da Penela ( 2.190 ).- CAMIGO.- PONTE DE LUSÍO.- Lusío ( 2.086 ).- Lusío ( 2.085 ).- Lusío ( 2.083 ).- RAIRO.- Pedregal ( 2.080 ).- Prado Grande ( 2.082 ).- MUIÑO DA VEIGA.- CAMIÑO.- Prado de Renche ( 2.070 ).- Prado de Abaixo ( 2.069 ).- Prado de Abaixo ( 2.064 ).- Namela de Baixo ( 2.063 ).- Prado da Porta ( 2.062 ).- CAMIÑO DE LASTRES.- PONTE DE LASTRES.- Fonte ( 2.049 ).- Porto de Bou ( 2.050 ).- Renche ( 2.051 ).- Barxelas ( 2.043 ).- Riba de Arnande ( 2,.041 ).- Souto ( 2.040 ).- Souto do Prado ( 2.039 ).- Fonte do Carballo ( 2.030 ).- Cortiñeiro ( 2.015 ).- CAMIÑO.- PONTIGO.- Arnande ( 2.016 ).- Cortiñeira ( 2.017 ).- Arnande ( 2.020 ).- Cortiñeiro ( 447 ).- RAIRO.- ( Polígono 501 / Freituxe ) : Muiño da Presa ( 55 ).- Muiño da Presa ( 56).- Muiño da Presa ( 57 ).- Veiga ( 58 ).- Veiga ( 59 ).- Veiga ( 60 ).- Veiga ( 61 ).- Veiga ( 122 ).- Veiga ( 64 ).- CAMIÑO .- Rebordelo ( 38 ),. Rebordelos ( 37 ).- Rebordelos ( 38 ).- Rebotdelo ( 40 ).- ( Polígono 8 ) Coído ( 280 ).- Coído ( 445 ).- Pousadoiro ( 661 ).- Barxas ( 56 ).- Cristiña ( 551 ).- Barxas ( 53 ).- PONTIGO DE PESCADORES.- Barxa ( 51 ).- REGO DE VILAR.- Arvincelas ( 80 ).- CAMIÑO.- PONTE DE SAN MARTIÑO.- Lamas ( 3.079 ).- Cantón ( 29 ).- Namela ( 24 ).- Nasmelo ( 25 )- Cristiña ( 42 ).- Cristiña ( 43 ).- Casarón ( 2.917 ).- Vila de Tres ( 2.961 ).- Presa de Vila de Tres.- Rairo de Viladetrés,. CAMIÑO.- PONTE DE VILA DE TRES.
**************************************************************************************
RÍO SÁRRIA
TOPÓNIMOS DESDE A PONTE DE VILA DE TRES Á PONTE DA VEIGA DE REIRIZ
RIBEIRA DA DEREITA
Vila de Tres ( parcela 3.086 ).- Namelo ( 2.164 ).- Veigas ( 2.165 ).- Veiga ( 2.166 ).- A Veiga ( 2.168 ).- Prado de Coiñas ( 2.169 ).- Fonte do Souto ( 191 ).- Prado Novo ( 2.225 ).- Devesa ( Devesa ).- PONTIGO DA CAPELA DO ALCIPRÉS.- Parque da Capela do Salvador.- Cortiña de Arriba ( 2.330 ).- Traseiras da Rúa Salvador.- MUIÑO DO MOSTEIRO.- ESTRADA .-PONTE NOVA.- Estrada . PONTE VELLA.- MOSTEIRO DE SAN XULIÁN DE SAMOS.- PONTE DO ACUEDUTO.- Horta do Convento.- CASA DO CONCELLO.- PONTE DE SAMOS.- RÚA DO FONTAO.- Traseiras das Casas .- Cortiña ( Poligono 2; parcela 3.397 ).- Veiga ( 2.657 ).- Veiga ( 2.656 ).- CAMIÑO.- Soares ds Avenida Compostela.- CAMPO DA FESTA.- PONTIGO.- Veiga de Samos ( 2.634 ).- Veiga de Samos ( 3.964 ).- Veiga ( 3.965 ).- Veiga ( 3.938 ).- Veiga de Quinteiro ( 2.616 ).- Veiga ( 2.615 ).- Veiga ( 2.614 ).- ESTACIÓN DEPURADORA.- ( Volta do Mosquito ).- Horto ( 2.613 ).- Banzado ( 2.603 ).- Banzado ( 2.602 ).- Banzado ( 2.601 ).-Namela ( 2.486 ).- Horta ( 2.485 ).- Veiga ( 2.484 ).- Foxos ( 2.482 ).- Namela ( 2.481 ).-Veiga Pequena ( 2.480 ).- Reconco ( 2.479 ).- Namela ( 3.852 ).- Leiro ( 2.478 ).- Leiro da Presa ( 2.476 ).- Leiro ( 2.475 ).- Carballo ( 2.474 ).- Carballo ( 2.473 ).- Veiga ( 2.470 ).- Namela ( 2.469 ).- Leiro do Pozo ( 2.468 ).- Riba do Chao do Souto ( 2,467 ).- Namela ( 2.465 ).- Namela ( 2.464 ).- ESTRADA .- ESTRADA.- PONTIGO DE TEIGUÍN.- ÁREA DE DESCANSO DE TEIGUÍN.- Camiño do Peregrino.- ESTACIÓN DE BOMBEO.- ESTRADA.- Conciado ( 2.331 ).- Conciado ( 2.329 ).- Veiga ( 2.327 ).- Veiga de Teiguón ( 3.907 ).- Veiga ( 2.225 ).- Areáis da Veiga ( 2.324 ).- Veiga ( 2.323 ).- Chavola ( 2.322 ).- Caneiro ( 2.321 ).- Caneiro ( 2.318 ).- Caneiro ( 2.317 ).- ESTRADA NOVA .- PONTE NOVA ( 2 ).- Caneiro ( 2.315 ).- ESTRADA VELLA .- PONTE NOVA ( 1 ).- ( Polígono 4 ) Caneiro do Vao.- Cachón ( 1.349 ).- Pé do Río ( 1.353 ).- Cachón ( 1.354 ).- CAMIÑO.- ( Ponte do Vao ).- Santalla ( 1.529 ).- Prado do Rebaixo ( 1.530 ).- Rebaixo ( 1.531 ).- Santalla ( 1.532 ).- Veiga ( 1.512 ).- Leiro da Infesta ( 1.511 ).- Leiro da Ceiga ( 1.510 ).- Veiga ( 1.509 ).- Santalla ( 1.508 ).- Ollal ( 1.507 ).- Ceiga ( 1.506 ).- Veiga ( 1.505 ).- Areal ( 1.504 ).- Ollal ( 1.503 ).- Veiga ( 1.501 ).- Veiga ( 1.500 ).- Santalla ( 1.499 ).- Santalla ( 1.498 ).- Souto Bravo ( 1.662 ).- Lancastro ( 1.663 ).- Riba do Chao do Souto ( 1.664 ).- Souto Bravo ( 1.665 ).- Prado de Lago ( 1.666 ).- Souto Bravo ( 1.667 ).- Souto Bravo ( 1.688 ).- Souto Bravo ( 1669 ).- Souto Bravo ( 1.670 ).- Souto Braco ( 1.671 ).- Souto Bravo ( 1.672 ).- Prado do Souto Bravo ( 1.084 ).- Devesa de Santalla ( 1,689 ).- Devesa de Santalla ( 1.690 ).- Devesa de Santalla ( 1.694 ).- Prado Pequeno ( 1.696 ).- Insua ( 1.100 ).- Insua ( 1.107 ).- Prado da Ola ( 1.108 ).- ESTRADA.- PONTE DE GOROLFE.- Namela do Muiño ( 1.114 ) .- MUIÑO DE GOROLFE.- Insuas ( 1.113 ).- Souto do Arroxo ( 1.111 ).- CAMIÑO.. Veiga ( 1,.198 ).- Val de Mazaira ( 1.203 ).- Val de Mazaira ( 1.205 ).- Val de Mazaira ( 1.207 ).- Prado de Lago ( 1.211 )..- Veiga ( 1.213 ).- Prado da Veiga ( 2.237 ).- Prado da Veiga ( 1.215 ).- Prado da Veiga ( 1.217 ).- Veiga ( 1.219 ).- Campo da Presa ( 1.222 ).- A Campa ( 1.223 ).- Veiga ( 1.231 ).- Veiga ( 1.232 ).- Redondo ( 1.233 ).- CAMIÑO.- PONTE CABANAS.- Prado da Ponte ( 1.238 ).- Veiga ( 1.237 ).- Prado da Ponte ( 1.238 ).- Mosqueiros ( 1.246 ).- Mosqueiros ( 1.980 ).- Val de Amieiuro ( 2.290 ).- Mosqueiros ( 2.278 ).- Mosqueiros ( 1.144 ).- Leira da Veiga ( 1.801 ).- Casaia ( 1.502 ).-PISTA DE REIRIZ.- PONTE DA VEIGA DE REIRIZ.
RIBEIRA DA ESQUERDA
( Poligono 4 ).- PONTE DE VILA DE TRES.- Vila de Tres ( 2,203 ).- Cercado ( 190 ).- Prado do Convento ( 187 ).- Prado da Rega ( 186 ).- Cercado ( 184 ).- Cercado ( 183 ).- Cercado ( 182 ).- CAMIÑO.- PONTIGO DA CAPELA DO ALCIPRÉS.- Parque da Capela do Salvador ( do Alciprés ou do Bon Xesús ).- Tras do Convento ( 177 ) .- Cercado ( 176 ).- MUIÑO DO CONVENTO.- PONTE DO MOSTEIRO ( 2 ).- ESTRADA VELLA.- PONTE DO MOSTEIRO ( 1 ).- PARQUE VERGARA VILARIÑO.- PONTE DO ACUEDUTO.- RÚA DO FONTAO.- PONTE DE SAMOS.- Casa da Botica,. Hortas do Fontao.- ( Políno 2 ).- Fonte do Monte ( 2.665 .) - Chousa ( 2,666 ).- A Chousura ( 2.578 ).- Prado ( 2.568 ).-Prado ( 2.566 ). Prado ( 2.565 ).- Horta ( 2.557 ).- Horta ( 2.555 ).- Veiga ( 2.,549 ).- Veiga da Ferraría ( 2.547 ).- Castiñeira ( 2.546 ).- Veiga ( 2.545 ).. Veiga ( 2.544 ).- Val ( 2,530 ).- Nabal ( 2.489 ).- Namela ( 2.445 ).- Nabal ( 2.446 ).- Namela ( 2.447 ).- PONTIGO DA PISCINA ..- Rechao ( 2.448- PISCINA MUNICIPAL ).- Namela ( 2.449 ).- Namela ( 2.450 ).- PONTIGO DE TEIGUIN.- REFUXIO DE PESCANTÍNS.- ÁREA DE DESCANSO.- PONTIGO DA ÁREA.- Presa de Teiguín.- Namela ( 2.351 ).- MUIÑO DE TEIGUÍN.- CAMIÑO DE SAN COBADE.- PONTE DE TEIGUIN.- Barxela ( 2.333 ).- Prado Grande ( 1.662 ).- REGO DE CABANAS.- Pontigo ( 1.665 ).- Serra Lavandeira ( 1.666 ).- Namela da Ponte Nova ( 1.667 ).- ESTRADA LU-633 ).- PONTE NOVA ( 2 ª ).- Leiro do Caneiro ( 3.940 ).- PONTE NOVA ( 1ª ).- ( Polígono 3 ). Prado da Lama ( 1.307 ).- Prado da Lama ( 1.306 ).- Prado do Vao ( 1.305 ).- Namela da Lama ( 1.304 ).- Namela da Porta ( 1.303 ).- CAMIÑO DO VAO.- PONTE VELLA DO VAO.- Prado do Vao ( 1.301 ).- Prado do Vao ( 1.299 ).- A Coeda ( 1.314 ).- O Vao ( 1.296 ).- O Vao ( 1.295 ).- O vao ( 1.294 ).- O Vao ( 1.293 ).- Pena Feita ( 1.292 ).- Pena Feita ( 1.288 ).- Arpín ( 1.290 ).- Pena Feita ( 1,289 ).- Pena Feita ( 1.288 ).- Cerrado de Abaixo ( 1.286 ).- Chousa ( 1.319 ).- Redondelo ( 1.271 ).. Muiño ( 1.268 ).- Souto de Tras Ponte ( 1.267 ).- Prado da Ponte ( 1.265 ).- PISTA DE GONTÁN.- PONTE DE GOROLFE.- Souto de Tras Ponte ( 1.266 ).- Gorolfe ( 1.230 ).- Revolta ( 1.026 ).- Prado de Lago ( 1.023 ).- Namela ( 1.022 ).- Val de Mazairo ( 1.021 ).- Prado do Muiño ( 1.020 ).- Val de Mazaira ( 1.019 ).- Chousa ( 1.018 ).- CAMIÑO.- Despenadoiro ( 1.002 ).- Prado de Penas ( 1.001 ).- Devesa ( 1.000 ).- Xabariz ( 801 ).- Veiga ( 800 ).- Veiga de Acolá ( 799 ).- Negráis ( 586 ).- Namela ( 764 ).- Namela ( 765 ).- Namelo ( 766 ).- CAMIÑO.- PONTE DE CABANAS.- Prado de Lago ( 768 ).- Prado Grande ( 769 ).- Prado da Elvira ( 771 ).- Prado Grtande ( 773 ).- Auxarega ( 774 ).- Auxarela ( 775 ).- Auxarega ( 776 ).- Auxarega ( 777 ).- Reiriz ( 778 ).- Prado de Lago ( 779 ).- Prado do Pacido ( 781 ).- Prado da Veiga ( 786 ).- Bouzallo ( 787 ).- PISTA DE REIRIZ.- CAPELIÑA DO SANTO.- PONTE DA VEIGA DE REIRIZ
************************************************************************************
RÍO SÁRRIA
TOPÓNIMOS DA PONTE DA VEIGA DE REIRIZ Á PONTE DA ACEA DE BAIXO
RIBEIRA DA DEREITA
PONTE DA VEIGA DE REIRIZ.- Cascallá ( Poligono 4, parcela 2.268 ).- REGUEIRO DE ROMELLE.- Veiga ( Polìgono 5 ; parcela 65 ).- Prado do Coído ( 65 ).- Coído ( 67 ).- REGUEIRO DE NABARES .- Coído ( 73 ).- Cortiña do Muiño ( 88 ).- MUIÑO.- PONTE DE SANTA MARIÑA-- Veiga ( 93 ),. Congosta ( 97 ).- Veiga ( 149 ).- Prado de Sivil ( 150 ).- Currelos ( Prado do Muiño- MUIÑO DA PENA . 153 ) SAMOS + ...+.....+.......SÁRRIA ( Polígono 55 ). Carril (126 ) PONTIGO.- Finca do Pazo de Perros ( 125 ).- Cortiñeiro ( 113 ).- CAMIÑO.- PONTE DE PERROS.-MUIÑO DE PERROS.- Cortiña de Abaixo ( 111 ).- Esfoladoira ( 20 ).- Veiga de Perros ( 24 ) .- Veiga de Perros ( 25 ).- Veiga ( 31 ).-. Veiga de Perros ( 32 ).- Veiga de Perros ( 33 ).- Veiga de Perros ( 34 ).- Veiga de Perros ( 56 ).- Namela ( 57 ).- CAMIÑO.- Veiga ( 62 ).- Veiga ( 65 ).- Prado do Muiño ( 66 ).- MUIÑO DE BARXA.- CAMIÑO.- Veiga ( 67 ).- Barxa ( 75 ),. Veiga ( 76 ).- Veiga ( 77 ).- Veiga ( 78 ).- Veiga ( 80 ).-Presa ( 703 ).- Presa ( 706).-- PISTA DE LIER .- PONTE DE CANCELEIRAS.- ( Polígono 54 ).- Namelo ( 990 ).- Cendeire ( 988 ).- Caneiro de Abaixo ( 987 ).- ( Polígono 54 ).- Namelo ( 990 ).- ( Cendeire ( 988 ).- Caneiro de Abaixo ( 987 ).- Caneiro ( 849 ).- Caneiro ( 847 ).- Caneiro ( 846 ).- Caneiro ( 845 ).- Maceda ( 844 ),- A Cha ( 816 ).- Barxela ( 700 ).- Insua ( 701 ).- Barxela ( 699 ).- Barxela ( 698 ).- Barxela ( 697 ).- Toxedo ( 1.071 ).- CAMIÑO DE CASTELO.- PONTE DE BARXELA.- Val ( 1.044 ).- Souto das Trigarizas ( 659 ).- Aguillón ( 658 ).- Penelas ( 669 ).- CAMIÑO DE SANDRIGO ).- Sandrigo ( 672 ).- Peneñas ( 694 ).- CAMIÑO.- Sandrigo ( 599 ).- Griñal ( 587 ).- Griñal ( 693 ).- Lamela da Ponte ( 589 ) .- ESTRADA VELLA.- PONTE DE FROLLÁIS ( 1 ).- Granxa do Griñal. SÁRRIA + . + . +.+SAMOS ( Polígono 1 ).- Namelo da Ponte ( 1,989 ).- Prado Grande ( 1.988 ).- ESTRADA LU-633.- PONTE DE FROLLÁIS ( 2 ).- Seixedo ( 1.986 ).- Seixedos ( 1.985 ).- Seixedos ( 1.984 ).- Seixedos ( 1.983 ).- Prado Grande ( 1.979 ).- Prado Vello ( 1.981 ).- Prado Grande ( 197 ).- Prado de Xulián ( 1,990 ).- Carballo ( 1.973 ).- Carballo ( 1.972 ).- Prado da Rega ( 1970 ).- Tras da Ponte ( 1.969 ).- SAMOS , +,+.+.+,+ SÁRRIA ( Polígono ) Leira ( 2.109 ).- CAMIÑO.- Leira ( 2.107 ).- Leira ( 2.106 ).- Leira ( 2.045 ).- Tras da Ponte ( 2.039 ).- CAMIÑO.- Monte de Escalleiros ( 403 ).- Monte ( 404 ).- Lama da Bouza ( 405 ).- Insua ( 2.189 ).- ( Poligono 43 )_ Lamadagos.( 411 ).- Veiga ( 428 ).- Prado da Veiga ( 429 ).- Veiga ( 430 ).- O Chao ( 588 ).- Monte ( 587 ).- Monte ( 584 ).- Ribeira ( 583 ).- Ribeiras ( 580 ).- Prado ( 578 ).- Penelas ( 577 ).- Proelo ( 575 ).- CAMIÑO DA PONTE.- PONTE DE FAFÍAN.- CAMIÑO DA RUTA DA FOZ DAS ACEAS.- Monte ( 605 ).- Prado da Ponte de Fafián ( 606 ).- Monte ( 609 ).- Paraxúa ( 820 ).- Monte ( 821 ).- Monte ( 822 ).- Perros ( 823 ).- CAMIÑO DO MUIÑO DO CONDE.- Banzado do Muiño.- MUIÑO DO CONDE.- Muiño do Conde ( 2.025 ).- PONTE DO MUIÑO DO CONDE ( desaparecida ).- Monte do Conde ( 825 ).- Souto do Muiño do Conde ( 2.192 ).- Souto do Muiño do Conde ( 826 ).- Monte ( 827 ).- Penedos ( 828 ).- Monte ( 830 ).- Monte ( 831 ).- Penedos ( 834 ).- Tras dos Penedos ( 840 ).- Monte ( 841 ).- Monte ( 813 ).- Monte ( 807 ).- Monte ( 808 ).- Monte de Frei Domingo ( 804 ).- Presa do Peago.- Rairo da Rega de Ribela.- CAMIÑO DA RUTA DA FOZ DAS ACEAS.- Cortiña do Muiño ( 1.241 ).- Presa do Muiño da Acea de Abaixo.- MUIÑO DA ACEA DE BAIXO.- Insua do Muiño.- CAMIÑO.- PONTE DA ACEA DE BAIXO.
RIBEIRA DA ESQUERDA
PONTE DA VEIGA DE REIRIZ.- ( Concello de Samos; Polígono 3 ).- Bouzallo ( 723 ).- Veiga de Reiriz ( 1.542 ).- Bouzallo-Revolta do Areal ( 722 ).- Bouzallo ( 721 ).- Almexendre ( 720 ).- Bouzallo ( 719 ).- Devesa ( 718 ).- Santa Mariña ( 917 ).- Prado do Lago ( 919 ).- Santa Mariña ( 920 ).- CAMIÑO.- PONTE DE SIVIL.- Punta ( 924 ).- Punta ( 926 ).- Prado Grande ( 927 )... SAMOS...+ . + .+ . +...SÁRRIA ( Polígono 56 ) Prado Grande ( 193 ).- Peizal ( 192 ).- Prado Novo ( 187 ).- Peizao ( 186 ).- Caneiro ( 185 ).- Caneiro ( 184 ).- Caneiro ( 183 ).- Trala Ponte ( 271 ).- CAMIÑO.- PONTE DE PERROS.- Tras da Ponte ( 272 ).- CAMIÑO.- Arcal ( 227 ).- MUIÑO.- Arcal Agrelo ( 233 ).- Tras Ponte ( 293 ).- Devesa Teimán ( 295 ).- Sobre Barxa ( 296 ).- Sobre Barxa ( 302 ).-CAMIÑO.- PONTE DE BARXA.- Casares ( 247 ).- Namela de Abaixo ( 246 ).- Penelas ( 236 ).- Carballo Seco ( 826 ).- Roupeira ( 735 ).- Devesa Roupeira ( 737 ).- Souto de Fora ( 740 ).- Pousadoiro ( 870 ).- Arroupeira ( 936 ).- Campo ( 180 ).- CAMIÑO DA SUBIDA.- Prado da Ponte ( 168 ).- PISTA DE LIER.- PONTE DE CANCELEIRAS.- Ponte ( 32 ).- Campa ( 31 ).- Campo ( 30 ).- Campo ( 29 ).- Prado da Senra ( 28 ).- Senra ( 26 ).- Prado da Senra ( 25 ).- Senra ( 24 ).- Castro ( 23 ).- Prado de Lier ( 22 ).- Macedo ( 33 ).- Macedo ( 20 ).- Rebaixo ( 18 ).- CAMIÑO DA SENRA.- Prado Novo ( 16 ).- Prado Novo ( 15 ).- Namelo de Maceda ( 14 ).- Prado da Subida ( 13 ).- Campo ( 12 ).- Prado da Subida ( 11 ).- Prado da Subida ( 10 ).- Subida ( 56 ).- Subida ( 9 ).- Pedregal ( 8 ).- CAMIÑO DE BARXELA.- PONTE DE BARXELA.- Campo das Corgas ( 35 ).- Campo ( 36 ).- Campo ( 37 ).- Campo ( 38 ).- Campo ( 39 ).- Campo (40).- Campo ( 41 ).- Campo ( 42 ).- Campo ( 43 ).- Lama de Abaixo ( 45 ).- Campo ( 73 ).- CAMIÑO DE FROLLÁIS.- Campo da Entrada da Veiga ( 74 ).- Campo ( 75 ).- Trala Veiga ( 844 ).- Campo ( 78 ).- Campo ( 79 ).- Campo ( 80 ).- Prado da Veiga ( 87 ).- Insua ( 89 ).- ( 90 ).- ( 91 ).- ( 92 ).- ( 868 ).-......SÁRRIA + . + . + .... SAMOS ( Poligono 3 ).- Vao ( 1 ).- ESTRADA VELLA.- PONTE DE FROLLÁIS ( 1 ).- O VAO ( 207 ).- ESTRADA LU-633 .- O Vao ( 2007 ).- Lama do Xastre ( 2011 ).- CAMIÑO DO CAMPO DA PONTE.- Grexo ( 2026 ).- Penas ( 2.034 ).- Monte das Penas ( 2.037 ).- Pontón ( 1.957 ).- REGUEIRO DE TEIVILIDE ( REGO DAS CHOUSAS ).- Chousa ( 1861 ).- Devesa da Chousa ( 2.094 ).- Presa ( 1.956 ).- Barxela ( 1.949 ).- Barxela ( 1.946 ).- MUIÑO DE PUMARES.- LUGAR DE PEDRA CHANTADA ou do CARBALLAL.- PONTE DE PEDRA CHANTADA.- CAMIÑO........SAMOS ,,+ . +,,+.. + SÁRRIA ( Poligono 45 ) Namela ( 574 ).-Namela ( 578 ).- Cortiña ( 580 ).- Veigadiz ( 155 ).- Veiga Diz ( 149 ).- Veigadiz ( 147 ).- CAMIÑO DE FAFIÁN.- Bómbora ( 356 ).- Presa ( 354 ).- Monte ( 348 ).- Riba da Presa ( 350 ).- PRESA DE RIGUEIRO.- MUIÑO DE RIGUEIRO .- Muiño ( 359 ).- CAMIÑO DE ARXEVIDE.- ( Poligono 44 ).- PONTE DE FAFIÁN.- Vao de Fafián.- RUTA DA FOZ DAS ACEAS.- Nabega e Auriana ( 516 ).- Nabegas ( 517 ).- Penedo ( 715 ).- Cabadas ( 716 ).- Cabadas ( 718 ).- REGUEIRO.- Pozo da Cenza .- Cabados ( 719 ).- Cabados ( 722 ).- Cabados ( 731 ).- Penedos de Abaixo ( 753 ).- ESTACIÓN ELEVADORA DE AUGAS DO OURAL.- RUTA DA FOZ DAS ACEAS.- Cabadas ( 704 ).- MUIÑO DA ACEA DE RIBA .- Casa da Acea de Riba ( 163 ).- CAMIÑO DO MUIÑO.- PONTIGO DA ACEA DE RIBA.- Cortiña .- Riba do Monte ( 121 )-- ESTACION ELEVADORA DE AUGAS DE SÁRRIA.- REGO DE SAN FIZ.- ( Poligono 43 ).- Acea ( 2.236 ).- Costa ( 1239 ).- CASA DA ACEA.- CAMIÑO DAS ACEAS.- PONTE DA ACEA DE BAIXO.
***************************************************************************************
RÍO SÁRRIA
TOPÓNIMOS DA PONTE DA ACEA DE BAIXO Á PONTE DE MANÁN
RIBEIRA DA DEREITA
( Sárria; Polígono 43 ) PONTE DA ACEA DE BAIXO.- Namela ( 2.111 ).- Peago ( 1.238 ).- Prado do Peago ( 1.233 ).- Prado do Peago ( 1.232 ).- Prado do Peago ( 1.208 ).- Prado de Ribela ( 1.207 ).- Peago ( 1.206 ).- Ribela.( 1.206 ).- Chapacuña ( 1.204 ).- Porta da Chapacuña ( 1.202 ).- CAMIÑO DA PONTE DE RIBELA.- PONTE DE RIBELA ( desaparecida ).- LUGAR DE RIBELA ( FARBÁN ).- Prado do Lago ( hoxe espazo público - Campo de Fútbol- Campo das atraccións das festas patronís ).- PONTE CASTELAO.- RÚA CASTELAO.- VILA DE SÁRRIA..- ( Prados de Ribela.- Prados de Vilasante ).- Caneiro de Ribela.. Actual ZONA DEPORTIVA -ZONA ESCOLAR.- Hortas da Ponte Ribeira.- Presa do Muiño.- MUIÑO DA PONTE RIBEIRA .- Insua do Muiño .- Horta de Quiñoá ( hoxe espazo pública.- PONTE RIBEIRA.- RÚA DO PEREGRINO.- Paseo do Toleiro.- Presa do Toleiro.- MUIÑO DO TOLEIRO.- Insua do Toleiro.- PONTE DO MUIÑO DO TOLEIRO.- RAIRO DO MUIÑO.- Pasaxe do Edificio do Toleiro.- PONTE DO TOLEIRO ( antes Ponte de Ferro , ou Ponte do Areal ).- Insua das Ameneirizas.- RÚA DAS AMENEIRIZAS.- RÚA RÍO SOL.- Paseo das Ameneirizas á Ponte Vella ( Vilar de Sárria ).- Presa do Caneiro.- PONTE DO CANEIRO.- ESGTRADA SARRIA-BECERREÁ.- PONTE VELLA DE VILAR DE SÁRRIA.- Leiro da Ponte Vella.- CAMIÑO DO MUIÑO DA NOGUEIRA.- Presa da Nogueira .- MUIÑO DA NOGUEIRA.- Insua do Muiño da Nogueira.- ( Polígono 10 ) : Ribeira ( 222 ).- Ribeira ( 221 ).- Ribeira ( 220 ).- Ribeira ( 219 ).- Ribeira ( 218 ).- Veiguiña ( 217 ).- Prado dos Chopos ( 215 ).- Veiga Pequena ( 214 ).- Veiguiña ( 212 ).- Vao da Insua.- PISTA DA VEIGUIÑA.- Veiguiña ( 199 ).- A INSUA DA VEIGUIÑA.- CAMIÑO.- PONTIGO DA VEIGUIÑA.- Veiguiña ( 189 ),.- Caneiro ( 188 ).- Veiguilas ( 184 ).- Soial ( 183 ),.- INSUA DO MUIÑO DE BETOTE .- Insua ( 182 ).. Insua ( 181 ).- CAMIÑO DO MUIÑO DO BARREIRO.- Agra da Lence ( 619 ).-. Leiro do Río ( 620 ).- Agra da Lence ( 622 ).- Nabaregas ( 623 ).- Nabaregas ( 624 ).- Nabaregas ( 625 ).- Perrañ ( 626 ).- Perral ( 627 ).- CAMIÑO DO MUIÑO DO BARREDO.- Agra da Lence ( 631 ).- Perral ( 630 ).- Cortiña ( 628 ).- Agra da Lence ( 58 ).- MUIÑO DO RONQUEIRO.- Rebaixo ( 1.076 ).- Maligo ( 1.073 ).- Anexeira de Pezoucos ( 1.051 ).- Lence ( 1.064 ).- CAMIÑO DO RÍO.- Prado do Muiño ( 1.059 ) CAMIÑO DO RIO.- Prado do Río ( 1.036 ).- Prado de Rubianes ( 1.025 ).- Prados de Outeiro, Prados de Cobreros ( 1.015 ).- MUIÑO.- Prado da Herba Verde ( 1.154 ).- Ribeira ( 1.155 ).- Ribeira ( 1.448 ).- ESTRADA BETOTE-O MORELLE.- PONTE NOVA.- Prado de Lezoce ( 1.159 ).- Prado do Muiño ( 1.183 ).- Presa.- Insua do Muiño .- Rairo.- Fincas do Muiño ( 1.205. 1.238 ).- ESTRADA DE CÉLTIGOS.- PONTE DE LEZOCE-MANÁN,
RIBEIRA ESQUERDA
PONTE DA ACEA.- ( Polígono 43 ).- Campo da Ponte ( 281 ).- Veigadelo ( 282 ).- Veigadelo ( 283 ).- Leiro de Valentín da Xusta ( 284 ).- Monte ( 317 ).- Monte ( 316 ).- Monte ( 315 ).- Monte ( 314 ).- Monte ( 310 ).- Monte ( 309 ).- Monte ( 308 ).- Monte ( 307 ).- ESTADIO MUNICIPAL DE RIBELA.- CAMPO DE FÚTBOL ( Prado de Mao de Ribela ).- PONTE DE RIBELA ( desaparecida ).- Prado de Pacios.- Leira de Pacios.- Leira de Pacios.- Horta e Casiña de Buxán.- RÚA DE PACIOS.- FACTORÍA DE MANOSA ( Prado de Mariño ).- PONTE CASTELAO.- RÚA CASTELAO .- RIBEIRA DOS CUCOS.- Hortas do Chanto .- PARQUE ,ZONA RECREATIVA E DEPORTIVA DO CHANTO- RESTAURANTE O CHANTO.- PRAIA FLUVIAL-- Paseo da Rbeira dos Cucos.- FONTE RIBEIRA.- RÚA CELSO EMILIO FERREIRO- Matadoiro ( desaparecido ).- PONTE RIBEIRA.- RÚA DO PEREGRINO.- HOMENAXE AO PEREGRINO.- ( Lavadoiro Municipal, desaparecido ).- PASEO DO MALECÓN DO RÍO DE SÁRRIA.- Presa do Toleiro.- Rúa do Toleiro.- PONTE DO TOLEIRO.- ( Corga do Río ).- Pasaxe da Ponte de Ferro ( desaparecido ).- PONTE DO TOLEIRO ( Ponte de Ferro ).- CAMPO DO RÍO ( O Areal.- Insuas do Areal ).-
**************************************************************************************
RÍO SÁRRIA
TOPÓNIMOS DA PONTE DE MANÁN AO RÍO NEIRA
RIBEIRA DA DEREITA
*********************************************************************************
A BACÍA DO RÍO "·BARBADELO"
RÍO CELEIRO
Hoxe coñecido como RÍO CELEIRO e na Idade Media como RÍVULO BARBATELLI, nace na aba norte do Castro de Santa Icía e atravesa a Terra de Froián, seguindo polo Val de Piñeira, Barbadelo, Albán , Maside , Sárria e San Martiño de Requeixo, e verte as súas augas no río Sárria, na Veiguiña, máis abaixo do lugar de San Martiño. É a corrente fluvial máis importante que o Sárria recibe pola esquerda
Recolle augas das parroquias de San Martiño de Loureiro ( parte ), Santo Estevo do Mato , San Sadurniño de Froián. San Xulián de Chorente, San Pedro de Froián, San Mamede da Chanca, San Miguel de Piñeira ( parte ), Santiago de Barbadelo ( parte ), San Fiz de Reimóndez ( parte ), Santiago de Farbán ( parte ), San Xulián de Meixente ( parte ), Santa María de Ortoá , San Pedro de Maside, Santalla de Arxemil ( parte ), Vila de Sárria ( parte ), San Vicenzo de Betote ( parte ). Un pequeno espazo, perto do lugar de Penaxubeira, da parroquia de San Cristovo da Cervela ( O Incio ) aporta augas que descenden polo lugar do Oural na percura do Rego Barbadelo, nome que aínda se conserva no treito da cabeceira entre Santa Icía e a Ponte Amboade ou de Vilar de María.
Ao longo dos séculos aparece levando os nomes de Río da Chanca, Río de Piñeira, Río da Rañoá, Río do Lázaro e Río do Mazadoiro. A nivel popular, na vila de Sárria, recibe os nomes de Río Pequeno , Río da Estación e Río das Vacas
*************************************************************************************
AS INSUAS DO RÍO SÁRRIA
Ao longo dos séculos o descorrer das augas do río Sárria ben por derivación de ramáis ou por novos cauces abertos en ocasión de enchentes extraordinarias fixo aparecer insuas, que é o nome que reciben as terras rodeadas por augas do río en todas as súas partes. Entre as máis coñecidas está a INSUA DA VEIGUIÑA , á que os vilegos chaman " isla" ou " illa ", sendo a única forma correcta a de " insua ".
Cando o río Sárria deixa atrás a Foz das Aceas , despóis de ,como río de montaña , atravesar as estreitas veigas , valiñas e barxas entre Triacastela e e Fafián, a madre fluvial ábrese ao amplo espazo do Val e Veiga de Sárria, terra chaira na que o pousón baixar das augas, so freadas nas presas dos muiños e as chapacuñas das regas , o curso fluvial libre das estreituras das ribas serpentea en voltas e revoltas que van mudando a configuración das ribeiras. Son poucas as referenzas documentáis referidas a esta insuas de sedimentación e derivadas da acción das augas torboentas froito das enchentes extraordinarias.
Hai tamén insuas froito da acción dos homes cando se abriron muiños e aceas que ao non haber a posiblidade de dar caída rápida ás augas dos banzados fixeron necesario darlle un certo percorrido aos rairos de desaugue.
As insuas das que temos coñecemento na Veiga de Sárria e na de Moscán son as seguintes.-
1.-INSUA DA ACEA DE BAIXO.- No lugar da Acea de Baixo, da parroquia de Santiago de Farbán. Está formada polo terreo onde está asentado o Muiño, agora sen actividade e destinado a uso residencial en tempada de verán. Está cercado ese terreo pola presa da Acea , o río e o rairo que morre devolvendo as augas ao río á altura da Ponte da Acea de Baixo. Máis arriba do rairo estivo activa dende o primeiro gterzo do século XIX a canle do Peago, con orixe na Presa do Peago, da que hoxe toman caudal para o abastecemento da vila de Sárria e anexos, e que , pensada inicialmente para regar terras entre a Acea e Santa Mariña de Rubín, non pasóu máis adiante dos Prados de Ribela ( Farbán ) . Na actualidade , rexeitado o seu aproveitamento a canle está abandoada e perdéu toda utilidade.
2.- INSUA DE RIBELA. ( DESAPARECIDA ) - Perto do lugar de Ribela, entre Pacios de Casteledo e Ribela, na primeira metade do século XVI , unha enchente histórica deu lugar a que o río abrise un novo cauce moi achegado á aldea que, segundo se le en documentación de foros do Mosteiro de Santa María Madalena de Sárria fixo desaparecer leiros , con perda das rendas anexas. Os donos dos terreos perxudicados con entullo, pedras e terra cortaron o curso das augas na cabeceira no novo curso e nba súa saída , e pouco a poiuco foron enchendo o espazo até que se recuperando as terras de cukltivo. A denomonación " Prado do Lago" que aínda conserva o espazo propiedade do Concello de Sárria, entre a volta de Pacios ( Manosa ) e a Ponte Castelao amosa a situación da suprimida insua , teimudamente recuperada polos veciños de Ribela. Augas abaixo estaba o Caneiro de Ribela, coa súa presa.
3.- INSUA DO MUIÑO DA PONTE RIBEIRA.- Na parroquia de Santa Mariña de Sárria, na marxe dereita do río Sárria, nada da acción dos primeiros construtores do muiño da Ponte Ribeira, ten por estremas a presa , agora chamada do Chanto, o río Sárria e o pequeno rairo onde estivo a arca ou caneiro da pesca de peixes, que acabó sendo suprimida por normas administrativas. Outra parte de insua ven delimitada polo edificio do muiño o río e o rairo de desaugue. O sector de perto da presa ten amieiros e outras árbores de ribeira, e a porción triangular de perto da ponte estivo destinada a horto , agora abandonado. O muiño, de estrutura característica , que incluía a vivenda do muiñeiro , non ten actividade.
4.- INSUA DO MUIÑO DO TOLEIRO.- Na parroquia de San Salvador de Vilar de Sárria , a presa do Toleiro , o río e o rairo, delimitan un espazo triangular , que a fináis do século XIX foi partido pola estrada de Sárria a Samos ( hoxe Rúa da Liberdade ) . O muiño, no que en 1915 instalaron a central da Eléctrica do Toleiro é na actualidade de titularidade pública e o primeiro treito do espazo anexo, dende a presa á Rúa da Liberdade, pertence, previa expropiación , á Confederación Hidrográfica Miño-Sil. O treito da man esquerda da dita rúa é de propiedade municipal e foi adquido á familia Varela ( Casa da Barbeira ). Dende o banzado sae unha pequena cal que estivo vencellada á arca ou caneiro de pes car peixes.O que fora espazo ocupado por hortos e é agora de uso público , tendo un espazo ocupado por unha terraza din establecemento hostaleiro. Para o acceso ao muiño, nas décadas fináis do século XIX, os donos do muiño fixeron un pontigo con taboeiro riba de traves e unha ponticela riba do rairo que permitían fácil paso de persoas procedentes da vila de Sárria e de Vilar de Sárria que levaban os seus foles de gra para seren moída. Eses pontigos, que foran obxecto de obras de acondicionamento por parte do Concello de Sárria, foron eliminados pola Confederación Hidrogáfica, non sin fortes protestas dunha boa parte dos sarriaos, sendo sustituídos por unha pasaxe en dous treitos, feita en formigón armado que , popularmente recibe o nome de " A Maseira ".
5.- INSUAS DO AREAL.- No actual espazo do CAMPO DO RÍO, na parroquia de Santa Mariña de Sárria , o río Sárria abríase en dous brazos, que deron lugar á formación de dúas ou tres insuas que coa forza das augas ían variando a súa morfoloxía, Os parroquiáns de Santa Mariña pretendían calificar eses espazos como propiedades do común , fronte ás pretensións do párroco que afirmaba que eran bens do igrexario, algo no que cecáis tivese razón porque en inventarios dos bens da parroquia da primeira metade do século XVI indican ser da igrexa uns " leiros polos que anda o río ", Co tempo , propietarios particulares, suprimiron o ramal norte e encheron con reblo tamén as insuas . Finalmente, dándolle o nome de Campo do Río, os terreos foron adquiridos polo Concello de Sárria , e despóis de anchear o río , fixeron un muro de contención , e o espazo resultante pasóu a ser o primeiro aparcadoiro publico da vila ao tempo que, ocasionalmente, teñen lugar alí actividades lúdicas e festivas.
6.- INSUA DA PONTE VELLA ( DESAPARECIDA ) .- Na parroquia de San Salvador de Vilar de Sárria , esta ponte histórica , augas abaixo da Presa do Caneiro, facendo de freo á entullada e aos coios arrastrados nas cheas invernáis propicióu a aparición dunha insua, que foi eliminada cando se fixo a Ponte do Caneiro. Nesa insua, e temos probas gráficas , os veciños do barrio levaban os seus porcos a pacer, e foi tamén espazo no que facían acampamento os xitanos da " tribo de Salvador ". A cal que nacía na presa do Caneiro, na marxe esquerda delimitaba outra pequena insua na que estaba a "Arca de Saco", destinada á pesca de peixes e anguias , e que, sen resultado práctico , pretenderon que fose lugar para o asentamento dunha dinamo produtora de electricidade para a fábrica de chocolates de Víctor Castro ( Rúa Maior ). Nesa cal, que era a cabeceira da rega dos Prados de Pradela, en tempos do alcalde Xabier López.Acevedo López, pasaron a verter augas suxas do alcantarillado da maior parte das rúas da vila, primeira dotación ampla deste servizo, que entón, sen ter en conta a polución sufrida polas augas do río Sárria, non produciu alarma, até pasada máis dunha década se construiu unha fallida Estación Depuradora ubicada no Barrio das Insuas, que vertería augas ao río Celeiro , función na que duróu pouco tempo.
7.- INSUA DO MUIÑO DA NOGUEIRA.- Na parroquia de San Salvador de Vilar de Sárria , augas abaixo da Ponte Vella. O muiño pertencéu á Casa de Vilasante ( familia Vázquez Quiroga ) de onde pasóu ao médico Álvaro López-Vizcaino Rodríguez. A insua está definida por unha canle de rega, o río Sárria e o rairo de desaugue.
8.- INSUA DA VEIGUIÑA.- Estaba na parroquia de San Martiño de Requeixo da que formóu parte o lugar da Veiguiña até 1890, sendo segregado ese espazo para integrarse en Vilar de Sárria. Augas abaixo da presa da Veiguiña, comeza , no vao do camiño de San Martiño a Vilarrairo, a insua que presenta forma alongada entre os dous brazos do río, e está atravesada por un camiño de a pé con dous pontigos .O espazo está formado por dúas parcelas catastráis cunha superficie total de 3.383 m/2. Na segunda das parcelas , nas décadas posteriores ao remate da guerra civil , autorizado polos propietarios Mario González Zaera minstalóu unha caseta de madeira na que organizaba reunións familiares e de amizades . O fermoso paraxe natural que constituía a insua viuse alterado primeiro por mor dos vertidos das augas residuáis da vila no rairo do Caneiro, que unidos aos de aceites procedentes dos talleres mecánicos , que se facían sen control, fixeron que a zona de baños perdese todo o atractivo que tivera . Cando se fixo a segunda instalación dunha Estación Depuradora de Augas Residuáis, este vez con vertidos fináis ao río Sárria, os cheiros á instalación inherentres e o feito de soltas descontroladas , fixeron perder todo o encanto que outrora tivera a insua, ao que se sumóu o feito de que foi atravesada por unha liña eléctrica de alta tensión para o que houbo necesidade de tirar amieiros . O abandono sufrido polo espazo fixo medrar broza e inzaron as silvas , de maneira que o que outrora fora un espazo acolledror deixase de ser lugar de reunión en tempo de verán para familias e grupos de mocidade que facían baños na presa da súa cabeceira e no lugar que ocupara a Presa dos Escallos, onde o Pozo das Tres Vigas fora lugar de atracción para numerosas xerazóms de sarriaos.
9.- INSUA DO MUIÑO DE BETOTE.- Na parroquia de San Vicenzo de Betote perto do paso a nivel do ferrocarril e do Muiño o río Sárria ábrese en dous brazos formando unha insua de 2.387 m/2 ,
10.- INSUA DO MUIÑO DA CASA DE OUTEIRO.- Na parroquia de San Xulián da Veiga . É unha insuya formada polo río Sárria e o rairo de derivación das augas da presa ao servizo do muiño, que séculos atrás pertencéu á familia Díaz de Freixo, pasando seguidamente á familia Cobreros , e máis adiante foi adqurido por un indiustrial louzariño.
11.- INSUA DO MUIÑO DE LEZOCE.-Na parroquia de San Salvador do Mato, en cuxa zona de concentración parcelaria está formada por dúas parcelas catastráis que totalizan 4.632 m/2. o espazo está definido pola presa o río Sárria e o rairo do muiño que entrega de novo as augas á altura da ponte que une os lugares de Lezoce e Manán.
12.- INSUA DO CANTO DA PRESA.- Na zona de concentración parcelaria da parroquia de Santiago da Veiga , augas abaixo da Ponte da pista que dende o lugar de Airexe vai a Fonteabuin, está a Insua do Canto da Presa, que totaliza a superficie de 29.300 m/2, distribuidos en tres parcelas catastráis, e que aparece ben definida enntre os dous brazos nos que se divide o río.
13.- INSUA DO MUIÑO DA REZA.- Na parroquia de San Martiño de Oleiros , no Concello de Láncara , está a insua formada polo Muiño da Reza, que tamén foi central eléctrica da sociedade "Eléctrica da Reza ", con produción distribuida no lugar e no Balneario das Augas de Céltigos. O espazo está delimitado polo rairo de alimentación do muiño e o río Sárria. A Ponte da Reza , na estrada de Céltigos a Láncara, está abaixo da insua.
14.- INSUA DOS MUIÑOS DE RONFE.- Na parroquia de San Pedro de Ronfe, no Concello de Láncara, baixo da igrexa e do pazo existentes no lugar, está o Muiño de Camba , que entre o rairo e o muiño presenta unha pequena insua de 946 m/2.
15.- INSUA DO MUIÑO DE MOREIRA.- Na parroquia de Santa María Madalena de Moscán, no Concello de O Pàramo, e fronte á vila da Pobra de San Xiao ( Láncara ) está a insua na que asenta o Muiño de Moreira, ou da Acea, moi perto da estación do ferrocarril instalada, e non operativa, co novo trazado do camiño de ferro aberto ao suprimir o traxecto anterior entre Ronfe e Maceda.
**********************************************************************************
INSUAS
Comentarios
Publicar un comentario