A ESTRADA DE SÁRRIA A LUGO
A ESTRADA DE SÁRRIA A LUGO
Integrada dentro de proxectos de artellamento das comunicacións entre a capital da provincia e a zona sur ( Monforte e Quiroga ) a promoción e realización dun "moderno" camiño corréu de conta da Deputación Provincial lucense, que seguiu coa súa mellora e mantemento até que o vial foi incautado polo Estado , caendo dentro da titularidade do Ministerio de Obras Públicas , e moutos anos despóis producise o seu traspaso á Xunta de Galicia,
Proxectada inicialmente como Camiño Provincial entre Monforte e Viveiro, pasando por Sárria, Lugo e Vilalba , e concebida como un eixo inegrador das comarcas da Mariña, a Terra Cha, Sárria e Lemos, pasou a ser coñecida como " Camiño ou Estrada de Lugo a Valdeorras " , " Camiño ou Estrada de Lugo a Quiroga " e " Estrada de Lugo ou Nadela a Campos de Vila", tiña como complemento o ramal de Bóveda a Moforte de Lemos, poñendo así en comuicación a capital coas terras de Sárria, Lemos e Quiroga.
Esta estrada , con orixe en Nadela, na estrada de Madrid á Coruña precisóu de obras de fábrica con pontes riba dos ríos Chamoso ( A Ponte Batán ), Mazandán, Tórdea, Neira ( A Ponte da Estrela ) , Sárria ( Ponte ) e Celeiro ( A Ponte Nova do Mazadoiro ), e foi elemento determinate no crecemento da vila de Sárria , de maneira que abandoando o estreito marco do outeiro vilego , a "Estrada Nova ", xunto coas estradas de Sárria a Aranza ( ou de Sárria a Ribadeo ) , a Estrada de Sárria a Portomarín e a do Mazadoiro á Lamarrigueira, deron lugar ao nacemento de novos barrios nos que asentaron comerciantes e menestrái que deron nacemento á nova vila de Sárria que entre 1845 e 1895 , co reforzo da apertura da liña de ferrocarril de Palencia á Coruña, sufréu unha profunda transformación.
****************************************
( BOLETÍN OFICIAL DA PROVINCIA DE LUGO, Nº 22, 1844 ).- Subhasta da PONTE BATÁN, riba do río Chamoso, entre as parroquias de San Pedro de Santa Comba ( Lugo ) e San Fiz de Paradela ( O Corgo ). Xeralmente coñecida como PONTE DA SILVA.
*************************************************************************************
( BOLETÍN OFICIAL DA PROVINCIA DE LUGO, 16.03.1845 ).-
CAMIÑOS.- Don Ignacio Timoteo Yáñez , Xefe político da provincia. :
Fago saber : Que a Excelentísima Deputacióm Provincial desexando ver remunerados os sacrificios feitos polos pobos para obteren comunicacións interiores , acordóu que sen alzaren a man e con toda preferenza se continúen os traballos d o trazado e orzamento da liña de estrada dende Monforte a Viveiro , co ramal necesario para empalmala coa de Ferrol ; e en atención a que non pode dende logo darse principio á construción simultánea de toda a liña , que están máis adiantados os traballos preliminares que compreende desde esta cidade a Monforte . e que de conseguindo nesta , a non ser que para cando estexan rematados os traballos científicos e preparatorios , se presente algunha Empresa ou contratista que queira subhastar toda a liña por xunto ou adiantar os capitáis necesarios á realización da obra toda para o que conta con fondos dabondo cos que asegurar os réditos e amortizar unha boa parte dos capitáis , dispuxo que polo de pronto e en virtude de achárense aprobadas pola Direción Xeral de Camiños , os planos , perfís,orzamento e condicións facultativas do primeiro treito de camiño cara Monforte dende Nadela a San Fiz de Paradela, se saque a púbkica subhasta a súa construción para o vindeiro 6 de abril , no que dende as 11 da mañá até as 2 da tarde serán admitidos no Salón da Súa Excelencia as proposicións e posturas que se fixeren . sendo arranxados ás condicións e orzamentos da mesma Corporación a todos os que desexen interesárense nesta obra-
Ao propio tempo acordóu que no día 30 do corrente mes pase o Sr. Enxeneiro aos ditos puntos para enterar aos que se presenten da direción que vai levar o camiño.Lugo, 14 de marzo de 1845. Ignacio T . Yáñez.- Alexandre C. Gómez. Segredario.
*************************************************************************************
( BOLETÍN OFICIAL DA PROVINCIA DE LUGO, 29.04.1845 ).- ( BOLETÍN OFICIAL DA PROVINCIA DE VALLADOLID, 13.05.1845 )
DEPUTACIÓN PROVINCIAL DE LUGO.- " Entre as necesidades que os adiantos da civilización crean nas sociedades modernas , unha das máis imperiosas é a das comunicacións .
Sen elas , unha provincia aíllase e continúan espallados os seus habitantes sen se prestaren os mutuos auxilios das súas luces e producións das comarcas respectivas , nin axuntarense para percurar os intereses que lles son comúns..
Aínda pode acontecer que os seus froitos de toda clas de producións sofren nos mercados unha rivalidade tal doutras nacións ou provincias distantes da mesma que fai preferibles a estes, porque a facilidade das comunicacións até chegar a aquel punto recargan menos a súa condición que as que se verifican dos primeiros.
Esta necesidade que así as nacións estranxeiras como a maior parte das provincias de España apresúranse a satisfaceren , fai máis precaria a situación das que como a nosa quedan atrasadas nesta parte. Cada día que pasa, medra o perxuizo por máis dun concepto.
Ben convencida a Deputación desta verdade , e tendo presente que o mellor medio de que chegue a se realizar un pensamento útil nesta parte é o de contratar na súa totalidade a construción dunha liña , acordóu hai tempo verificalo respecto da de Monforte a Viveiro . Mais subordinando este pensamento á formación dos traballos científicos e paralizados estes no ano anterior polas pretensións sobor da direción do camiño de esta a Monforte , tivo a Deputación que se limitar a contratar a Ponte Batán . riba do Chamoso, que se está rematndo e o primeiro treito dende Nadela a San Fiz de Paradela ao que se vai dar principio , porque un e o outro eran comúns ás dúas direcións polas que se contemdía .
Dirimida pola Súa Maxestade esta cuestión , aínda as atencións doutras estradas distraeron últimamnte aos Enxeneiros destinados a esta Provincia en virtude de ordes superiores.
A evitar os perxuizos que a repetición de motivos semellante poidesen ocasionar , e desexosa a Deputación de asegurar a construción de toda a liña citada nun tempo dado, ligando os fondos destinados a este obxecto a unha contrata . e procurando por este medio a ocupación do maior número de brazos e sen tardar. acordóu despóis de reunir copia de datos sacar a pública subhasta a liña de Monforte a Viveiro a tanto a vara liñal de toda a obra., reintegrando ao Contratista cos produtos dos arbitrios ou a parte deles que se sinale e satisfacéndolle o rédito que se estipule polos adiantos até extinguir a débeda.
Por este medio pódese dar principio no corrente ano aos traballos da estrada , pois son suficientes os científicos que poidan concluirense dende logo para as obras máis urxentes e obrigatorias do mesmo.
Coa fin de levar a efecto o dito acordo a Deputación aprobóu as seguintes condicións baixo das que os que queiran presentárense licitadores poderán verificalo dende esta data facendo as súas proposicións na Segredaría desta Corporación , xesa por pregos pechados ou verbalmente até 1º de xuño vindeiro no que se verificará o remate perante a mesma dende as doce da mañá até as tres da tarde.
1º.- Contrátase mtoda a liña de camiño dende Monforte a Viveiro pasando por Sárria . Lugo e Vilalba , por un tanto de vara liñal de camiño de toda a obra, segundo o tipo establecido pola Deputación.
2º.- O Contratista executará as obras con arranxo aos planos, perfís e condicións facultativas aprobadas pola Superioridade . adoptando por régoa xeral no trazado da estrada o camiño máis curto con tal que as pendentes non excedan do 5 por cento-
3º.- O Contratista ou Empresa obrígase a construilo nun prazo máximo de sete anos o máis tarde.
4º.- En cada ub dos sete anos construirase a parte proporcional polo menos-
5º.- Admitiranse proposicións que non excedan do tanto que se fixe como prezo de cada vara liñal e baixo das condicións que se estipulan , considerándose como mellor a diminución do prezo de cada vara .a do rédito e a do tempo que deba terse rematado.
6º.- Asígnase para pagamento das obras a cantidade de 600.000 reáis en cada un ano a entregar por semestres.
7º.- A Deputación poderá anticipar as entregas ás épocas que se fixan na condición anterior.
8º .- A Deputación entregaralle ao Contratista as existenzas que teña ao tempo de se celebrar a escritura de contrata, mais coa condición a invertilas dende logo nas obras que se designasen cos seus importes , sen perxuizo das condicións 4ª e 18ª.
9º.- A conta abrirase para o recoñecemento de capitáis por valor das obras e vencemento de intereses en virtude das certificación e estados mensuáis do Enxeneiro da Provincia.
10º.- Se o contratista suspendese as obras importunamente ou non as activase dun xeito convinte segundo o pautado na condición 4 ª , a Deputación poderá continualas por conta daquel.
11º,. Cando circunstancias insuperables e alleas á vontade do Contratista impedisen continuar as obras en todo ou en parte, a autoridade competente calificará os casuáis , e decidirá ao que este terá que se suxeitar.
12.- O pagamento de terras verificarase polo empresario á vista en virtude de libramentos da Deputación . cuxo importe se acreditará na súa conta e devengará xuros iguáis aos das obras-
13.- A Deputación hipoteca ao Contratista para ter para o pagamento do Capital e xuros devengados nas obras que se constrúan , a parte necesaria dos arbitrios actuáis ou doutros que os sustitúan polos 600.000 reáis anuáis que se consinúan a este obxecto.
14.- Autorízase ao Contratista para ter un interventor que visará os libramentos que a Deputación expida.
15.- Se o Contratista crese convinte crear accións garantidas coas ditas hipotecas a Deputación auxiliará esta operación cos medios que estexan ao seu alcance.
16,. Serán de conta do Contratista e débese entender igualmente inclusos nas obras que fan parte do camiño , todos os canos de rego.
17.- Son igualmente de conta do Contratista o pagamento de terras e persoas que irrogue aos particulares a explotación de materiáis e o seu depósito.
18.- As obras da estrada deberán principiárense dende SAN FIZ DE PARADELA ou punto no que conclúan as últimas construcións e levarse a liña de seguida , sen perxuizo de acordo máis adiante e de común consentimento se conviñese comezar por outra estrema ao mesmo tempo.
19.- A latitude do camiño será de 24 PES PARA O FIRME E 6 PARA OS PASEOS co largo ademáis para gavias que sinalan os perfís , sen perxuizo de aumentalas nos montes comunáis e poulos de terreo chao.
20.- O Contratista afiuzará o seu remate con un millón de reáis en fincas rústicas ou urbás cuxo afiuzamento poderá levantar logo que o importe dos adiantos ou o seu creto contra a Provincia esceda de 500.000 reáis.
21.- Os gastos de escritura serán de conta do Contratista.
22.- Enténdese que esta subhasta áchase á aprobación da Dirección xeral de Camiños e Canles e do Goberno.
Lugo, 30 de Abril de 1845.- O Presidente. Ignacio Timoteo Yáñez.- Alexandre Castro Gómez. Segreadario.
************************************************************************************
( BOLETÍN OFICIAL DA PROVINCIA DE VALLADOLID, 3.03.1846 )
Don Ignacio Timoteo Yáñez, Xefe politico desta provincia , etc,
Fago saber: Que téndose dignado aprobar a Súa Maxestade en Real Orde de 9 o actual, de conformidade co preparado pola Dirección xeral de Camiños, o proxecto , orzamento e condicións dos treitos segundo e terceiro da estrada de Lugo a Monforte, que compreende o espazo que media dende SAN FIZ DE PARADELA Á POBRA DE SAN XIAO , con dúas pontes riba do río Tordea e Neira , dispuxen sacar a pública subhasta a construción destas obras sinalando para ela o vindeiro dia 22 de marzo ás once da mañá ás tres da tarde no Salón da Excma Deputación desta Provincia en cuxo día admitiranse as proposicións que se fagan e estexan arranxadas ás condicións que dende hoxe se acharen de manifesto na Segredaría deste Goberno politico a cantos gosten de se inteesaren na contrata ; e para a súa mellor intelixenza, se algúns o desexan, pasará o Sr, Enxeneiro o día 19 do esmo mes de Marzo a entreralos da direición que debe levar o camiño e dos demáis datos que poidan interesarlles para calcular o custe das obras co debido coñecemento. Lugo, 23 de Febreiro de 1846 .Ignacio Timoteo Yáñez.- Miguel Rodríguez Guerra, Segredario.
****************************************************************************************
( BOLETÍN OFICIAL DA PROVINCIA DE CÁCERES, 23.07.1858 )
" Ilmo. Señor : Estando rematada e aberta ao tránsito a parte da estrada de Lugo a Quroga compreendida entre a dita CAPITAL E SAN SADURNIÑO ( * ) cuxa extensión é de sete légoas, e en construción dende este punto até BÓVEDA , a Raiña ( Que Deus Garde ) , servúse dispoñer que se sitúen dúas PORTAXES, unha na POBRA DE SAN XIAO, con arancel de cinco légoas . e outra en BÓVEDA , con arancel de catro légoas, ; autorizando á Vª Ilmª coa fin de que proceda á construción dos edificios necesarios para as respectivas administracións , e procurando que no primeiro dos ditos establecementos , correspondente á parte de liña rematada, se dea principio a exacción de dereitos á posible brevidade, segundo os medios dos que ao efecto poidan dispor.
De real orde comunícollo á Vª Ilmª para a súa intelixenza e efectos conseguintes. Deus garde á Vª Ilmª moitos anos. . Madrid, 26 de Xuño de 1858.- Guendoloin.- Sr. Direitor xeral de Obras Públicas.
**************************************************************************************
FONDOS PARA ESTRADAS CON ORIXE NA DE LUGO A QUIROGA
( DEPUTACIÓN PROVINCIAL, 17.10.1856 ) Aplicación de fondos para camiños :...... Ao de Sárria a Baralla empalmando a estrada xeral de Castela na provincial de Quiroga, trinta mil sesenta reáis ( 30.060 reáis )...... Ao da Ponte Mazadoiro de Sárria que empalma a vila coa estrada de Quiroga . doce mil ( 12.000 reáis )....
**************************************************************************************
Comentarios
Publicar un comentario