Festas do San Xoán de Sárria ( 1946 )

                          FESTAS DO SAN XOÁN.- SÁRRIA ( 1946 )

                                                        GUIÓN

BANDAS DE MÚSICA.- Vilanova dos Infantes.-Sobrado do Bispo.- Brigantina, de Betanzos.

PIROTECNIA.- Don Pedro López, de Sárria ( Xato)

ALUMEADO ARTÍSTICO.- Casa Romero, de Pontevedra,

ALTAVOCES:-Radio Gómez, da Coruña

PROPAGANDA:.- Imprensa Editorial  Jevasa.- Portada  e debuxos de  A. Vázquez Rivas

PROGRAMA: Misa Solemne.-  Sermón.- Procisión.- Concertos.- Verbeas.-  Romarías.- Festas de sociedade,  etc.

ORGANIZACIÓN:.- Comisión  oficial de festas.

                                      PROGRAMA

DÍA 15.- Comezará  na parroquial de Santa Mariña, ás 9, a solemne  novena a San Xoán

DÍA  22.- Repenique  xeral  de campás, grandes salvas de bombas  e o pasarrúas  das bandas interpretando escolleitas partituras, anunciarán o comezo das festas.

Ás  11 da noite primeira EXTRAORDINARIA VERBEA, na Praza de D. Xoán María López, que locirá, o mesmo ca Rúa Maior  e Praciña do Concello, un artístico alumeado.

DÍA 23.- Dianas e Alboradas.

Ás 11, na igrexa parroquial de San Salvador , solemne función do Santísimo  Corpus Christi, e Procisión.

Á 1 , na Praza de D. Xoán María López, Grande Concerto, coa intervención de todas  as bandas.

Pola tarde animad´sima ROMARÍA , e no parque de festas  de La Unión, Te-Baile.

Segunda  monumental VERBEA , durante  a que se celebrará  a primeira sesión  de fogos artificiais.

DÍA 24.- Dianas e Alboradas.
Ás 11, en Santa Mariña , Misa solemne, sermón a cargo do Doutor Don  Manuel R. Posse , párroco de Santa María  do Sar, Santiago, e Procisión .De seguido Concerto , e pola tarde concorridísima romaría.
Terceira  grande verbea , ás 11,  con nova sesión  de fogos artificiais, anunciando o seu remate unha enorme  traca

PORTADA:  AVARY ( Antonio Vázquez Rivas )

                            A ARTE ROMÁNICA NO CONCELLO DE SÁRRIA

No concello sarriao , que encerraba  dentro das súas estremas  un bonito xoial  de arte románica  en igrexas de dentro da vila  e rurais, conserva hoxe as que reseñamos.

           ALBÁN.-  Prezado  exemplar , igrexa dunha nave , que nin na súa porta nin na súa ábsida  perdeu ninguna das súas características.

          BARBADELO.- Antiga e prezosa  igrexa que pertenceu ao mosteiro que no lugar tiñan os Bieitos . Porta principal moi interesante  con tímpano pentagonal, porta lateral e torre  da época , esta riba de robustos arcos  no interior , no ángulo noroeste  da nave,

            BELANTE.-  Situada como a anterior , á beira  do camino francés  das peregrinacións. Homildoso exemplar  de románico rural.

            BIVILLE.- Totalmente reformada , respetouse  da fábrica románica a porta da parede norte.
            CORVELLE.- Interesante exemplar de  sobria decoración  cistercense  na ábsida semicircular . Porta lateral románica. Frontis moderna.
           FERREIROS.- Moi modificada, conserva no muro norte unha porta da época.
           FROIÁN, SAN PEDRO.-  Só conserva do románico a fronte do muro sur  que corresponde a un exemplar  do estilo rural máis sinxelo.
          LOUSADELA.- Moimento moi interesante  que chegou íntegro ata nós . Nave é  ábsida  retangulares . Os capiteis  historiados do arco toral  acusan recio primitivismo.
          PARADELA, SANTO ANDRÉ.- Conserva íntegra  a fábrica primitiva . Os seus arcos altipasados  e algún elementos decorativos  son prerrománicos , aproveitados, cecais, dunha obra anterior.
          REIMÓNDEZ.- Subsiste  da fábrica románica , a ábsida , semicircular , moi homildosa.
          REQUEIXO, SAN MARTIÑO.- Exemplar homildoso  tamén do románico  rural da comarca.

          SÁRRIA, SAN SALVADOR.- Ábsida  románica,  exento de decoración ao exterior. Porta lateral de transación , con interesante relevo  que representa a Cristo Maxestade , no tímpano. Frontis gótica.

          SARRIA, CONVENTO DA MERCÉ.- Na claustra,  porta de traza románica, con elementos decorativos de transición.
          SETEVENTOS.- Conservada completa.  Inresante pía da auga bendita, procedente dun capitel de transición visigótica.
           VILAR DE SÁRRIA.-Nave reformada. Absida  semicircular  con fiestras  ben decoradas.

                                                *****************

                     FILLOS ILUSTRES DE SÁRRIA.- GREGORIO FERNÁNDEZ.-

É cousa sabida  que Gregorio Fernández , o grande imaxineiro da escola castelá  do século XVII , ocupa  un lugar destacado  entre os máis excelsos  escultores españois.

Era natural do Reino de Galicia , como di a lenda  do retrato do artista , que se conserva no Museu de Valladolid.

Tres pobos  disputan  o seu berce: Pontevedra, Santiago e Sárria.

Razóns moi poderosas  inclinan a balalnza  cara a nosa vila , coma recoñecen algún biógrafos  do esclarecido imaxineiro , entre eles o redator  do artigo Fernández,  Gregorio, na Enciclopedia Espasa.

Fixéronse algunhas pescudas nos libros de batizados para achar a partida do escultor. Ben é verdade que os libros máis antigos das parroquia d Santa Mariña e San Salvador  son posteriores á data na que naceu o artista ( * )

Nunha escritura de 16 de xaneiro de 1571 , un Gregorio Fernández, entallador, entrega ao Hosptal de  leprosose ( gafos ) a imaxe de San Lázaro que lle fora encargada, e esixía que lle pagasen os catro ducados e medio, importe da contrata.

Este Gregorio Fernández podía ser, pola data o pai do famoso escultor.

Este púxolle ao seu fillo primoxénito ,nado en Valladolid, o nome de  Gregorio. É moi probable que tamén el levase o nome do seu pai.

No obradoiro sarriao do "vello" Gregorio Fernández  espertaría a afeizón pola escultura  que había inmortalizar máis tarde a Gregorio Fernández o célebre imaxineiro do século XVII.

(  *  ) Entre os papeis procedentes de Santa Mariña de Sárria hai unas follas nas que está a inscición do matrimonio dun Gregorio Fernández e María López, feitta polo crego Valecillo,  e no mesmo acto fan batizar a un fillo seu ( 1578 ). Está ben  documentado que o altar maior de Santa María Madalena de Sárria, e as súas imaxes (  consérvase alí a de Santo Agostiño ), xunto coas cadeiras do coro baixo, xa desaparecidas, foron da autoría de Gregorio Fernández ( pai ).

                                                *********************

DA VELLA SÁRRIA.- NOTAS SOLTAS

Exractamos do célebre Catastro do Marqués de la Ensenada, que se conserva manuscrito no Arquivo da Delegación de Facenda de Lugo ( Nota: hoxe no Arquivo Histórico Provincial ), os seguintes datos  relativos a Sárria e que xulgamos de interese  As novas refírense ao ano 1753re

No índice  dos individuos eclesiásticos, viciños e forasteiros  "comprenhendidos neste Libro do Real deles  da freguesía de San Salvador de Sárria " figura en primeiro termo o Apóstolo Santiago. E no folio primeiro está escrito:

" O Apóstolo Santiago , Percive  dos viziños desta freguesía  que teñen labranza nela por razón de voto, a medio ferradp de zenteo cada ano.."

Na parroquia de Santa Mariña  percibía tamén  "o Apóstolo Santiago por voto dos que teñen xugada para labrar, medio ferrado de zenteo".

Da parroquia de Santa Mariña , había cincuenta e seis casas habitables, tres arruinadas e ningunha inhabitable.

Algúns prezos que rexían en Sárira no ano 1753 : " O ferrado  de trigo valía 4 reais; o de centeo, 3 ; un carro de nabos, 8 ; un carro de leña de carballo, 3 : un carro de leña producida no monte,  2 ; un leitón cebado, 22 ; un carneiro, 8 ; un cabirto,4; unha libra de cera, 8 ; unha libra de manteiga, 2; un capón, 2 1/2 ; unah galiña,2 ; un cuartillo de nabiña, medio real".

                                                      ***************************

                                      SÁRRIA NO CAMIÑO FRANCÉS A COMPOSTELA

O Camiño francés das peregrinacións , que atravesba o nos Concello de leste a oeste, deixou fondas pegadas na nosa toponimia.

Partindo da Brea  (  Vereta, Camiño )  na parroquia de Calvor, onde aínda  persiste a  Capela da Virxe do Camiño  ( * en Perros )  e unha casa que conserva o nome de Hospital ( * Na Aguiada ), internábase en San Mamede do Camiño, que nas escrituras dos protocolos sarriaos  do século XVI , aínda se chamaba  San Mamede do Camiño francés ( *parroquia na que tamén había unha  capela e un casar chamado den San Pedro do Camiño).

En Sárria había  tses  hospitais para peregrinos ( * ) : O da Madalena  ( actual Convento de Mercedarios ), documentado a partir de 1219 . O de Santo Antón, emprazado no lugar que hoxe  ocupa o Xulgado  de Instrucción. O de San Lázaro que estivo situado  no Barrio que aínda  hoxe conserva  este nome.

 Dende os arrabaldos  da vila, dirixíase a Barbadelo, atravesando a Ponte da Áspera; e está sinalado o seu paso  polo Mercado da Serra; Barreiros , da parroquia de Ortoá;  Domíz, na de Meixente; e Lavandeira, na de Biville; para saír pola Brea ( recórdese o homónimo de Calvor ) ao concello de Paradela por Ferreiros.

                                          Notas aclaratorias , froito de novas inestigacións:

( * ) Hoxe podemos precias: En Sárria houbo tres hospitais para peleriños

: 1.- Hospital de San Roque, ou de Santa María Madalena, alzado fronte ao Mosteiro, na despois chamada Horta do Pombal, onde está agora  a Capela do Cemiterio Mjuicipal novo.. Só atendía aos peleriños que ían cara Santiago.

No século XVIII derubaron o Hospital e fixeron os Hospitaliños Novos , perto da Porta dos Carros, que estiveron en pé ata finais do século XIX,2.- Hospital Vello de Sárria, que estaba  no actual número 16 da Rúa Maior (Casa Puche ), e que deixou de estar activo nas décadas finais do século XVI, pasando a ser a sede da Tulla da Obra Pía dos Gutián, e da cámra destinada a acoller cregos que estivesen de visita en Sárria.

3.- O Hopsital de Santo Antón Abade, na Rúa Maior 1, fronte aá igrexa de San Salvador, no edifico  onde está o do Xulgado- e que foi  Casa Conststorial ata 1920-. Foi fundado por don Dinís de Castro e Portugal,  crego, fillo do Conde Lemos na década final do século XVI. Só acollía a peleriños que voltaban de Santiago e presentaban "a Compostela"

O Hospital de San Lázaro, estaba na parroquia de san pedro de maside, e pasou a se integrar o Barrio de San Làazro na vila de Sárria o ano 1891. (XAFA )

                     **************************************

Todos os traballos literarios son da autoría do membro da Real Academia Galega , don Francisco Vázquez Saco ( orixinais en castelán ), que foi quen introduciu  as colaboracións nos Programas  que só viñan incluindo dende corenta anos antes,  o guión de actos e publicidade.
A orientación de divulgación histórica dada por don Francisco Vázquez Ssaco, vense mantendo dende hai 70 anos, de maniera que os Libros-Programa das Festas do San Xoán, cada ano, cumpren  o seu cometido de amosar as mellores pàxinas da historia da Comarca de Sárria. ( 2016 )
.-

                                      PUBLICIDADE

       IMPRENTA EDITORIAL JEVASA.- Os bons  impresos acrecentan a fama e creto dunha empresa, industria ou comerzo. Confíe as súas encargas á Imprenta  Editirial Jevas , Rúa Maior, 36, Teléfono , 27. Sárria, e distinguirase  oolas súas cartas comerciais  e demáis traballos de imprensa.

         LA SUCURSAL.-  M. Rodríguez Rodríguez. Queixos, Manteiga, Licores, Galletas, Marmeladas , Fiambres. San Marco, 2. Lugo

            BANCO PASTOR.-  Sucursais: Madri, Vigo, Lugo, Ourense, Pontevedra, Ferrol, Gijón, Sárria e en outras 31 prazas sw Galicia.

            Visite neste días DROGUERÍA DILO.- Para as festas de  San Xoán últimas novidades  .Bisitaría fina.  Medias de gasa. Medias de seda.  Pañoletas.

            BAZAR LOS CHICOS.- LUGO
             DROGUERÍA  GALAICA.- LUGO

            ¿ Licores  seleitos ? ¿ Bon café exprés ? ¿ Viños de calidade ?  ¿ As mellore tapas de cociña ?. No CAFÉ BAR  CUATRO CAMINOS.

              XESTORAS Luz Gegundez Fernández e Marcelina Ferriro Panadeiro . Lugo
              EMILIO ZAERA. Cereais  e Viños.  Exportador  de froitos  do País. Sárria , ( Lugo )
             BENXAMÍN GUTIÉRREZ DE QUIBEO.- Fábrica de velas de cera e buxías. Teléfono, 15 . Sárria ( Lugo )   
             CAFÉ-BAR ARGENTINO.-LUGO

            DANIEL VERA HERMIDA.- Ferrataría. Louza e cristal, Batería de cociña, Pinturas e bernuices. Cristal plano.Material eléctrico, Biciletas e   repostos. Maior, 30. Teléfono, 76. Sárria

            AMPARO TORRES.- Medias , garabatas , Roupa  de neno. Confecións, Lás, etc.  Sárria
            CEFERINO.- Reloxoaría.- Pratería.- Sárria ( Lugo )
            BODELAS  SOTELO-NAVAL.. Viños e augardente. Rúa - Petín

             LA  SUIZA.-Reloxoaría e Óptica. Surtido en gafa fina. Xosé  Antonio López Rodríguz . Rúa Diego Pazos ( 6 )

            LAGO&COSTAS, LDA..- Viños e Licores. Vigo
            CASA LÓPEZ DÍAS ( * )  Sucesor , Xosé Viñas López.Ultramariños. Ferretaría. Batería de  cociña.- Louza. Cristal. Sementes en xeral. Vidro plano. Rúa Maior 35. Teléfono, 14.-Sárria ( Lugo )" Serrador".-
            27 A GRANDE FEIRA CABALAR DE SÁRRIA  27  está chamada a ser  das máis importantes  pola grande riqueza pecuaria  da comarca. Será considerada  feira exraordinaria de ano a que se celebre  os días 26 e 27 de  setembro. Celèbrase  con premios todos os días 27.

               ( Imprensa- Editorial JEVASA )