ESTRADA DE SÁRRIA A PORTOMARÍN ( 1869 / 1931 )
ESTRADA DE SÁRRIA A PORTOMARÍN ( 1869, 1931 )
As primeiras actuacións para abrir unha estrada entre Sárria e Portomarín comezaron no ano 1859, da man da Deputación Provincial de Lugo, e remataron , xa pola conta do Estado , cando se inaugura a ponte riba do Miño que por en comunicación a antiga vila de Portomarín, na marxe esquerdda, co que fora a vila de San Xoán de Portomarín, na marxe dereita, sendo esa parroquia a capital do Concello de Portomarín establecido no ano 1840.
O camiño de Sárria a Portomarín, coiincidente co Camiño de Santiago tiña a súa orixe na Ponte da
Áspera e seguí até os Prados de San Miguel , na parroquia de San Pedro de Maside. dende onde subía ás casas de Zanfoga e polo Mesón chegaba ao Pontón de Santa Marta, no río Bao ( Rego de Cervos ), Entraba na parroquia de Santa María de Ortoá, atravesando o lugar de Santa Marta do Camiño Frances. Deixano á esquerda os lugares da Souto e O Pico ( de Barbadelo ), e seguía pola Granxa ou Venda de Barreiros do Camiño Francés e Nabás do Camiño Francés, entraba na parroquia de de San Xulián de Meixente. Seguía a calzada polos lugares de Mouzós , O Sisto e Domiz, até o Chao de Domiz. Pasaba á parruquia de Santa María de Belante polos lugares da Pena, Novelle e Peruscallo. Por Cortiñas , Campo de Lavandeira e O Casal atravesaba a parroquia de Santa María de Belante, de onde seguía pola Brea e Morgade, da parroquia de San Salvador da Pinza, en direción á parroquia de Santa María de Ferreiros. A vía seguí por Ferreiros, O Cruceiro , Mirallos, A Pena e o Couto. Seguía por As Rozas ( de Santa María de Francls ), Os Moimentos, Mercadoiro e Moutrás ( de Santiago da Laxe ). Pola Parrocha e Vilachá ( de San Salvador das Cortes ) entraba na parroquia e vila de San Pedro de Portomaría Fontedagra e San Lázaro e atravesaba o río Miño pola famosa Ponte de Portomarín ( Ponte Miña ).
A ESTRADA DO BARRIO DA DUQUESA ( SÁRRIA ) A MOUZÓS ( SAN XULIÁN DE MEIXENTE)
A Deputación Provincial de Lugo acordou abrir un camiño "provincial" entre as dúas vilas xacobeas e como primeiro paso no Boletín Oficial da Provincia de Lugo publicou a Circular 208 o 4 de marzo de 1869, una relación dos donos de terreos en Sárria, que habían de seren ocupados para abrir a estrada provincial de Sárria a Portomarí, Esa nómina estaba asinada en Monforte , o 23 de febreiro de 1869, co Visto e Prace do Direitor Central, Inacio López. Incluía un listado de 70 porpietarios , no treito Sárria - Mouzós : Prevían ter que expropiar parcialmente 13 fincas na parroquia de Santa Mariña de Sárria ( Entre o Barrio da Duquesa e a Corga de Vales ); 36 parcelas na parroquia de San Pedro de Maside, entre a Corga de Vales e o Pontón de Santa Marta. Na parroquia de Santa María de Ortoá sinalaban a ocupación de 19 predios, e finalmente, na parroquia de San Xulián de Meixente a ocupación alcanzaba dúas fincas.
Cecais froito de atención a reclamaciós ou modificaciós no trazado previsto foi a publicación ,no Boletín Oficial da Provincia, o 20 de maio de 1869, da Circular Nº 556, relativa á ampliación da nómina dos donos de terreos en Sárria que ocupa o primeiro treito da estrada provincial de Sárria a Portomarín.
Asinada en Lugo o 27 de abril polos mesmos responsables da anterior relación sinalaban como comezo da esrrada unha casoupa propiedade de Xoán Pazos ( Casa de Pazos,) na parte baixa da Rúa Maior - no treito coñecido como Arrabaldo e que dende 1958 é coñecida esa vía como Rúas Marqués de Ugena,O remate das afeciós sinalouse no lugar de Mouzós ( Meixente )
Propietarios das fincas Parroquia de situación Cultivo Paraxe
Parroquia de Santa Mariña de Santa Mariña
1.- Xoán Pazos Santa Mariña Casa terrea Fornos
2.- Antonio Díaz Huertas Santa Mariña Horta Fornos
3.- Manuel Lopez Santa Mariña Horta Fornos
4.- Sabela Pumares Santa Mariña Horta Fornos
5.- Manuel Díaz de Freijo Santa Mariña Labradío Fornos
6.- Francisco López Santa Mariña Horta/ Labradío Fornos
7.- Carlos García Santa Mariña Labradío Fornos
8.- Francisco López Santa Mariña Horta Fornos
9.- Bieito de Castro Santa Mariña Aira Fornos
10.- Hdros Bernardo Arias Santa Mariña Labradío Fornos
11.- Antonio Barrio Santa Mariña Labradío Fornos
12.- Antonio Rivas Santa Mariña Labradío/ Prado Fornos
13.- Antonio Macía Cedrón Santa Mariña Labradío / Ptrado Fornos
14.- Herdeiros de Xosé Leiro Santa Mariña Labradío / Prado Fornos
Parroquia de San Pedro de Maside
15.- Pedro Pallares Maside Labradío Fornos
16.- Bieito Somoza Maside Labradío San Lázaro
17.- Xoán Vázquez Maside Labradío San Lázaro
18.- Bernardo Varela Maside Labradío San Lázaro
19.- Xoán Carreira Maside Labradío San Lázaro
20.- Francisco Saco Maside Labradío San Lázaro
21.- Pedro González Maside Labradío San Lázaro
22.- Xosefa Solance Maside Souto de castiros San Lázaro
23.- Xosé Torres Maside Leiro / Souto San Lázaro
24.- María Francisca González Maside Labradío Celeiro
25.- Tereixa González Maside Labradío Celeiro
26.- Pedro González Maside Labradío Celeiro
27.- María Tereixa González Maside Souto de castiros Celeiro
28.- María Tereixa González Maside Souto de castiros Celeiro
29.- Rosa Fernández Maside Souto de castiros Celeiro
30.- María Manuela González Maside Souto de caatiros Celeiro
31.- Xosefa González Maside Souto de castiros Celeiro
32.- Manuel González Maside Souto de castiros Celeiro
33.- María Pisabarro Maside Souto de castiros Celeiro
34.- Manuel Fernández Maside Monte Penagache
35.- Patriciio López Maside Toxeiro / Souto Zanfoga
36.- Antonio Macía de Neira Maside Carballeira Zanfoga
37.- Xoán López Maside Monte Zanfoga
38,. Pedro López Maside Monte / Carballos Zanfoga
39.- Manuel González Maside Souto / Castiros Zanfoga
40.- Patricio López Maside Prado / Devesa Zanfoga
41.- Pedro López Maside Souto Zanfoga
42.- Pedro do Outeiro Maside Souto / labradío Chousa de Ortoá
43.- Froilan Cabarcos Maside Labradío Chousa de Ortoá
44.- Pedro da Torre Maside Labradío Chousa de Ortoá
45.- Manuel González Maside Labradío Chousa de Ortoá
46.- Manuel Fernández Maside Labradio Cervos
47,- Antonio García Maside Labradio Cervos
48.- Vicenta Fernández Maside Cortiña Cervos
49.- Manuel Fernández Maside Labradío Cervos
50.- Lourenzo Pérez Maside Labradío Cervos
51.- Domingos de Castro Maside Labradío Cervos
52.- Pedro López Maside Labradio Prado
53.- Pedro Díaz Maside Horta / Prado Prado
54.- Señor Cura de Maside Maside Prado Prado
55.- Xosé López de Maside Maside Labradío Prado
56.- Xoán López Maside Labradío Prado
57.- Domingos de Santa Marta Maside Laradío Prado
58.- Antonio López Masidem Toxeiro / Souto Prado
59.- Domingos de Santa Marta Maaide Toxeiro / Souto Prado
Parroquia de Santa María de Ortoá
60.- Xoán do Pico Ortoá Labradío Prado
61.- Xoán do Pico Ortoá Souto Prado
62.- Domingos Vázquez Ortoá Toxeiro Ribeira de Río
63.- Viuva de Río Ortoá Devesa Ribeira de Río
64.- Antonio Alonso Ortoá Castiros/Toxeiro Ribeira de Río
65.- Manuel do Río Ortoá Castiros/ Toxeiro Ribeira de Río
66- Domingos Vázquez Ortoá Castiros / Toxeiro Ribeira de Río
67.- Domingos Vázquez Ortoá Cortiña / Souto Ribeira de Río
68-- Manuel Arias de Río Ortoá Cortiña / Souto Rieeira de Río
69.- Xosefa Arias de Río Ortoá Cortiña / Souto Ribeira de Río
70- Benita Feernández Ortoá Cortiña / Souto Ribeira de Río
71.- Manuel Arias Ortoá Labradío Ribeira de Río
72.- Xosefa Arias Ortoá Labradío Ribeira de Río
73.- Xoán López Labrada Ortoá Labradío Rdeira de Río
74.- Manu Fernández Ortoá Labradío / Prado Ribeira de Río
75- Manuel Arias Ortoá Labradío / Prado Ribeira de Río
76- Rosa López Ortoá Labradñio Venda de Barreiros
77.- Manuel Fernández Ortoá Labradío/CASA Venda de Barreiros
78.- Manuel Vázquez Ortoá Cortiña / Prado Venda de Barreiros
Parroquia de San Xulián de Meixente
80.- Xulián Pérez Meixente Labradío / Pradr Venda de Barreios
81- Alexos López Meixente Labradío Venda de Barreiros
Lugo, 27 de abril de 1869. O Director.- Tomé Ledo. O Direitor Central.- INACIO LEDO
Paraxe FORNOS: Barrio da Duquesa . Paraxe PEDREGAL: Até a Corga de Vales , parte baixa do Camiño, Prado Grande e As Castiñeias.Paraxe SAN LÁZARO: Campo de San Lázaro, Devesas de San Lázaro. Paraxe: CELEIRO: Prados de Celeiro, Carballeiras de Celeiro , Bacelar . Paraxe PENAGACHE: Monte de Penagache,
OBRAS DE FÁBRICA: Ponte de San Lázaro ou Ponte do Lázaro. no Río Celeiro ( Río Barbadelo , na Idade Media ).- .Pontón de Santa Marta no Rego de Cervos ( Río Vao na Idade Media )
. A estrada foi aberta dende o Barrio da Duquesa, na vila de Sárria, e as obras quedaron detidas no lugar de Mouzós, na parroquia de San Xulíán de Meixente e o proxecto de levala por Santa María de Ferreiros e Vilachá das Cortes até San Pedro de Portomarín nunca chegou a ser realidade.
.........................................................................................................................................................................
1872.- Sárria. " Xoán Castiñeira, de Lugo, contratista do primeiro quilómetro do camiño provincial de Sárria a Portomarín , pide que se faga a recepción prvisoria , enadindo que se reanudarán as obras cando se paguen as expropiacións. Ese treito xa estaba remataba e co paso resultaba estragado , causándolle gastos o mantemento, mesmo por se serviren dela para a construción de dúas casas.
......................................................................................................................................................................
GACETA DE MADRID, 6.07.1894.- Inclúese no plan xeral de Estradas do Estado unha que partindo de Sárria e aproveitando a provincial que dende este punto conduce a Portomarín , de dirixa desde Mouzós, polo MERCADO DA SERRA e SAN MIGUEL DE PARADELA, capital do Concello deste nome, a rematar en San Martiño de Castro.
( O trazado definitivo foi por Biville até Pacios-San Miguel de Paradela )
........................................................................................................................................................................
O ESTADO INCAUTA A ESTRADA DE SÁRRIA A MOUZÓS E PROXECTA LEVALA A PORTOMARÍN PASANDO POR PACIOS, CAPITALIDADE DO CONCELLO DE PARADELA
( Diario de Galicia, 7.12.1894 ).
Debido ás activas xestións do Sr. Quiroga Ballesteros , o Estado incautou os 5 quilómetros 700 metros da estrtada de Sárria a Portomarín , os que forman parte da estrada proxima a estudar de Sárria a San Martiño de Castro, por Paradela. Con tal motivo a Deputación Provincial de Lugo acordou enviar un voto de grazas aos Sr. Quiroga Ballesteros , e desgnóu ao Sr. Cobreros para que fixese entrega , en nome daquela Corporación. ao Estado , dos mencionados quilómetros.
.....................................................................................................................................................................
GACETA DE MADRID, 6.07.1895 .- " Inclúese no plan xeral de Estradas do Estado unha de terceira orde , que partindo de San Martiño de Castro de Paradela , vaia por Portomarín a Vendas de Narón.
.....................................................................................................................................................................
A ESTRADA DE PORTOMARÍN ENTRE MOUZÓS ( MEIXENTE ) E O RODILLÓN ( SAN MIGUEL DE PARADELA ) PARA A COMUNICACIÓN DA VILA DE SÁRRIA CON PACIOS, CAPITALIDADE DO CONCELLO DE PARADELA.
TREITO DE MOUZÓS ( MEIXENTE ) AO RÍO LOIO ( A PINZA )
Acordada a contiuación da estrada, coa denominación de "Sárria a San Martiño de Castro", pasando por San Miguel de Paradela e San Mamede de Castro, o Boletín Oficial da Provincia de Lugo de 20.12.1913 ( 44 anos despois da publicación da primeira relación de propietarios e fincas afectadas por expropiación ), publicouse a anunciada exprpiación de terreos entre Mouzós e o Río Loio, no Neo, atravesando as parroquias de San Xulián de Meixente, Santa María de Belante, San Miguel de Biville e San Salvador da Pinza. Esta solución, alonxada do vello Camiño de Santiago, neste treito somente pasaba por unha aldea, Biville e Casa de Terrado, e anos adiante esta vía daría nacemento aos lugares do Sistelo ( Belante ) e O Neo ( A Pinza ) .
BOP 20.12.1913
Propietario Domicilio Predio Cultivo
1.- Xosé González López Meixente Fondeiro Labradío
2.- Antonia Vila Luaces/Manuel Castaño Vila Meixente Campas Labradío
3.- Xosé González López Meixente Calzada Carballeira
4.- Xosé González López Meixente Penela Labradío
5.- Antonia Vila Luaces/Manuel Castaño Vila Meixente Campas Labradío
6,. Xosé González López Meixente Campas Labradío
7.- Antonia Vila Luaces/ Manuel Castaño Vila Meixente Campas Labradío
8.- Xosé González López Meixente Alargo Prado
9,- Xosé González López Meixente Novo Prado
10.- Concepción Castaño Vila Meixente Aira Prado
11.- Antonia Vila Luaces/ Manuel Castaño Vila Meixente Aira Labradío/Prado
12.- Xosé Ramón López Díaz Meixente Aira Labradío
13.- Camiño de Mouzós á Serra
14.- Xosé González López Meixente Taberna Labradío
15.- Antonia Vila Luaces/ Manuel Castaño Vila Meixente Corga Labradío
16.- Antonia Vila Luaces / Manuel Castaño Vila Meixente Mongolín Labradío
17.- Xulián López López Meixente Taberna Labradío
18.- Xosé González López Meixente Paligo Labradío
19.- Manuel Arias Pallares Meixente Espiñeiro Labradío
20.- Xulio López López Meixente Espiñeiro Labradío
21.- Xulián Fernández Incógnito Meixente Espiñeiro Labradío
22.- Xoaquín Fernández Ingerto Meixente Espiñeiro Labradío
23.- Xulián López López Meixente Rigueiro Labradío
24.- Manuel Páramo Rodríguez Meixente Paligo Labradío
25.- Manuel Rigueiro Meixente Paligo Labradío
26.- Xosé Ramón López Liz Meixente Paligo Labradío
27.- Fraiz López Arias Meixente Paligo Labradío
28.- Xulián López Liz Meixente Nabeiro Labradío
29.- Xulián López Liz Meixente Cano Prado
30.- Xosé Ramón López Liz Meixente Sisto Labradío
31.- Xulián López Liz Meixente Grande Pasteiro
32.- Xosé Ramón López Liz Meixente Sisto Prado
33.- Manuel Páramo López Meixente Nova Labradío
34.- Camiño de servidume
35.- Manuel Páramo Rodríguez Meixente Lamela Prado
36.- Francisco López López Meixente da Lence Labradío
37.- Manuel Arias Pallares Meixente Rebouzo Labradío / Prado
38.- Manuel Arias Pallares Meixente Chousa Prado
39.- Manuel Páramo Rodríguez Meixente A Lence Prado
40.- Xulián López Liz Meixente A Lence Souto
41.- Camiño de servidume
42.- Manuel Arias Pallares Meixente Lama Prado
43.- Manuel Arias Pallares Meixente Campo Labradío / Prado
44- Xosé López Valcárcel Belante Lama Prado
45- Domingos Arias López Meixente Lama Prado
46 Camiño de Penelas a Domiz
47.- Manuela López Pérez e fillos Belante Vila Prado
48.- Bieito Arias Pérez Meixente Lama Labradío
49.- Xosé Arias López Belante Vila Labradío
50.- Manuel Arias Pallares Meixente Vila Labradio
51.- Manuel Arias Arias Meixente So Domiz Labradio
52.- Carme López Díaz Belante So Domiz Labradío
53.- Xosé López Rodríguez Meixente So Domiz Labradio
54.- Manuela López Perez e fillos Belante So Domiz Labradío
55.- Manuel López Arias Meixente Sistelo Labradío
56.- Xosé Arias González Belante Sistelo Labradío
57.- Manuela López Pérez e fillos Belante Sistelo Labradío
58.- Xosé Arias Díaz Meixente Sistelo Labradío
59.- Xosé Arias González Belante Sistelo Labradío
60.- Manuel Páramo Díaz Belante Sistelo Labradío
61.- Xosé López Fernández Belante Sistelo Labradío
62.- Francisco Arias López Belante Sistelo Labradío
63.- Pedro López Liz Belante Sistelo Labradío
64.- Carme López Díaz Belante Largo Labradío
65.- Domingos Fernández López Belante Largo Labradío
66.- Domingos Fernández López Belante Largo Labradío
67.- Manuela López Fernández e fillos Belante Reguengo Labradío
68.- Miguel Arias López Belante Reguengo Labradío
69.- Francisco López López Belante Reguengo Labradío
70.- Pilar López Fernández Belante Leimán Labradío
71.- Felipe López López Belante Leimán Labradío
72.- Xesús Vázquez Arias Belante Mollada Labradío
73.- Manuela López González Belante Mollada Labradío
74.- Pilar López Fernández Belante Sartaña Labradío
75.- Xesús Vázquez Arias Belante Mollada Labradío
76.- Xosé Arias López Belante Camiño Labradío
77.- Manuel Arias Arias Meixente Camiño Labradío
78.- Felipe López López Belante Camiño Labradío
79.- Marco López Valcárcel Belante Camiño Labradío
80.- Herdeiros de Froilán López Belante Camiño Labradío
81.- Xesús Vázquez Arias Belante Pombeiro Labradío
82.- Xosé López Valcárcel Belante Pombeiro Labradío
83.- Pedro López Liz Belante Pombeiro Labradío
84.- Herdeiros de Froilán López Belante Chousa Labradío
85.- Camiño do Leimán a Paradela.
86.- Pedro López Liz Belante Chousa Prado
87.- Pedro López Liz Belante Cambilla Souto
88.- Pilar López Fernández Belante Cambilla Arbores
89.- Pilar López Fernández Belante Cambilla Souto
90- Pedro López Liz Belante Cambilla Árbores
91.- Xesús Vázquez Arias Belante Cambilla Pasteiro / Chousa
92.- Camiño do Leimán a Paradela. ( Santo André de Paradela )
93.- Ramón López Rodríguez Belante Ichó Pasteiro
94.- Manuela López González Belante Carralcova Labradío
96.- Pilar López Fernández Belante Carralcova Labradío
97.- Herdeiros Francisco López Belante Carralcova Labradío
98.- Xosé Arias González Belante Fondorís Labradío
99.- Xoán Páramo Díaz Belante Fondorís Labradío
100.- Pedro López Liz Belante Fondorís Labradío
101.- Xosé Arias González Belante Fondorís Labradío
102.- Xesús Vázquez Arias Belante Fondorís Labradío
103.- Xosé Arias López Belante Fondorís Labradío
104.- Xosé Arias González Belante Fondorís Labradío
105.- Camiño de servidume
106.- Xosé Arias López Belante Fondorís Labradío
107.- Xoán Páramo Díaz Belante Fondorís Labradío
108.- Camiño e caldeira
109.- Xulia Pazos García Sárria Redonda Prado
110.- Anxo López Millares Belante Redonda Labradío
111.- Xosé Arias López Belante Redonda Labradío
112.- Anxo López Villares Belante Xunco Labradío
113.- Antonia Albín Belante Xunco Labradío
114.- Xosé Arias González Belante Xunco Labradío
115.- Manuel Vázquez Enríquez Belante Xunco Labradío
116.- Dores Díaz Rodríguez Belante Seara Labradío
117.- Manuel Vázquez Enríquez Belante Seara Labradío
118.- Xoán González Fernández Belante Seara Labradío
119.- Xoán González Fernández Belante Seara Labradío
120.- María López Díaz Belante Seara Labradío
121.- Xosé López Díaz Belante Seara Labradío
122. María López Díaz Biville Fonte Labradío
123.- Xesús Díaz López Biville Fonte Labradío
124.- Xoán González Fernández Biville Fonte Labradío
125.- Manuel Vázquez Enríquez Biville Liñareira Labradío
126,- Manuel Vázquez Enríquez Biville Liñareira Labradío
127.- Dores Díaz Rodríguez Biville Liñareira Labradío
128.- Dores Díaz Rodríguez Biville Liñareira Labradío
129.- Dores Díaz Rodríguez Biville Horto Prado
130.- Dores Díaz Rodríguez Biville Horto Horta
131.- Dores Díaz Rodríguez Biville Liñareira Labradío
132.- Xesús Díaz López Biville Aira Labradío/ Aira/ Prado
133..María Díaz López Biville Piñeiro Aira
134.- Camiño de Biville a Paradela ( Santo André de Paradela )
135.- María López Díaz Biville Cortiña Labradío / Prado
136.- Xosé López López Biville Rigueiro Souto / Carballos
137.- Rosa Guitián Camba Sárria Parral Labradío / Prado
138.- Camiño de Biville a Paradela ( Santo André de Paradela )
139.- Amalia Gutián Camba Barcelona Capela Labradío
140.- Dores Díaz Rodríguez Biville Chousa Souto / Carballos
141.- Dores Díaz Rodríguez Biville Prado Prado / Carballos
142.- Xosé López López Belante Oreles Pasteiro/Carballos
143.- Manuel López Díaz Sárria Míllara Pasteiro/Carballos
144.- Miguel González Losada Biville Veiga Prado / Souto
145.- Miguel López Millares Biville Veiga Souto
146.- Manuel López Díaz Sárria Veiga Pasteiro / Souto
147.- Herdeiros de Antonio Arias Biville Veiga Souto / Monte
148.- Xosé Díaz López Paradela ( S.A ) Rigueiro Prado
149.- Herdeiros de Antonio Vila López Paradela ( S. A) Rigueiro Prado / Monte
150.- Herdeiros de Antonio Vila López Paradela ( S.A,) Rigueiro Prado
151.- Manuel María López López A Pinza Outeiral Monte
152.- Manuel María López López A Pinza Nova Labradío
153.- Camiño a Paradela
154.- Manuel María López López A Pinza Outeiral Monte
155.- Manuel María López López A Pinza Senra Labradío
156.- Martiño López López A Pinza Senra Labradío
157.- Camiño e caldeira
158.- Manuel María López López A Pinza Chousa da Leira Pasteiro/Carballos
159.- Camiño da Pinza
160.- Pedro Rodríguez Díaz A Pinza O Neo Prado
161.- Herdeiros de Baltasar López Díaz A Pinza Reboredo Prado / Monte
162.- Río Loio
( BOP de Lugo, 20.10.1913 )
..............................................................................................................................................................................
AS OBRAS DE APERTURA DA ESTRADA ENTRE MOUZÓS E PORTOMARÍN SEGUÍAN PARADAS NO ANO 1918 E UN PARADELENSE ANÓNIMO FAI PROTESTA EN " LA VOZ DE LA VERDAD".
( La Voz de la Verdad, 18.09.1918 )
Hai anos dabondo que se acha en proxecto unha estrada que partido da vila de Sárria se dirixe a Portomarín ESTANDO CONSTRUÍDA ATÉ O POBO DE MOUZÓS no que, para desdita desta comarca, se suspendeu a construción, cecais porque os nosos representantes non traballan coa súa actividade e celo carateristico, se se trata de asuntos politicos para eles de maior importancia que o ben dos seus representados, pois esta estrada cruzaría parte do Concello de Sárria e o de Paradelas internándose na histórica vila de Portomarín, sendo de grande utilidades para estes "labregos".
Nas vísperas das últimas elecións para Deputados a Cortes, días nos que os "conxuncionistas" non acougaban , temendo que a anovación lles arrebatase o posto que veñen ocupando en Madrid, apresuráronse a facer repetidas promesas aos pobos cuxas representacións ostentan.
Paradela, pobo que non lembra ver ao seu representante, pisando os seus intransitables camiños, polos que non andan as luxosas carruaxes, nin os señores de tan alta alcurnia, senón somente os labriosos campesiños que os elevaron a eses postos. e conste, que sinto que non viñeses o noso procurador en Madrid a percorrer o Concello, xa que, cecais. movido pola compaixón se tivera acordado de nós; porén mandounos unha carta dando amostra de que gozaba da máis completa saúde e ao mesmo tempo ofrecéndonos a desexada estrada; a citada carta viña dirixida ao representante dos "conxuncionistas" o noso "cacique ", recibindo ao mesmo tempo a encarga de comunicarlles "aos seus vasalos que o cacique de arriba" nos vai favorecer coa estrada de referencia ( Cunha carta enganan ao pobo e nada máis . pero a un pobo tonto e iñorante e non á xente que sabe o que é un político).
Pasaron vinte e catro horas cando a boa nova xa se espallara por toda a comarca, mesmo aos que temos "aspiracións máis elevadas " que as do maldito caciquismo , mandáronnos un "pombo" ou " pichón" mensaxeiro que coa súa doce palabra quixo facer crer nas promesas caciquís o que non puido conquerir , pois sabiamos que moi axiña se celebrarán elecións .
Non tería atrevemento suficiente para escribir dúas letras demostrando a necesidade da estrada , se Paradela non fose para moitos letores de LA VOZ DE LA VERDAD un pobo descoñecido como para o autor destas mal redactadas cuartillas o é o Deserto do Sahara.
Este Concello ten necesidade absoluta de se comunicar coa vila de Sárria , por varias razóns
1ª.- Por ser a cabeceira do partido xudicial.
2ª. Por ser o pobo máis de perto para adquirir o necesario para avida; e por último pola frecuencia coa que concorrea ás feiras celebradas o 6 e o 20 de cada mes e a moitos outros asuntos que obrigan a iren á mencionada vila aínda que non sexa con outro obxeto que o de ver unha estrada.
¿ Quen terán a culpa de que o proxecto non pase à práctica ?
O amable letor sábeo . Cando unha persoa se constitúe en representante de outro contrai a obriga de procurar a súa maior prosperidade e naquel pobo ou "reino chino" no que a coroa e herditaria é así menos merecente de perdón.
Que sexa cacique Fulano ou Mengano, pero que traballe para o pobo que goberna e non o desgoberne e vós labregos coma mín , se non oen as nosas súplicas , na nosa man está o resultado . Ocasión teremos para amosar " que somos libres , maiores de idade , sen necesidade de que do ramal nos leven".
Señor Deputado, onde vai esa presa, " ese inmediatamente será subhastada a estrada a Portomarín por ese Municipio" . Deus queira que me trabuque : "Será nunca " entrementras o pobo non esperte. Como di o refr.an: " Obras son amores y no buenas razones". Cansos estamos de ofrecimentos e abandoados até a última , nada temos que agradecerlle , pois este pobo é o máis abandoado da provincia.
Para outro día falarei algo encol da falla de escolas pois por hoxe abonda.
Anticipando as grazas ao señor Diretor pola publicación destas cuartillas que só terán de mérito o ser escritas por un "labrego" que tomei a pruma para facer pública a protesta deste abandoado concello.
UN LABREGO
Paradela, setembro de 1918
............................................................................................................................................................
TREITO DO RÍO LOIO ( A PINZA ) AO RODILLÓN ( SAN MIGUEL DE PARADELA )
No ano 1919, cincuenta anos despois de que se tramitara a expropiación do treito Sárria-Mouzós ( Meixente ) saiu publicada no BOP de Lugo a relación de propietarios e parcelas que serían ocupadas para levar a estrada dende o río Loio ao lugar de Pacios, capitalidade do Concello de Paradela, na parroquia de San Miguel de Paradela.
Os terreos que ían ser ocupados estaban nas parroquias de San Salvador da Pinza , San Pedro de Barán, Santa María de Vilaragunte e San Miguel de Paradela..
Estaba proxectada unha Ponte no Neo, riba do río Loio e a estrada seguia polo paraxe histórico de San Mamede ( onde estivo o mosteiro medieval de San Mamede de par do río Loio ), e deixando á esquerda o Castro de Barán, no que os contratistas da obra aproveitaron a pedra das murallas da croa para encheren a caixa da estrada ( foi entón cando apareceron algúns restos de intereses nese castro ) , seguía entremedias de Cima de Vila e Vilar de Aldixe ( Vilaragunte) , e deixando tamén á esquerda o lugar de Teicide e o seu Muiño de Aire alcanzaba Pacios pola Abelaira e o Rego da Ruxidoira e pasando por baixo do Souto e do lugar de Pacios alcanzaba as casas do Rodillón, último lugar da parroquia de San Miguel de Paradela. Entre o remate do treito da estrada proxectada e a igrexa de San Miguel ía a Corga da Igrexa que polo Cruceiro de San Miguel levaba a Randulfe.
Treito 2º da Estrada de Mouzós a San Martiño de Castro .BOP 12.11.1919
Concello de Sárria ( A Pinza ).- Concello de Paradela ( Barán, Vilaragunte, San Miguel )
Propietarios Localidade Cultivo
01.- Manuel Pérez Barán Pasteiro
02.- Antonio López Barán Monte
03.- Vítor Rodríguez Vilaragunte Monte
04.- Frutuoso López Vilaragunte Monte
05.- Tomé López Vilaragunte Monte
06.- Xosé López Iglesia Vilaragunte Monte
07.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Monte
08.- Miguel López Otero Ferreiros Monte
09.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Monte
10.- Frutuoso Vega Vilaragunte Monte
11.- Tomé López Vilaragunte Souto/labradío
12.- Xosé López Iglesia Vilaragunte Labradío
13.- Tomé López Vilaragunte Prado
14.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Labradío
15.- Antonio Pérez Vilaragunte Souto
16.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Souto
17.- Antonio Pérez Barán Labradío
18.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Labradío
19.- Antonio Rodríguez López Vilaragunte Labradío
20.- Xosé López Iglesia Vilaragunte Prado
21.- Antonio Rodríguez López Vilaragunte Horta/ prado
22.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Souto
23.- Antonio Rodríguez López Vilaragunte Souto
24.- Frutuoso Vega Vilaragunte Souto
25.- Tomé López Vilaragunte Souto
26.- Xosé López Iglesia Vilaragunte Monte
27.- Frutuoso Vega Vilaragunte Monte
28.- Camiño de Veiga
29.- Frutuoso Vega Vilaragunte Labradío
30.- Xesús Díaz Pérez Vilaragunte Monte
31.- Xosé López Iglesia Vilaragunte Souto/ Monte
32.- Serafina Vega San Miguel Toxeiro
33.- Melchor Bande Vilaragunte Toxeiro
34.- Camiño Real
35.- Xesús López López Vilaragunte Toxeiro
36.- Agostiño Folgueira Vilaragunte Toxeiro
37.- Antonio Rodríguez López Vilaragunte Toxeiro
38.- Xesús López Pérez Vilaragunte Toxeiro/prado
39.- Xesús López López Vilaragunte Labradío
40.- Pilar López Vilaragunte Labradío
41.- María Xoana Pérez Vilaragunte Labradío
42.- Antonio Fernández Vilaragunte Prado / Labradío
43.- María Xoana Pérez Vilaragunte Prado
44.- Xesús López López Vilaragunte Souto
45.- Carme López Vilaragunte Horta
46.- Xesús López Vilaragunte Horta
47.- Carme López Vilaragunte Prado
48.- Xesús López López Vilaragunte Prado
49.- María Xoana Pérez Vilaragunte Labradío
50.- Xesús López López Vilaragunte Labradío
51.- Xesús López Vilaragunte Labradío
52.- Carme López Vilaragunte Labradío
53.- Antonio Fernández Vilaragunte Devesa
54.- Xosé Díaz Vilaragunte Labradio
55.- Manuel Díaz Vilaragunte Souto
56.- Xosé Díaz Vilaragunte Souto
57.- Manuel Díaz Vilaragunte Souto
58.- Fernando Rivera Vilaragunte Souto
59.- Antonio Fernández Abella Vilaragunte Souto
60.- Xesús López López Vilaragunte Souto
61.- Manuel López Luaces Vilaragunte Souto
62.- Antonio López Louseiro Vilaragunte Souto
63.- Manuel Armesto Vilaragunte Souto
64.- Antonio López Louseiro Vilaragunte Souto
65.- Antonio López López Vilaragunte Souto
66.- Manuel López Estanqueiro Vilaragunte Souto
67.- Manuel López López Vilaragunte Souto
68.- Xesús López López Vilaragunte Souto
69.- Manuel López Estanqueiro Vilaragunte Souto
70.- Anxo Pallares Fernández San Miguel- A Abelaira Devesa
71.- Anxo Pallares Fernández San Miguel -A Abelaira Souto
72.- Anxo Pallares Fernández San Miguel- A Abelaira Labradío
73.-Pedro Pérez González San Miguel- Pacios Labradío
74.- Manuel López González San Miguel-Casa Neto Labradío / prado
75.- Pedro Pérez González San Miguel - Pacios Prado
76.- Xosé Pérez García San Miguel- Pacios Monte
77.- Pedro Pérez González San Miguel. Pacios Monte
78.- Xosé Pérez García San Miguel-Pacios Prado
79.- Anxo Pallares Fernández San Miguel- A Abelaira Prado
80.- Ramiro López López San Miguel-Pacios Horta
81.- Pedro Pérez González San Miguel- Pacios Prado / Aira
82.- Xosé Pérez García San Miguel Horta
83.- Xosé Arias Castro San Miguel- Casa Arias Horta
84.- Manuel López González San Miguel- Casa Neto Horta
85.- Xosé Pérez García San Miguel Aira
86.- Xosé González Pérez San Miguel Horta
87.- Xosé Arias Castro San Miguel-Casa Arias Horta
88.- Xosé Pérez García San Miguel Souto
89.- Xosé González Pérez San Miguel Prado
90.- Xosé Pérez García San Miguel Prado
91.- Antonio López López San Miguel Prado
92.- Castor Fernández López Sárria Labradío
93.- Pedro González San Miguel Monte
OBRAS DE FÁBRICA.-
A PONTE DO NEO, riba do río Loio, na parroquia de San Salvador da Pinza.
PONTÓN DE PACIOS. en Pacios, riba do regueiro da Ruxidoira.- TAXEA en Lamacova ( Pacios ).
......................................................................................................................................................................
( LA VOZ DE LA VERDAD, 22.05.1925 )
Dende Paradela
......." Os viciños dalgúns pobos deste Concello , estremeiros co de Portomarín áchanse cheos de xúbilo debido ás obras do terceiro treito da estrada de Lugo a Portomarín e da Ponte riba do Miño que parece que moi axiña se van construir
Pola contra os veciños dos outros pobos do concello laméntanse de que a tan arelada estrada de Sárria a San Martiño de Castro . a unir coa de Lugo en Portomarín , non se teña acordado ninguén dela . despois de ser unha estrada que hai máis de 60 anos que figura no proxecto que foi varias veces declarada de urxenza a súa construción que é relativamente unha estrada de poucas pesetas; e que o concello de Paradela malia os seus 6.000 habitantes e máis de 300 quilómetros cadrados de extendión, non conte con ningunha vía de comunicación.
Tempo é que as forzas vivas de Sáttia e Paradela se dean conta dos inmensos beneficios que reportará a esta comarca a construcción da tan arelada e repetida estrada.
Correspondente ( * Xesús López González )
................................................................................................................................................................
- TREITO DENDE O RODILLÓN ( SAN MIGUEL DE PARADELA ) Á PARROQUIA DE SAN MARTIÑO DE CASTRO ( A REGUENGA )
Comezaba o treito proxectado deixando á dereita , en plano máis baixo a Casa do Rodillón e á esquerda a corga fonda que por San Miguel e O Cruceiro subía até Randulfe. Pasado o lugar de Fexó, da parroquia de San Lourenzo de Suar , principiaba a longa baixada até o río Loio, deixando á esquerda os lugares da Airexe de San Mamede de Castro e á man direita a Ribeira do Loio de vizosos soutos. Remataba o treito na parroquia de San Martiño de Castro.
O 16 de agosto de 1927 o Boletín Oficial da Provincia de Lugo publicóu a relación de propietarios e parcelas afectas polas obras previstas pertencentes a terreos das parroquias de San Miguel de Paradela, San Lourenzo de Suar , San Mamede de Castro e San Martiño de Castro-
01.- Pedro González Soriano O Rodillón Horta
02.- Camiño a Castro
03.- Castor Fernández López Sárria Piñeiral / monte
04.- Pedro González Soriano O Rodillón Monte
05.- Pedro González Pérez San Pedro Monte
06.- Daniel Pérez López San Pedro Monte
07.- Antonio López López San Pedro Monte
08.- Xosé González Pérez Pacios Monte
09.- Daniel Pérez López San Pedro Monte
11.- Pedro González Soriano O Rodillón Monte
12.- Antonio López López San Pedro Monte
13.- Pedro González Pérez San Pedro Monte
14.- Pedro González Pérez San Pedro Monte
15.- Castor Fernández López Sárria Monte
16.- Camiño a Pías
17.- Francisco López Díaz Fexó Carballeira/ monte
18.- Camiño a Castro
19.- Francisco López Díaz Fexó Carballeira / monte
20.- Concepción López López Randulfe Monte
21.- Ramiro López López Pacios Carballeira
22.- Xosé López Lopez Fexó Souto
23.- Francisco López Díaz Fexó Souto
24.- Estrela López Díaz Fexó Labradío
25.- Balbino López González Fexó Labradío
26.- Xosé López López Fexó Labradío
27.- Carme López Prado Moutrás Labradío
28.- Francisco López Díaz Fexó Horta
29.- Estrela López Díaz Fexó Horta
30.- Balbino López González Fexó Labradío
31.- Xosé López López Moutrás Labradío
32.- Camiño a Castro
33.- Xosé Sánchez López Toexe Monte
34- Xosé López Díaz Celmán Monte
35.- Xosé Sánchez López Toexe Labradío
36.- Xosé López López Fexó Labradío
37.- Anxo López Liz Tremeado Labradío
38.- Xosé López Díaz Celmán Carballeira
39- Francisco Armesto Carballo Celmán Carballeira
40- Carme López Prado Moutrás Carballeira
41.- Manuel González López Celmán Carballeira
42.- Amador López Puga Castro Prado
43.- Manuel López Platero Castro Carballeira
44.- Camiño de Celmám
45..- Manuel Ares Fernández Castro Carballeira
46.- Xoán María López Tremeado Souto
47.- Manuela Arias Fernández Tremeado Souto
48.- Serafín Bande Sánchez Castro Souto
49.-Pedro Rodríguez López Pereiraboa Souto
50.- Manuel López Platero Castro Carballeira / souto
51.- Carme López López Castro Labradío
52.- Carme López López Castro Prado
53.- Manue López Platero Castro Prado
54.- Carme López López Castro Horta
55.- Domingos López Domínguez Castro Horta
56.- Amadora López Puga Castro Horta
57.- Serafín Bande Ares Castro Horta
58.- Daniel Arias López Castro Horta
59.- Serafín Bande Sánchez Castro Horta
60.- Domingos López Domínguez Castro Labradío
61.- Carme López López Castro Carballeira
62.- Amadora López Puga Castro Carballeira
63.- Serafín Bande Sánchez Castro Carballeira
64.- Manuel Arias Fernández Castro Carballeira
65.- Amador López Puga Castro Labradío
66.- Faustino Caldas Fernández Castro Carballeira
67.- Serafín Bande Sánchez Castro Carballeira
68.- Carme López López Castro Souto
69.- Manuel López Platero Castro Souto
70- Carme López López Castro Labradío
71.- Carme López López Castro Souto
72.- Carme López López Castro Carballeira
73.- Xesús Dosio Juiz Torre Souto
74.- Manuel Gutiérrez Fernández Tremeado Souto
75.- Amadora López Puga Castro Souto
76.- Xosé Rodríguez Seijas Torre Souto
77.- Xoán Domingos López Sandomil Souto
78.- Pedro Fernández Varela Sandomil Souto
79.- Manuel Gutiérrez Fernández Tremeado Souto
80- Francisco Rodríguez Castro Souto
81- Manuel López Platero Castro Souto
82.- Xosé Rodríguez Bande Igón Souto
83.- Manuel López López Igón Souto
84.- Xosé Rodríguez Bande Igón Souto
85.- Ramiro López Ares Igón Horta
86.- Xosé Rodríguez Bande Igón Labradío
87.- Ramiro López Ares Igón Souto
88.- Manuel López López Igón Souto
89.- Xerardo López Rodríguez A Mámoa Souto
90.- Manuel López López Igón Labradío
91.- Xosé Rodríguez Bande Igón Souto
92.- Ramiro López Ares Igón Souto
93.- Manuel López Rodríguez A Reguenga Souto
94.- André López Armesto A Reguenga Souto
95.- Manuel López Rodríguez A Reguenga Souto
96.- Xosé Rodríguez López Millarados Souto
97.- André López Armesto A Reguenga Souto
98.- Manuel López Rodríguez A Reguenga Souto
99.- Xosé Rodríguez López Pol Souto
100.- Manuel López Rodrígez A Reguenga Souto
101.- Francisco Rodríguez García Toexe Souto
102.- Francisco López Rodríguez A Reguenga Souto
O Alcalde de Paradela: Manuel Arias,.19.07.1927
*************************************************************************************
BOP 19.07.1929.- Treito 2º da Estrada de Sárria a San Martiño de Castro.- Recibidas definitivamente as obras da estrada entre O Neo-Río Loio ( A Pinza ) e Pacios de San Miguel de Paradela, os alcaldes de Sárria e Paradela solicitan se presenten as reclamacións a que poida haber lugar,
( Facer realidade a chegada da estrada de Sárria a Pacios de San Miguel de Paradela levou SESENTA ANOS ).
....................................................................................................................................................................
( LA VOZ DE LA VERDAD, 13.12.1929 )
A chea do río Loio en decembro
...Tamén nos din que mo treito primeiro da estrada de Sárria a San Martiño de Castro , e punto coñecido como O NEO , varreron as augas máis de 150 metros sen deixar case amostra da estrada....
TREITO DA PARROQUIA DE SAN MARTIÑO DE CASTRO ( PARADELA ) A SAN PEDRO DE PORTOMARÍN ( PONTE NOVA DE PORTOMARÍN )
EXPROPIACIÓNS NO CONCELLO DE PARADELA
Propietarios Domicilio Cultivo
01.- Camiño público
02.- Francisco López González Castro Monte
03.- Manuel López Rodríguez Castro Labradío
04.- Manuel López Arias Castro Labradío
05.- Antonio Rodríguez López Castro Labradío
06.- Francisco López González Castro Prado
07.- Xosé María Mato Varela Castro Souto
08 .- Xoán Portero López Castro Labradío
09.- Francisco López González Castro Viña
10.- Francisco López González Castro Carballeira
11.- Manuel López Arias Castro Carballeira
12.- Francisco López González Castro Carballeira
13.- Antonio Rodríguez López Castro Carballeira
14.- Xosé Mato Varela Castro Carballeira
15.- Antonio Rodríguez López Castro Carballeira
16.- Manuel López Arias Castro Carballeira
17.- Francisco López González Castro Carballeira
18.- Balbina Lopez Incógnito Castro Carballeira
19.- Manuel López Varela Loio Carballeira
20.- Xosé Jorge Neira Loio Labradío
21.- Vicenzo Rodríguez Días Loio Monte
22.- Dositeo Guitián Espinosa Loio Monte
23.- Xosé Jorge Neira Loio Labradío
24.- Manuel López Neira Castro Monte
25.- Ramón Varela López Loio Monte
26.- Vicenzo Rodríguez Díaz Loio Monte
27.- Dositeo Guitián Espinosa Loio Labradío
28.- Vicenzo Rodríguez Díaz Loio Prado
29.- Manuel López Rodríguez Portomarín Viña
30 .- Paulo Díaz López Loio Labradío
31- Balbina López Incógnito Loio Labradío
32.- Xoán Domingos Frdez. Vila Loio Labradío
33.- Manuel López Varela Loio Prado
34.- Xosé Gayoso Arias Loio Viña
35.- Manuel López Arias Castro Viña
36.- Vicenzo Rodríguez Díaz Loio Viña
37.- Dores López Loio Horta
38.- Ramón Vázquez Fontao Loio Horta
39.- Xoán Domingos Frdez. Vila Loio Horta
40.- Manuel López Varela Castro Viña
41.- Ramón López Varela Castro Viña
42.- Dores López Castro Monte
43.- Xosé Rodríguez Varela Portomarín Viña
44.- Manuel Rodríguez López Portomarín Viña
45.- Dores López Loio Viña
46.- Manuel Rodríguez Quiroga Portomarín Viña
47.- Dores López Loio Viña
48 .- Manuel Riveira Torres Portomarín Viña
49, - Antonio López Portomarín Viña
50 .-Manuel Rodríguez López Portomarín Labradío
51.- Ramón Mel Portomarín Labradío
52.- Dores López Loio Viña
53.- Francisco Rivas Carballo Portomarín Viña
54.- Manuel López Rodríguez Portomarín Labradío
55- Francisco López González Castro Labradío
56- Tereixa Castro Portomarín Labradío
57.- Xosé Rodríguez Varela Portomarín Labradío
58.- Ricardo Penas Portomarín Labradío
59.- Xosé Rodríguez Varela Portomarín Labradío
60.- Francisco López González Castro Horta
61 .- Francisco Rivas Carballo Castro Horta
62.- Constantino Mera Gandoy La Habana Horta
63.- Antonio Díaz Díaz Portomarín Horta
64- Xosé Rodríguez Varela Portomarín Horta
65.- Nicolau López Sindín Portomarín Horta
66.- Francisco Rivas Carballo Portomarín Horta
67.- Manuel Rodríguez Portomarín Horta
68.- Antonio Díaz Díaz Portomarín Horta
69.- Xosé Rosendo Vila Portomarin Viña
70.- Xosé Rodríguez Varela Portomarín Viña
71.- Xosé Rosendo Vila Portomarín Viña
Paradela, 17.08.1931.- Anxo Pallares
.........................................................................................................................................................................
( BOP , 12.07.1930 ) Aprobación do proxecto de San Martiño de Castro a Vendas de Narón. Sección de San Martiño de Castro a Portomarín. Treito Único,
EXPROPIACIÓNS NO CONCELLO DE PORTOMARÍN. -PARROQUIA DE SAN PEDRO DE PORTOMARIN
BOP 10.09.1931
Propietario Domicilio Cultivo
( Francisco Rivas Carballo ) Portomarín Viña
01.- Severino Rodríguez Ramos Portomarín Viña
02.- Ramón Vila Carballo Portomarín Viña
03.- Xerardo Pallares Pérez Portomarín Viña
04.- Constantino Mera Gandoy La Habana Horta
05.- Pedro Pérez Sánchez Portomarín Viña
06.- Baldomero López Lugo Viña
07.- Manuel Pedrido Portomarín Horta ( igrexario de San Pedro)
08.- Manuel López Rodríguez Portomarín Horta
09.- Manuel López Rodríguez Portomarín Casa
10.- Xosé Rosendo Vila Portomarín Horta
11.- Xosé Rodríguez Varela Portomarín Horta
12.- Camilo López Portomarín Horta
13.- Xoana Saco Maciñeira Portomarín Horta
14.- Manuel Riveira Torres Portomarín Horta
15.- Manuel Rodríguez Quiroga Portomarín Horta
16.- Domingos Varela Rodríguez Portomarín Horta
17.- Constantino Mera Gandoy La Habana Horta / Adega
18.- Manuel Rodríguez Gondrame Portomarín Horta
19.- Xoana Saco Maciñeira Portomarín Horta
20.- Manuel Rodríguez López Portomarín Horta
21.- Nicolau Sindín López Portomarín Horta
22.- Manuel López González Portomarín Horta
23.- Tereixa Castro Portomarín Horta
24.- María Xoana Saco Maciñeira Portomarín Horta
25.- Manuel Riveira Torres Portomarín Horta / Prado
....................................................................................................................................................................
A PONTE NOVA DE PORTOMARÍN
A Ponte Nova de Portomarían foi obra de gran magnitude que permitiu unir as dúas beiras do río Miño entre a antiga vila e parroquia de San Pedro de Portomarín e a vila de Portomarín ( cabeza que fora da Xurisdición de San Xoán de Portomarín , da Orde de Malta ou de San Xoán do Hospital de Xerusalén dende 1840 capital do Concello do seu nome). O derrube dos arcos da antiga ponte medieval impedira por décadas o paso dunha a outra banda do Miño limitado ao que ofrecían os barqueiros e barqueiras diante da insensibilidade das autoridades que nada fixeran pola conservación da ponte medieval ou a reconstrución dos arcos caídos.
O 16 de agosto de 1930 tivo lugar a inauguración da Ponte de Portomarín e as crónicas xornalisticas recollen e destacan a importancia deste evento, tanto para a vila de Portomarín como para as comarcas dunha e outra banda do río.
( EL PROGRESO, 16 de agosto de 1930 )
EN PORTOMARÍN.- Con aclamacións de todos os veciños, saíu toda a comitiva con dirección a Portomarín , segundo pola mesma estrada para saír pola de Cotá a Friol, e en chegando a As Arieiras para coller a de Portomarín para inaugurar a magnífica ponte que tanta vida dá a aquel pobiño.
O acto de Portomarín foi aínda máis brillante que o de Ombreiro , pois por ser o número de viciños maior, houbo manifestacións máis ostensibles de xúbilo e entusiasmo.
O Sr. Martínez Acacio , despóis de cortar a fita que permitía o paso pola fonte falou novamente, expresándose en termos análogos a como o fixera en Ombreiro.
Por último no Concello serviuse pola acreditada confitaría de Don Manuel Calvo, desta capital, un suculento " lunch" , na honra do Direitor Xeral de Obras Públicas.
Todos estes actos foron amenizados polo coro rexional lucense "Toxos e Silveiras " , que para tal obxecto foran ventaxosamente contratados a Portomarín , onde obtiveron os entusiásticos artistas un novo e merecido suceso.
( LA VOZ DE LA VERDAD, 16 de agosto de 1930 )
CAMIÑO DE PORTOMARÍN
A caravana ponse en marcha en dirección a Portomarín-. Momentos antes das trece horas chega a esta vila.
Na estrada e á entrada do pobo levantaran un arco coas seguintes inscricións " Portomarín saúda ao Sr. Direitor xeral". No reverso liase : " Pedimos se constrúa a estrada de San Martiño de Castro a Vendas de Narón " .
Perto do arco agardaban as autoridades , representacións de varios concellos limítrofes e un xentío inmenso.
Bombas, música e vivas.
Ao ar libre levantaran un artístico altar coa imaxe da Purísima.
Alí se dirixe a comitiva. O coadxutor celebra o Santo Sacrificio que todos ouven con relixioso fervor.
Acto segudo o Sr. Deán avenzoa a ponte e o Sr. Dieitor corta as fitas.
Os fotógrafos Sres. Rodríguez e Reigosa fan varias placas , o mesmo nesta vila ca en Ombreiro.
O Sr. Martínez Acacio pronuncióu breves palabras para recoller a petición de construir a estrada de Santa Martiña de Castro a Vendas de Narón.
Di que hai 48 horas foi publicada na "Gaceta" a inclusión dun dos dous treitos nas obras que moi axiña van seren subhastadas.
Todo non se pode facer nun día - enade - , pero promete qque esta estrada será construída . por ser de xustiza , e de grandes beneficios para o país segundo o informaron o Enxeneiro Xefe e o encargado Sr. Gómez Giménez .
Hai vivas ao Direitor, ao Gobernador e aos señores Navarro e Gómez Giménez-
O Sr. Martínez Acacio dí que vai rematar con dous vivas a España e ao Rei, que foron contestados polo numeroso publico.
A PONTE DE PORTOMARÍN é unha soberba obra de sillería . Mide 152 metros e ten uns nove arcos . Está construida a perfección. O contratista é don Abraham González , que recibiu motos parabéns.
A continuación o Direitor Xeral e a súa compaña foron agasallados na Casa do Concello cun esplémdido " lunch" servido con todo luxo de detalles pola acreditada confitería de Calvo, desta cidade.
O coro "Flores e Silveiras" ( * ) , dirixido polo Sr. Junquera , cantóu durante este acto as mellores obras do seu repertorio , que agradaron moito ao ilustre forasteiro.
Bailóu unha muiñeira a parella de danzantes do coro.
Acto seguido o Direitor Xeral deulle as grazas ao Alcalde daquela vila e a comitiva voltóu para esta cidade a onde chegóu ás dúa e media da tarde.
FELICITACIÓN.- As obras onte inauguradas foron dirixidas polo enseneiro Sr. Giménez , ao que felicitamos , así como ao persoal ás súas ordes.
....................................................................................................................................................................
( 14.01.1932 )
DE PARADELA
UN PASO PERIGOSO PARA OS AUTOMOBILISTAS
Na estrada que vai en dirección de Sárria ( Lugo ) a Paradela, e a tres quilómetros deste último pobo, ocorréu na noite do martes último , un accidente de automóbil, QUE É O PRIMEIRO que se rexistra dende que foi aberta ao tráfico a dita estrada.
O automóbil propiedade, segundo din tal don Santiago viciño da vila de Sárria, patinóu por causa da grande cantidade de lazo que cubría a estrada nunha avesía volta da mesma, á beira dun socalco de cinco metros de profundidade.Grazas á serea pericia do condutor quedóu o veículo materialmente atravesado, e as rodas traseiras empotradas na gavia do lado esquerdo.Miragrosamente non ocorréu unha desgraza.
OUTRO ACCIDENTE.- No referido lugar , e cando outro automóbil, cuxa propiedade descoñecemos , viña para recoller viaxeiros na mañá do día 6 , aconteceu outro novo accidente. Ao se dar conta o " chauffeur " do acontecido na tarde anterior , quixo voltar atrás, mais con tan mala adaxe o fixo, que o auto comezóu a patinar e foi caer a unha barranqueira -Quedóu encostado no fondal do mesmo riba do lado direito. Rotura de cristáis e madeirame e perda de sangue , procedente de pequenas rabuñaduras nun dos ocupantes.
Ali vimos algunhas das autoridades de Paradela e outras persoas que laiaban o ocorrido. Nós tamén o laiamos de verdade, e queremos avisar aos condutores que pola dita estrada circulan para que teñan a maior prudencia coa fin de evitaren posibles desgrazas , queseríamos os primeiros en laiar.
( Silio Amor.- Xesús López González )
.......................................................................................................................................................................
Comentarios
Publicar un comentario