ESTRADA DE SÁRRIA A PORTOMARÍN ( 1859 )

                                        ESTRADA DE SÁRRIA A PORTOMARÍN ( 1859  ) 

As primeiras actuacións para  abrir unha estrada entre Sárria e Portomarí comezaron no ano  1859, da man da Deputación Provincial de Lugo, e remataron , xa pola conta do  Estado , cando se inaugura a ponte riba do Miño que por en comunicación a antiga vila de Portomarín, na marxe esquerdda, co que fora a vila de San Xoán de Portomarín, na marxe dereita,  sendo   esa arroquia   a  capital do  Concello de Portomarín establecido no ano 1840-

O camiño de Sárria a Portomarín, coiincidente  co Camiño de  Santiago tiña a súa orixe na Ponte da
Áspera e seguí até  os Prados de San Miguel , na parroquia de San Pedro de Maside. dende onde subía ás casas de Zanfoga e polo Mesón  chegaba ao Pontón de Santa Marta, no río Bao ( Rego de Cervos ), Entraba na parroquia de Santa María de Ortoá, atravesando o lugar  de Santa Marta do Camiño Frances. Deixano á esquerda os lugares da  Souto e O Pico  ( de Barbadelo ), e seguía pola Granxa ou Venda de Barreiros do Camiño Francés  e Nabás  do Camiño Francés, entraba na parroquia de de San Xulián de Meixente. Seguía a calzada polos lugares de Mouzós , O Sisto e Domiz, até o Chao de Domiz. Pasaba á parruquia de Santa María de Belante polos lugares da Pena, Novelle e Peruscallo. Por Cortiñas , Campo de Lavandeira  e O Casal atravesaba a parroquia de Santa María de Belante, de onde seguía pola Brea e Morgade, da parroquia de San Salvador da Pinza, en direción á parroquia de Santa María de Ferreiros. A vía seguí por Ferreiros, O Cruceiro , Mirallos, A Pena e o Couto. Seguía por As Rozas ( de Santa María de  Francls ), Os Moimentos,  Mercadoiro e Moutrás ( de Santiago da Laxe ). Pola Parrocha e Vilachá ( de San Salvador das Cortes ) entraba na parroquia e vila de San Pedro de Portomaría  Fontedagra  e San Lázaro e atravesaba o río Miño pola famosa Ponte de Portomarín ( Ponte Miña ).

A Deputación Provincial de Lugo acordou  abrir un camiño "proncial" entre as dúas vilas  xacobeas e como primeiro paso  no Boletín Oficial da Provincia de Lugo publicou a Circular 208  o 4 de marzo de 1869, una relación  dos donos de terreos  en Sárria, que habían de seren ocupados para abrir  a estrada provincial de Sárria a Portomarí, Esa nómina estaba asinada en Monforte , o  23 de febreiro  de 1859, co Visto e Prace  do Direitor Central, Inacio López. Incluía un listado de 70 porpietarios , no treito Sárria - Mouzós :  Prevían ter que expropiar parcialmente 13  fincas  na parroquia de Santa Mariña de Sárria ( Entre o Barrio da Duquesa e a Corga de Vales );  36 parcelas na parroquia  de San Pedro de Maside, entre a Corga de Vales  e o Pontón de Santa Marta. Na parroquia de Santa María de Ortoá  sinalaban a ocupación  de 19 predios, e finalmente, na  parroquia de San Xulián de Meixente  a ocupación alcanzaba  dúas fincas.

Cecais froito de atención a reclamaciós ou modificaciós no trazado previsto  foi  a publicación ,no Boletín Oficial da Provincia, o 20 de maio de 1869,  da Circular Nº 556,  relativa  á ampliación  da nómina dos donos de terreos en Sárria  que ocupa o primeiro treito da estrada provincial de Sárria a Portomarín.

Asinada en Lugo  o 27 de abril  polos mesmos  responsables da anterior relació  sinalaban como comezo da esrrada unha casoupa  propiedade  de Xoán  Pazos ( Casa de Pazos,)  na parte baixa da Rúa Maior - no treito coñecido como Arrabaldo  e  que dende 1958 é coñecida esa vía como Rúas Marqués de Ugena,O remate das afeciós sinalouse  no lugar de Mouzós ( Meixente )

Propietarios das fincas          Parroquia de situación               Cultivo                              Paraxe 

                                      Parroquia de Santa Mariña de Santa Mariña

1.-   Xoán Pazos                            Santa Mariña               Casa terrea                              Fornos

2.- Antonio Díaz Huertas              Santa Mariña                Horta                                      Fornos

3.- Manuel Lopez                          Santa Mariña                Horta                                     Fornos

4.- Sabela Pumares                       Santa Mariña                  Horta                                    Fornos 

5.- Manuel Díaz de Freijo            Santa Mariña                  Labradío                               Fornos 

6.-  Francisco López                     Santa Mariña                  Horta/ Labradío                   Fornos  

7.-  Carlos García                          Santa Mariña                  Labradío                              Fornos

8.-  Francisco López                     Santa Mariña                   Horta                                    Fornos

9.- Bieito de Castro                       Santa Mariña                    Aira                                     Fornos

10.- Hdros  Bernardo Arias          Santa Mariña                    Labradío                              Fornos

11.- Antonio Barrio                       Santa Mariña                   Labradío                              Fornos

12.- Antonio Rivas                        Santa Mariña                   Labradío/ Prado                   Fornos

13.- Antonio Macía Cedrón          Santa Mariña                   Labradío / Ptrado                 Fornos

14.-  Herdeiros de Xosé Leiro       Santa Mariña                   Labradío / Prado                 Fornos

                                   Parroquia de San Pedro de Maside

15.- Pedro Pallares                             Maside                          Labradío                            Fornos

16.- Bieito Somoza                            Maside                           Labradío                           San Lázaro

17.-  Xoán Vázquez                           Maside                           Labradío                           San Lázaro

18.- Bernardo Varela                          Maside                          Labradío                            San Lázaro

19.-  Xoán Carreira                            Maside                           Labradío                           San  Lázaro

20.-  Francisco Saco                          Maside                            Labradío                           San Lázaro

21.-  Pedro González                         Maside                            Labradío                           San Lázaro

22.-  Xosefa Solance                          Maside                           Souto de castiros              San Lázaro

23.-  Xosé  Torres                               Maside                           Leiro / Souto                     San Lázaro

24.- María Francisca González          Maside                            Labradío                            Celeiro 

25.- Tereixa González                        Maside                            Labradío                            Celeiro

26.- Pedro González                          Maside                             Labradío                           Celeiro

27.- María Tereixa González             Maside                             Souto de castiros              Celeiro

28.- María Tereixa González             Maside                             Souto de  castiros              Celeiro

29.-  Rosa Fernández                         Maside                             Souto de castiros                Celeiro

30.-  María Manuela González           Maside                             Souto de caatiros               Celeiro

31.- Xosefa González                         Maside                             Souto de castiros               Celeiro

32.-  Manuel González                       Maside                             Souto de castiros                Celeiro

33.- María Pisabarro                          Maside                              Souto de castiros                Celeiro

34.-  Manuel Fernández                     Maside                              Monte                                Penagache

35.- Patriciio López                            Maside                             Toxeiro / Souto                  Zanfoga

36.-  Antonio Macía de Neira             Maside                             Carballeira                         Zanfoga        

37.-  Xoán López                                 Maside                              Monte                             Zanfoga              

38,.  Pedro López                                 Maside                             Monte / Carballos            Zanfoga

39.-  Manuel González                        Maside                              Souto / Castiros                Zanfoga

40.-  Patricio López                             Maside                               Prado / Devesa                 Zanfoga

41.-  Pedro López                                Maside                                Souto                               Zanfoga            

42.-  Pedro do Outeiro                         Maside                                Souto / labradío           Chousa de Ortoá

43.- Froilan Cabarcos                         Maside                                  Labradío                     Chousa de Ortoá

44.- Pedro da Torre                             Maside                                  Labradío                    Chousa de Ortoá

45.-  Manuel González                        Maside                                 Labradío                     Chousa de Ortoá

46.-  Manuel Fernández                       Maside                                 Labradio                     Cervos

47,- Antonio García                              Maside                                Labradio                     Cervos

48.-  Vicenta Fernández                        Maside                                Cortiña                        Cervos

49.-  Manuel  Fernández                        Maside                               Labradío                      Cervos

50.-  Lourenzo Pérez                              Maside                               Labradío                     Cervos

51.-  Domingos de Castro                      Maside                               Labradío                      Cervos

52.- Pedro López                                    Maside                              Labradio                       Prado

53.-  Pedro Díaz                                    Maside                               Horta / Prado                Prado

54.-  Señor Cura de Maside                   Maside                               Prado                             Prado

55.-  Xosé López de Maside                  Maside                              Labradío                         Prado

56.-  Xoán López                                   Maside                              Labradío                         Prado

57.- Domingos de Santa Marta              Maside                              Laradío                           Prado

58.-  Antonio López                               Masidem                          Toxeiro / Souto                Prado

59.- Domingos de Santa Marta               Maaide                             Toxeiro / Souto               Prado

                                                  Parroquia de Santa María de  Ortoá

60.-  Xoán do Pico                                 Ortoá                                   Labradío                        Prado

61.- Xoán do Pico                                   Ortoá                                   Souto                             Prado

62.- Domingos Vázquez                         Ortoá                                   Toxeiro                          Ribeira de Río

63.- Viuva de Río                                    Ortoá                                    Devesa                         Ribeira  de Río

64.- Antonio Alonso                                Ortoá                                    Castiros/Toxeiro          Ribeira de Río

65.- Manuel do Río                                  Ortoá                                    Castiros/ Toxeiro         Ribeira de Río

66- Domingos Vázquez                            Ortoá                                    Castiros / Toxeiro       Ribeira de Río

67.- Domingos Vázquez                            Ortoá                                    Cortiña / Souto          Ribeira de Río

68-- Manuel Arias de Río                           Ortoá                                    Cortiña / Souto         Rieeira de Río

69.- Xosefa Arias de Río                             Ortoá                                   Cortiña / Souto         Ribeira de Río

70-  Benita Feernández                                Ortoá                                    Cortiña / Souto        Ribeira de Río

71.- Manuel Arias                                         Ortoá                                    Labradío               Ribeira de Río  

72.- Xosefa Arias                                           Ortoá                                   Labradío               Ribeira de Río

73.-  Xoán López Labrada                              Ortoá                                    Labradío             Rdeira de Río              

74.- Manu Fernández                                      Ortoá                          Labradío / Prado          Ribeira de Río

75-   Manuel Arias                                           Ortoá                          Labradío / Prado          Ribeira de Río

76-   Rosa López                                              Ortoá                           Labradñio             Venda de Barreiros 

77.- Manuel Fernández                                    Ortoá                            Labradío/CASA   Venda de Barreiros

78.- Manuel Vázquez                                       Ortoá                            Cortiña / Prado     Venda de Barreiros

                                             Parroquia de San  Xulián de Meixente

80.-  Xulián Pérez                                             Meixente                     Labradío /  Pradr  Venda de Barreios 

81-  Alexos López                                             Meixente                     Labradío              Venda de Barreiros                             

Lugo, 27 de abril de 1869. O  Director.- Tomé Ledo. O Direitor Central.- INACIO LEDO

Paraxe FORNOS: Barrio da Duquesa . Paraxe PEDREGAL: Até a Corga de Vale

 

s , parte baixa do Camiño, Prado Grande e As Castiñeias.Paraxe SAN LÁZARO: Campo de San Lázaro, Devesas de San Lázaro. Paraxe: CELEIRO:  Prados de Celeiro, Carballeiras de Celeiro Bacelar . Paraxe PENAGACHE: Monte de Penagache,

OBRAS DE FÁBRICA:  Ponte de San Lázro ou Ponte do Lázaro. no Río Celeiro ( Río Barbadelo , na Idade Media ).-   .Pontón de Santa Marta no Rego de Cervos ( Río Vao na Idade Media )

.