O TREN EN SÁRRIA ( 1.10. 1880 )

                                        A CHEGADA DO  TREN A SÁRRIA ( 1880 )

       En 1880  o camiño de ferro  que dende A Coruña , pasando por Lugo,  se proxectara en dirección A Madrid , estaba detido en A Pobra de San Xiao, e o que  dende Palencia se dirixía á cidade herculina estaba  atrancado en Brañuelas ( A Maragatería ) 

       As obras do treito entre A Pobra de San Xiao e Sárria  progresaron no verán dese ano  e o día primeiro de outubro  foi inaugurado oficialmente coa entrada na estación sarriá da locomotora " Neira". 

        Con anterioridade xa se coñeceran as locomotoras que ían avanzando coas obras, máis  a chegada do " tren oficial" constituiu un dos acontecementos máis sinalados de toda a historia de Sárria, que se vería culminado cando en 1882  os trens poideron xa circular entre Madrid e A Coruña e viceversa.

   A ESTACIÓN DE SÁRRIA  foi alzada na parroquia de San Pedro de Maside, na liña chamada entón de Ponferrada a A Coruña,  nun espazo entre o río Celeiro, marxe esquerda, e o agora chamado Rego do Mazo ( que  viu variado o seu cauce  para dispoñer de espazo   para  facer a casa da Estación, o depósito da auga e os anexos ) e perto da Ponte Vella do Mazadoiro.

O 31.07.1871 sairon a subhasta  as obras de construción  dos edificios  por un tipo de 16,955,56 pesetas,

       Construiuse  na marxe dereita da vía , en direción  A Coruña. Estaba prevista para ubicala no Campo de Outeiro, na marxe esquerda da vía e as autoridades locáis fixéronlle notar aos enxeñeiros e á empresa ferroviaria que era un sensentido o poñer a estación nun punto no que , para chegar a ela, había que atravesar pasos a nivel,  enadindo innecesarios perigos e achando razonable a petición foi variado o emprazamento.

       A Estación de Sárria quedaba a un quilómetro da vila, interposta con esta unha zona da parroquia de Maside ( Cortiñas de San Lázaro )  e para chegar a ela  fixeron un pequeno ramal dende o paso a nivel do Mazadoiro  ( na estrada de Lugo ) até a Ponte Vella do Mazadoiro, abriron un camiño novo até a Ponte do Lázaro ( na estrada de  Portomarín ) e  fixeron alargamento da Corga de  Formigueiros  entre a Ponte e a estrada provincial do Mazadoriro a Lamarriguera. Para darlle seguridade aos pasos a nivel fixeron dúas casiñas de ferroviarios onde moraban as guardesas  que coidaban das cancelas que pechaban o paso de carros, carruaxes , gados e persoas ao paso dos trens.

   Darredor da estación naceu un novo barrio que  no ano   1891 foi segregado de Maside e pasóu a formar parte da Vila e da parroquia de San Salvador de Sárria , xunto cos de San Lázaro e Estrada do Mazadoiro.

        E tcatorce anos  despois de abriren  a Estación  foron expropiados os terreos para facer unha estrada con orixe nela  que , por Samos e Triacastela , acabaría   case seis décadas despòis alcanzando Pedrafita do Cebreiro. Esta nova vía ( hoxe Rúa da Liberdade )  , coas pontes metálicas da Estación ( no rio Celeiro ) e do Toleiro ( Ponte de Ferro, riba do río Sárria ),  sería determinante á hora da fixación da poboación na zona de entrerríos.

   A primeiramente chamada Estrada da Estación ou de Samos ( Rúa da Liberdade  )  presenta hoxe  alta concentración de poboación ao longo de máis de dous quilómetros., xunto coa presenza de establecementos comerciais en número moi elevado,

             A inaugiración da vía férrea entrea Pobra de San Xiao e Sárria  sinala o nacemento dunha  nova vila, potenciando  os alicerrces establecidos  a partires de 1853 coa apertura das estradas de Valdeorras e de  Aranza ou Ribadeo.

                          Así contóu  Antonio Vázquez Macía  tan memorable día:

(  EL  CORREO, Madrid,  11 . 10.1880 )

                                       Cartas ao Correo

                                                                     Sárria, 11 de outubro de 1880 

                             Moi estimado amigo:  Unha fausta solemnidadde , que rara  vez presencian os pobos, celebrouse nesta vila o 1º do actual : a inauguración  oficial da sección  do camiño de ferro  compreendida  entre a mesma e A Pobra de San Xiao, alongamento  do que arrinna en A Coruña con dirección a Ponferrada.

Ás 12 da mañá  facía a súa entrada maxestuosa na  estación  a locomotora " Neira ", conducindo o tren  no que viñan as autoridades  e comisións de Lugo, convidasdos ao acto por esquelas  que suscribira  o señor duque de Sexto, presidente do Consello, así como representantes da prenxa coruñesa e lucense, Sres. Acevedo, Abad,  Carril,  Faginas, García Porto, Real, Millán Astray, Lafuente e  Villanueva,

O Alcalde de Sárria  cos convidados desta localidade , agardaban ao tren  inaugural  na estación  con  bandeiras e  gallardetes , cobrindo a vía  no cruce   coa estrada    un arco de triunfo  de buxo, loureiro e alegóricas trasparentes.

    Profunda foi a emoción  experimentada   pola inmensa concorrenza que invadía a plataforma  e todos os arredores, ao sentiren a aproximación do tren.. Sobrecollida a concorrenza  ao sentiren  a aproximación do trten , houbo un intre de silenciosa  ansiedade ; de súpeto  os harmoniosos ecos das bandas de música, o estourido de podeosas bombas, cubos e voadores espertaron o aletargamento  dos ánimos batendo  coas ondulacións   dos vítores  e aclamacións da moitedume   entusiasta, entre a que destacaban  numeroasos grupos de belas damas cos seus mellores prendidos ; a ascensión de globos  e profusión  de poesías, lanzadas dende as fiestras da estación  , parecían elevar ao espaqzo o sentimento rebordante  do regocixo popular , e todo no medio  dun esplendoroso día, da campiña máis pintoresca  que puido idear poética  fortuna  e ao pé de donda cuiña, na que molemente  acouga o vistoso pobo , en cuxo seo repercuten os trasportes de xúbilo, que suscita o poderoso motor , que o chama a nova e rexeradora vida, formaban un cadro  encantador e indescriptible.

     Visitadas polos expedicionarios as obras, esmeradamente construidas, e recitdas sagradas preces polo señor leitoral de Lugo, conduciu o enxeñeiro Sr. Miralles a todos os convidados  a un elegante templete, onde colocaran  unha mesa capaz para 120 persoas e en cuxo centro ostentaba , entre outros adornos , un precioso ramalliño , que representaba  con admirable precisión  a máquina " Sárria"  no momento de entrar no túnel  aberto nunha montaña formada  de esquisitas froitas.

   Axiña animaron o banquete  entusiastas brindos , sendo notables os pronunciados  polos Señores Guzmán, gobernador civil,  celebrando as "vodas de Lugo e Sárria" despois de reseñar  con elocuente frase a historia  do vapor e as avantaxes  da aplicación deste  prodixioso invento, Batallón e Guitián  deputados a Cortes,  Carlón, maxistral  de Lugo,  que ensalzóu  o esforzo do modesto obreiro , arrincando aprausos  de verdadeiro entusiasmo a todos os concorrentes, e Millán Astray , cuxa facundia e  elegante  estilo  nos revelóu  chegará a ser  un día disgno  competidor  dos Linares, Romeros e Sagastas.

    Non faría mención  do que  pronuncióu  o autor destas liñas , se non crese  oportuno facer constar  que no nome do pobo de Sárria  envióu un saúdo  de afectuosa gratitude  á prensa periódica , panca a máis poderosa  dos modernos tempos,  cando o seu punto de apoio  e o nobre desinterese  e a move o patriotismo , e a cuxa  intensa campaña  a prol de Galicia  se debía en parte  o lisonxeiro  suceso  do acto  que ali nos congregaba.

       Pronunciaron tamén  entusiastas  e pertinentes brindos  os señores Chacón , gobernador militar, Miralles, enxeñeiro xefe  da construción,  Almez, o Alcalde de Sárria, Lafuente, Acevedo , Cast ro, que consagraron  unha merecida lembranza  aos enxeñeiros Mesa  e Letona , rematando cunha  belisima poesía  o Sr, Mirabnda , profesor do Instituto de Lugo.

      Mentres os devotos  da molicie  disfrutaban  descansados das sobremesas do banquete  , algúns  convidados  , entre eles os representantes do xornalismo, anceiosos  de contemplaren  o belo panorama  que presenta a campiña , percorreron o pobo e os seus arredores , voltando  despóis todos os forasteiros  no tren  ás cinco da tarde , cambiando tenras e sentidas manifestacións  de despedida  aos que quedaban  e os que compoñían  a expedición máis distinguida e importante que sen dúbida visitóu esta comarca no trascurso dalgúns séculos.

  Un episodio conmovedora contempléi  dende a mesa do banquete :  por unha rachada prta  do improvisado comedor  albiscaba un vizoso souto, e riba do verde céspede , e á sombra  dun dos seus máis amenos castiñeiros, celebraba tamén a festa, rodeado dos coidados que lle daba a súa amante familia, un vedraño de oitenta anos, que nos seus mellores días  non se permitira o pracenteiro recreo  de merendar de campo ; feito que  espertóu o  suceso cando o sangue frío  pola neve dos anos se deixa   encalorecer   co  popular xeral entusiasmo.

    Pola noite alumeouse  espontaneamente  a poboación  e houbo musicas ,  globos, voadores e grande rexouba  na praza , tendo lugar animados bailes  nos salóns do Casino  durante tres noites consecutivas, que foron , como nunca, honrados por concorrenza máis distinguida.

    Co placenteiro   xúbilo que  infunde sempre o  símbolo  da máis prezada  e útil consulta  moderna  , contemplamos  a locomotora  como hóspede permanente  neste pobo.  Os frecuentes pasmos de  triste desalento , convertíronse  en parte en  palpables feitos  de ventureira realidade .

   ¿ Cando romperá a sebe  que nos aísla  do xeral concerto, alongando a súa carreira   até Monforte, Quiroga  , Ponferrada e Brañuelas  ?.

     Tristes  pensamentos, non exentos  de lóxica, fannos  presaxiar  moi remoto  tan anceiado e venturoso día.

                                                                           Antonio  Vázquez Macía

..................................................................................................................................................................