SÁRRIA: PATRIMONIO ECLESIAL ( 597 )

                                  SÁRRIA: PATRIMONIO ECLESIAL                        ( 597 )

O longo proceso de cristianización da Gallecia romana, a organización territorial  sueva  e parroquial  e a colonización monástica medieval   tan intensa na Terra de Sárria, están presentes na implantación de igrexas, ermidas e capelas das que facemos relación  que son froito do esforzo e aportacións de moitas xerazóns de sarriaos.

                                               IGREXAS

1.- ALBÁN: Igrexa de  Santa María ( románica )                                                                                           2.- ARXEMIL:  Igrexa de Santa Olalla                                                                                                          3.- BARBADELO: Igrexa de Santiago  ( Románica, mosteiral, BIC )                                                             4.-  BELANTE : Igrexa de Santa María  ( románica )                                                                                    5.-  BETOTE : Igrexa de San Vicenzo ( románica )                                                                                       6.-  BIVILLE : Igrexa de  San Miguel ( románica )                                                                                       7.- CALVOR : Igrexa de Santo Estevo    ( conserva un capitel suevo convertido  en pia bautismal)            8.- CAMIÑO : Igrexa de San Mamede                                                                                                           9.-  CASTELO DOS INFANTES: Igrexa de Santiago                                                                                      10.-   CESÁR : Igrexa de San Salvador                                                                                                        11.- A CHANCA  : Igrexa de San Mamede                                                                                                  12.- CHORENTE : Igrexa de San  Xulián ( románica )                                                                               13.- CHORENTE: Igrexa de San Xosé Obreiro , no Oural                                                                          14.- CORVELLE : Igrexa de Santa María ( románica )                                                                                   15.- FAFIÁN: Igrexa de San Xoán                                                                                                                 16.- FARBÁN: Igrexa Vella de Santiago ( en Filloi ) - desaparecida -                                                         17.- FARBÁN: Igrexa Nova de Santiago                                                                                                       18.-  FERREIROS : Igrexa de San Sadurniño.                                                                                             19.-  FONTAO: Igrexa de San Martiño.                                                                                                           20 .- FRADES : Igrexa de San Xulián.                                                                                                          21.- FROIÁN : Igrexa de  San Pedro (  románica )                                                                                      22.- FROIÁN : Igrexa de San Sadurniño.                                                                                                         23.- FROIÁN : Igrexa de San Vicenzo .                                                                                                           24.-  GOIÁN : Igrexa de San Miguel( restos románicos, ampliación para Santuario Cristo de Goián )      25.-  LIER : Igrexa de Santa María                                                                                                               26.- LOUREIRO: Igrexa de San Martiño                                                                                                     27.- LOUSADELA : Igrexa de Santo Estevo  ( románica )                                                                              28- LOUSEIRO : Igrexa de San Martiño                                                                                                       29.- MASIDE : Igrexa de  San Vicenzo ( desaparecida )                                                                               30.- MASIDE: Igrexa de   San Pedro                                                                                                              31 .- MATO: Igrexa de  San Salvador                                                                                                           32.- MATO : Igrexa de Santo Estevo                                                                                                                33.-  MEIXENTE : Igrexa de San Xulián                                                                                                     34.- NESPEREIRA : Igrexa  de Santiago.                                                                                                     35 .-ORTOÁ: Santa María                                                                                                                                 36 .- PARADELA: Igrexa de Santo André  ( románica )                                                                                  37.- PENA : Igrexa de San Salvador da Pena                                                                                               38.-PENA : Igrexa de Santa María                                                                                                               39.- PINZA: Igrexa de San Salvador                                                                                                                 40.-  PIÑEIRA : Igrexa de San  Miguel                                                                                                         41 .- REIMÓNDEZ : Igrexa de San Fiz                                                                                                        42 .- REQUEIXO: Igrexa de San Martiño ( románica )                                                                               43.-   RUBÍN  : Igrexa de Santa Mariña                                                                                                          44.- SANTO ANTOLIN : Igrexa de Santa Eufemia                                                                                          45.- SÁRRIA: Igrexa de San Salvador ( gótica )                                                                                          46.- SÁRRIA : Igrexa Vella  de Santa Mariña( románica, desaparecida )                                                    47.- SÁRRIA : Igrexa Nova de Santa Mariña ( século XIX ).                                                                     48.- Igrexa mosteiral de Santa María Madalena / Igrexa da Mercé  ( primeira igrexa, románica, segunda igrexa gótica, terceira  igrexa , gótico tardío )                                                                                              46.- SÁRRIA: Igrexa da Nosa Señora do Rosario                                                                                        49.- SETEVENTOS : Igrexa de San Pedro ( románica, pinturas muráis no ouso )                                        50 .- VEIGA : Igrexa de San Xulián                                                                                                              51.- VEIGA : Igrexa de Santiago                                                                                                                  52.- VILAMAIOR : Igrexa de Santa María                                                                                                     53.- VILAPEDRE: Igrexa de San Fiz   ( románica )                                                                                    54.-  VILAPEDRE : Igrexa de San Miguel                                                                                                  55.-VILAPEDRE : Igrexa de  San Paio de  Calleiros   ( desaparecida )                                                      56.- VILAR : Igrexa de Santa María                                                                                                            57.-VILAR DE SÁRRIA : Igrexa de San Salvador ( románica )         

                                               IGREXAS HISTÓRICAS DESAPARECIDAS

Houbo igrexas mosteiráis que estiveron activas até que viron extinguida a vida comunitaria, pasando a se convertiren en parroquiáis  en poucos casos, e da maior parte quedóu pervivenza en ermidas e capelas.

 1.- Igrexa  mosteiral de Santo Estevo de Calvor ( pasóu a ser parroquial ). 2.- Igrexa mosteiral de San Salvador de Barxa, en Calvor ( pasóu a ser capela ). 3.-  Igrexa mosteiral de San Paio de Cesár  ( queda como referenza no lugar de San Paio ), 4.- Igrexa de San Xacobe de  Mortoláis ( sobreviviu  no foral da Ermida, e ermida de Santiago , en San Pedro de Froián, 5.- Igrexa mosteiral de San  Xoán do Couso, en Piñeira ( capela de San Xoán ). 6.- Igrexa mosteiral de San Pedro de Taíde  ( capela de San Pedro ). 7.-  Igrexa mosteiral de San Martiño de  Barbadelo ( ermida de San Martiño de Barbadelo ). 8.- Igrexa mosteiral da Ermida , en Nespereira ( pervivencia  no lugar e na  capela da Virxe dos Abeledos ). 9.- Igrexa mosteiral de San Paio de Piñeira ( lugar e ermida de San Paio ). 10.- Igrexa mosteiral de San Miguel de Piñeira ( pasóu a ser parroquial ) 11.-  Igrexa mosteiral de San Salvador de Rosende ou San Salvador de Nespereira  ( desaparecida toda referenza ). 12.- Igrexa mosteiral de  Santa María de Ortoá ( pasóu a ser parroquial ), 13.- Igrexa mosteiral de  Santo Adrao do Monte do Páramo, en Biville ( capela de San Marco ). 14.- Igrexa mosteiral de  San Salvador da Pinza ( pasóu a ser  parroquial ). 15.-  Igrexa mosteiral de  San Mamede , perto do río Loio, na Pinza ( paraxe da Costa de San Mamede ). 16.- Igrexa mosteiral de San Mateu de Vilapedre ( lugar e capela de San Matéu ). 17.- Igrexa mosteiral de Santo Antoíño de Sárria ( pasóu a ser parroquial de Santa Eufemia ). 18.- Igrexa mosteiral de Santa María de Corvelle  ( pasóu a ser parroquial ). 19.-  Igrexa de Marzán, en Barbadelo ( desaparecéu ao se integrar no Couto de Barbadelo ). 20.- Igrexa de Santo Estevo de Barbadelo ou de Requeixo, de orixe templario, que  acabóu como capela ( desaparecida ). 21.- Igrexa mosteiral de Santa María de Corvelle ( pasóu a ser parroquial )

                                 ERMIDAS E CAPELAS NO CONCELLO DE SÁRRIA

ARXEMIL.- 1.- Capela de Santa Cristiña, no cume do Monte de Santa Cristiña. 

BARBADELO.- 2.- Ermida de San Miguel de Riáticos, no río Vao ou Rego de Cervos ( desaparecida ). 3.-Capela de San Froilán , na Casa do Priorado. 4.- Capela de  San Silvestre. 5.- Capela Vella  de  San Pedro  de Taíde ( de orixe mosteiral,dentro do lugar  destruida en 1936 ), 6.- Capela Nova de San Pedro de Taíde, beira da  estrada de Vilamaior. 7.-. Capela de Santa Icía ( desaparecida, na zona de Lamalonga ). BELANTE.- 8.- Capela  de San Bieito, na Casanova. 

BETOTE.- 9.- Capela de Santa María ( anexa á igrexa parroquial ) 

 BIVILLE .- 10,. Capela de San Xoán, dentro da igrexa parroquial. 11.-  Capela de San Marco (  antes ermida de Santo Adriao do Monte Páramo ).

CALVOR : 12.- Capela de San Salvador de Barxa ( de orixe mosteiral ), 13.- Capela da Virxe do Camiño , en Perros. 14.- Capela da Nosa Señora da Asunción, en A Aguiada. 15.- Capela da Cal ( Inmaculada ).

CAMIÑO.- 16.- Capela de San Pedro do Camiño.

 CESÁR.- 17.- Capela da Nosa Señora dos Remedios do Alto de Cesár. 

CHORENTE.- 18.- Capela de San Marco de Ferradal. 19.-  Capela de Santo Antonio de Vilaverde,

FARBÁN:  20.-  Capela da Nosa Señora da Cousela.

FERREIROS:  21 .- Capela do Ladairo.

 FONTAO: 22.- Capela de Santa María  do Pazo de Vilasante. 

SAN PEDRO DE FROIÁN: 23 .- Capela de Santiago da Ermida ( de orixe mosteiral ).

 SAN VICENZO DE FROIÁN . 24.- Capela de Abuín.

 GOIÁN. 25 .- Capela de Escarlán ( Santo Cristo ) , 26.- Capela de Outeiro, 27.- Capela da Serra ( San Caetyano ) . 28.- Capela de Lamelas.( Santo Anxo ou  Santo Antonio  ). 29.- Capela de San Bartoloméu. ( desaparecida )  30 .- Capela da Fonte das Virtudes  ( desaparecida ), 31 .- Capela do Santo Cristo ( na igrexa parroquial ).

LIER: 32.-  Capela . 

LOUREIRO : 33.- Capela  de Santa Icía. 3.- Capela de  Vilar da Torre. 

LOUSEIRO: 35.- Capela do Pazo do Barrio.( San Roque ) . 36.- Capela de San Mauro ( desaparecida ).

 MASIDE:  37- Capela de San Lázaro ( na actualidade en Sárria ), 38- Capela de Santo Estevo ( desaparecida ) 39.- Capela de San Vicenzo ( desaparecida, derivada da antiga igrexa parroquial ).

 SAN SALVADOR DO MATO: 40.-  Capela de Manán ( Purísima ) . 

MEIXENTE:  41 .- Capela de Santiago, en Domiz ( desaparecida ). 

SANTA MARÍA  DA PENA: 42.-  Capela de San Cosme. 

A PINZA.- 43 .- Capela de  Valiñas ( Sagrada Familia ) . 44.- Capela de Morgade ( Santo Antonio ) . 

PIÑEIRA: 45.- Capela de San Xoán do Couso, 46.- Capela de San Paio de Piñeira. 

REQUEIXO: 47.- Capela Vella da Nosa Señora do Carme, no Hospital Municipal ( desaparecida ), 48.- Capela da Residencia de Anciáns Nosa Señora do Carme, no Mazadoiro.

 SÁRRIA :  49.-  Capela de San Brais ( previa á fundación do Mosteiro da Madalena ) .50 .- Capela de San Roque ( Hospital de San Roque ou da Madalena ) - desaparecida  51 .- Capela de  Santa María de Barbadelo , no Campo da Feira ( desaparecida ). 52 .- Capela de Santiago do Mercado ( desaparecida ). 53.- Capela de San Marco ( no actual Campo da Feira, desaparecida ) . 54.- Capela de San Xosé ( na Casa Grande dos Saavedra ). 55.-  Capela do Hospital Vello ( desaparecida, no número 16 da Rúa Maior ). 56.- Capela de San Roque ( na Casa de Nullán ou do Barrio, desaparecida ). 57.- Capela do Convento das Mercedarias ( na Rúa Matías López, desaparecida ). 58.-  Capela da Virxe do Perpetuo Socorro, en Villa Andrea ). 59 .-  Capela do Convento das Relixiosas da Asunción. 60 .- Capela do Campiño ( antigamente na  parroquia de Maside, no actual Barrio Andión, desaparecida ). 61  - Capela do Santo Cristo ou do Bon Xesús ( Mosteiro da Madalena ) 62,. Capela de San Lourenzo ( Mosteiro da Madalena ). 63.- Capela de San Xosé ( Mosteiro da Madalena )

SANTIAGO DA VEIGA.-  64.- Virxe dos Miragres  ( Balneario de Céltigos )  

SETEVENTOS.  65.-  Capela da Sagrada Familia ( Goimil )

VILAMAIOR : 66 .- Capela de Santo Ildefonso , no Pazo do Tumbiadoiro. 

SAN  MIGUEL DE VILAPEDRE : 67 b-  Capela de San Matéu (  de orixe mosteiral , desapaecida ). 68.-  Capela  de San Paio de Calleiros  ( antes parroquia, desaparecida ) 69- Capela da Casa de Osorio ( San Román ) . 

SANTA MARÍA DE VIL.AR.-70.-  Capela da Inmaculada ( A Raña )  71.-  Capela de San Cibrao ( desaparecida )

VILAR DE SÁRRIA : 72.-  Ermida de Santo Alberte    ( desaparecida ). 73.-   Ermida de  San Cosme do Carballal  ( derivada dun hospital medieval  de peregrinos ).

                                              HOSPITÁIS  DE PEREGRINOS E GAFOS

1.- Hospital da Aguiada, 2.- Hospital de Santo Amaro, en Louseiro. 3.- Hospital de San Cosme do Carballal. 4.- A Malata, en Vilar de Sárria . 5.- Hospital Vello de Sárria. 6.- Hospital de Santo Antón Abade de Sárria. 7.- Hospital de San Roque, no Mosteiro da Madalena. 8.- Hospitaliños Novos, no Mosteiro da Madalena. 9.- Hospital de San Lázaro, para gafos ( En Maside ), 10.-  Hospital de Santa Marta, en Ortoá. 11.- Hospital de  Barbadelo. 12.- Hospitaliño do Adro de Santiago de Barbadelo. 13.- Hospital de Morgade.

                                                                 CRUCES

1.- Vía Crucis da vila de Sárria até Santa María Madalena ( só se conservan 4 ). 2.- Cruz da Verónica ( onde estivo a capela de Santa María de Barbadelo. Campo da Feira  de Sárria, desaparecida  ). 3.-  Cruz de pedra na Rúa Principal da vila , na estrema de San Salvador e Santa Mariña ).  4.- Cruces do Viacrucis do Adro de Barbadelo.

                                                             CRUCEIROS

SÁRRIA: 1.-   Na Capela de San Lázaro. 2.-  No Adro de Santa Mariña. 3.- No Miradoiro do Cárcere. 4.- No soar do desaparecido Hospital de San Roque ( cruceiro desaparecido ). 5.- Nun soar particular da Rúa Arias de Arbieto. 6.-  Nun chalé da Rúa Castelao. 7.-  Noutro chalé da Rúa Castelao. 8.- No  Muiño da Nogueira, en Vilar de Sárria. 9.-  En San Xulián da Veiga. 10.-  En San Miguel de Vilapedre. 11.- En San Martiño de Louseiro. 12.- En Santo Estevo de Calvor.

              COMUNIDADES E ORDES RELIXIOSAS ASENTADAS EN SÁRRIA

1.-  Comunidades de monxes bieitos  ( Régoa de San Bieito ) nos Mosteiros  suxeitos a Samos e Barbadelo-

2.- Orde dos Laudantes Deum, Orde da Penitenza dos Venerables Mártires de Cristo ( " madalenos" ) e Orde da Regular Ouservanza de Santo Agostiño ( até 1836 no Mosteiro da Madalena ).

3.-  Orde da Mercé, de Redención de Cautivos ( dende 1896 ). Convento, Noviciado, Postulantado e  Colexio ) no antigo Mosteiro da Madalena e en edificación colexial con Internado.

4.- Orde das Madres Mercedarias  ( de clausura, con Convento e Colexio na Rúa Matías López  de Sárria )

5.- Orde das Irmanciñas dos Anciáns Desamparados, no Hospital Municipal- Asilo de Anciáns do Barrio do Mazadoiro.

6.-  Orde das Relixiosas da Asunción, adicada ao ensino ( establecida en " Villa Andrea ", " Rúa da Estrela" , Rúa da Asunción ( Convento, Colexio  e Internado ) e acción socio-cultural en San Xulián da Veiga.

7.- Orde de San Vicenzo de Paul, na Residencia de Anciáns " Nosa Señora do Carme" no Barrio do Mazadoiro.

                             

                         

ar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  FAFIÁN  FARBÁN FERREIROS  FONTAO    FRADES FROIÁN FROIÁN FROIÁN    GOIÁN  LIER  LOUREIRO LOUSADELA  LOUSEIRO MASIDE MATO MATO  MEIXENTE NESPEREIRA  ORTOÁ PARADELA  A PENA A PENA   A PINZA  PIÑEIRA  REIMÓNDEZ  REQUEIXO  RUBÍN SANTO ANTOLÍN  SÁRRIA  SÁRRIA  SETEVENTOS  VEIGA VEIGA VILAMAIOR  VILAPEDRE VILAPEDRE VILAR VILAR DE SÁRRIA