SÁRRIA: PATRIMONIO ECLESIAL ( 597 )

                                  SÁRRIA: PATRIMONIO ECLESIAL                        ( 597 )

O longo proceso de cristianización da Gallecia romana, a organización territorial  sueva  e parroquial  e a colonización monástica medieval   tan intensa na Terra de Sárria, están presentes na implantación de igrexas, ermidas e capelas das que facemos relación  que son froito do esforzo e aportacións de moitas xerazóns de sarriaos.

                                               IGREXAS

1.- ALBÁN: Igrexa de  Santa María ( románica )                                                                                           2.- ARXEMIL:  Igrexa de Santa Olalla                                                                                                          3.- BARBADELO: Igrexa de Santiago  ( Románica, mosteiral, BIC )                                                             4.-  BELANTE : Igrexa de Santa María  ( románica )                                                                                    5.-  BETOTE : Igrexa de San Vicenzo ( románica )                                                                                       6.-  BIVILLE : Igrexa de  San Miguel ( románica )                                                                                       7.- CALVOR : Igrexa de Santo Estevo    ( conserva un capitel suevo convertido  en pia bautismal)            8.- CAMIÑO : Igrexa de San Mamede                                                                                                           9.-  CASTELO DOS INFANTES: Igrexa de Santiago                                                                                      10.-   CESÁR : Igrexa de San Salvador                                                                                                        11.- A CHANCA  : Igrexa de San Mamede                                                                                                  12.- CHORENTE : Igrexa de San  Xulián ( románica )                                                                               13.- CHORENTE: Igrexa de San Xosé Obreiro , no Oural                                                                          14.- CORVELLE : Igrexa de Santa María ( románica )                                                                                   15.- FAFIÁN: Igrexa de San Xoán                                                                                                                 16.- FARBÁN: Igrexa Vella de Santiago ( en Filloi ) - desaparecida -                                                         17.- FARBÁN: Igrexa Nova de Santiago                                                                                                       18.-  FERREIROS : Igrexa de San Sadurniño.                                                                                             19.-  FONTAO: Igrexa de San Martiño.                                                                                                           20 .- FRADES : Igrexa de San Xulián.                                                                                                          21.- FROIÁN : Igrexa de  San Pedro (  románica )                                                                                      22.- FROIÁN : Igrexa de San Sadurniño.                                                                                                         23.- FROIÁN : Igrexa de San Vicenzo .                                                                                                           24.-  GOIÁN : Igrexa de San Miguel( restos románicos, ampliación para Santuario Cristo de Goián )      25.-  LIER : Igrexa de Santa María                                                                                                               26.- LOUREIRO: Igrexa de San Martiño                                                                                                     27.- LOUSADELA : Igrexa de Santo Estevo  ( románica )                                                                              28- LOUSEIRO : Igrexa de San Martiño                                                                                                       29.- MASIDE : Igrexa de  San Vicenzo ( desaparecida )                                                                               30.- MASIDE: Igrexa de   San Pedro                                                                                                              31 .- MATO: Igrexa de  San Salvador                                                                                                           32.- MATO : Igrexa de Santo Estevo                                                                                                                33.-  MEIXENTE : Igrexa de San Xulián                                                                                                     34.- NESPEREIRA : Igrexa  de Santiago.                                                                                                     35 .-ORTOÁ: Santa María                                                                                                                                 36 .- PARADELA: Igrexa de Santo André  ( románica )                                                                                  37.- PENA : Igrexa de San Salvador da Pena                                                                                               38.-PENA : Igrexa de Santa María                                                                                                               39.- PINZA: Igrexa de San Salvador                                                                                                                 40.-  PIÑEIRA : Igrexa de San  Miguel                                                                                                         41 .- REIMÓNDEZ : Igrexa de San Fiz                                                                                                        42 .- REQUEIXO: Igrexa de San Martiño ( románica )                                                                               43.-   RUBÍN  : Igrexa de Santa Mariña                                                                                                          44.- SANTO ANTOLIN : Igrexa de Santa Eufemia                                                                                          45.- SÁRRIA: Igrexa de San Salvador ( gótica )                                                                                          46.- SÁRRIA : Igrexa Vella  de Santa Mariña( románica, desaparecida )                                                    47.- SÁRRIA : Igrexa Nova de Santa Mariña ( século XIX ).                                                                     48.- Igrexa mosteiral de Santa María Madalena / Igrexa da Mercé  ( primeira igrexa, románica, segunda igrexa gótica, terceira  igrexa , gótico tardío )                                                                                              46.- SÁRRIA: Igrexa da Nosa Señora do Rosario                                                                                        49.- SETEVENTOS : Igrexa de San Pedro ( románica, pinturas muráis no ouso )                                        50 .- VEIGA : Igrexa de San Xulián                                                                                                              51.- VEIGA : Igrexa de Santiago                                                                                                                  52.- VILAMAIOR : Igrexa de Santa María                                                                                                     53.- VILAPEDRE: Igrexa de San Fiz   ( románica )                                                                                    54.-  VILAPEDRE : Igrexa de San Miguel                                                                                                  55.-VILAPEDRE : Igrexa de  San Paio de  Calleiros   ( desaparecida )                                                      56.- VILAR : Igrexa de Santa María                                                                                                            57.-VILAR DE SÁRRIA : Igrexa de San Salvador ( románica )         

                                               IGREXAS HISTÓRICAS DESAPARECIDAS

Houbo igrexas mosteiráis que estiveron activas até que viron extinguida a vida comunitaria, pasando a se convertiren en parroquiáis  en poucos casos, e da maior parte quedóu pervivenza en ermidas e capelas.

 1.- Igrexa  mosteiral de Santo Estevo de Calvor ( pasóu a ser parroquial ). 2.- Igrexa mosteiral de San Salvador de Barxa, en Calvor ( pasóu a ser capela ). 3.-  Igrexa mosteiral de San Paio de Cesár  ( queda como referenza no lugar de San Paio ), 4.- Igrexa de San Xacobe de  Mortoláis ( sobreviviu  no foral da Ermida, e ermida de Santiago , en San Pedro de Froián, 5.- Igrexa mosteiral de San  Xoán do Couso, en Piñeira ( capela de San Xoán ). 6.- Igrexa mosteiral de San Pedro de Taíde  ( capela de San Pedro ). 7.-  Igrexa mosteiral de San Martiño de  Barbadelo ( ermida de San Martiño de Barbadelo ). 8.- Igrexa mosteiral da Ermida , en Nespereira ( pervivencia  no lugar e na  capela da Virxe dos Abeledos ). 9.- Igrexa mosteiral de San Paio de Piñeira ( lugar e ermida de San Paio ). 10.- Igrexa mosteiral de San Miguel de Piñeira ( pasóu a ser parroquial ) 11.-  Igrexa mosteiral de San Salvador de Rosende ou San Salvador de Nespereira  ( desaparecida toda referenza ). 12.- Igrexa mosteiral de  Santa María de Ortoá ( pasóu a ser parroquial ), 13.- Igrexa mosteiral de  Santo Adrao do Monte do Páramo, en Biville ( capela de San Marco ). 14.- Igrexa mosteiral de  San Salvador da Pinza ( pasóu a ser  parroquial ). 15.-  Igrexa mosteiral de  San Mamede , perto do río Loio, na Pinza ( paraxe da Costa de San Mamede ). 16.- Igrexa mosteiral de San Mateu de Vilapedre ( lugar e capela de San Matéu ). 17.- Igrexa mosteiral de Santo Antoíño de Sárria ( pasóu a ser parroquial de Santa Eufemia ). 18.- Igrexa mosteiral de Santa María de Corvelle  ( pasóu a ser parroquial ). 19.-  Igrexa de Marzán, en Barbadelo ( desaparecéu ao se integrar no Couto de Barbadelo ). 20.- Igrexa de Santo Estevo de Barbadelo ou de Requeixo, de orixe templario, que  acabóu como capela ( desaparecida ). 21.- Igrexa mosteiral de Santa María de Corvelle ( pasóu a ser parroquial )

                                 ERMIDAS E CAPELAS NO CONCELLO DE SÁRRIA

ARXEMIL.- 1.- Capela de Santa Cristiña, no cume do Monte de Santa Cristiña. BARBADELO.- 2.- Ermida de San Miguel de Riáticos, no río Vao ou Rego de Cervos ( desaparecida ). 3.-Capela de San Froilán , na Casa do Priorado. 4.- Capela de  San Silvestre. 5.- Capela Vella  de  San Pedro  de Taíde ( de orixe mosteiral,dentro do lugar  destruida en 1936 ), 6.- Capela Nova de San Pedro de Taíde, beira da  estrada de Vilamaior. 7.-. Capela de Santa Icía ( desaparecida, na zona de Lamalonga ). BELANTE.- 8.- Capela  de San Bieito, na Casanova. BETOTE.- 9.- Capela de Santa María ( anexa á igrexa parroquial )  BIVILLE .- 10,. Capela de San Xoán, dentro da igrexa parroquial. 11.-  Capela de San Marco (  antes ermida de Santo Adriao do Monte Páramo ).CALVOR : 12.- Capela de San Salvador de Barxa ( de orixe mosteiral ), 13.- Capela da Virxe do Camiño , en Perros. 14.- Capela da Nosa Señora da Asunción, en A Aguiada. 15.- Capela da Cal.CAMIÑO.- 15.- Capela de San Pedro do Camiño. CESÁR.- 16.- Capela da Nosa Señora dos Remedios do Alto de Cesár. CHORENTE.- 17.- Capela de San Marco de Ferradal. FARBÁN: 18.-  Capela da Nosa Señora da Cousela.FERREIROS: 19.- Capela do Ladairo. FONTAO: 20.- Capela de Santa María  do Pazo de Vilasante. SAN PEDRO DE FROIÁN: 21 .- Capela de Santiago da Ermida ( de orixe mosteiral ). SAN VICENZO DE FROIÁN . 22.- Capela de Abuín. GOIÁN. 23 .- Capela de Escarlán, 24.- Capela de Outeiro, 25.- Capela da Serra. 26.- Capela de Lamelas.( Santo Anxo ). 27.- Capela de San Bartoloméu. 28.- Capela da Fonte das Virtudes  ( desaparecida ),29.- Capela do Santo Cristo ( na igrexa parroquial ). LIER: 30.-  Capela . LOUREIRO : 31.- Capela  de Santa Icía. 32.- Capela de  Vilar da Torre. LOUSEIRO: 33.- Capela do Pazo do Barrio. MASIDE:  34.- Capela de San Lázaro ( na actualidade en Sárria ), 35.- Capela de Santo Estevo ( desaparecida ) 36.- Capela de San Vicenzo ( desaparecida, derivada da antiga igrexa parroquial ). SAN SALVADOR DO MATO: 37.-  Capela de Manán. MEIXENTE: 38.- Capela de Santiago, en Domiz ( desaparecida ). SANTA MARÍA  DA PENA: 39.-  Capela de San Cosme. A PINZA.- 40.- Capela de  Valiñas. 41.- Capela de Morgade . PIÑEIRA: 42.- Capela de San Xoán de Couso, 43.- Capela de San Paio de Piñeira. REQUEIXO: 44.- Capela Vella da Nosa Señora do Carme, no Hospital Municipal ( desaparecida ), 45.- Capela da Residencia de Anciáns Nosa Señora do Carme, no Mazadoiro. SÁRRIA :  46.-  Capela de San Brais ( previa á fundación do Mosteiro da Madalena ) .47.- Capela de San Roque ( Hospital de San Roque ou da Madalena ) - desapatrecida 48.- Capela de  Santa María de Barbadelo ( desaparecida ). 49.- Capela de Santiago do Mercado ( desaparecida ). 50.- Capela de San Marco ( no actual Campo da Feira, desaparecida . 51.- Capela de San Xosé ( na Casa Grande dos Saavedra ). 52.-  Capela do Hospital Vello ( desaparecida, no número 16 da Rúa Maior ). 53.- Capela de San Roque ( na Casa de Nullán ou do Barrio, desaparecida ). 54.- Capela do Convento das Mercedarias ( na Rúa Matías López, desaparecida ). 55.-  Capela da Virxe do Perpetuo Socorro, en Villa Andrea ). 56.-  Capela do Convento das Relixiosas da Asunción. 57.- Capela do Campiño ( antigamente na parroquia de Maside, no actual Barrio Andión, desaparecida ). VILAMAIOR : 58.- Capela de Santo Ildefonso , no Pazo do Tumbiadoiro. SAN  MIGUEL DE VILAPEDRE : 59.-  Capela de San Matéu (  de orixe mosteiral , desaparecida ). 60.-  Capela  de San Paio de Calleiros  ( antes parroquia, desaparecida ) 61.- Capela da Casa de Osorio. VILAR DE SÁRRIA : 62.-  Ermida de Santo Alberte    ( desaparecida ). 63.-   Ermida de  San Cosme do Carballal  ( derivada dun hospital medieval  de peregrinos ).

                                              HOSPITÁIS  DE PEREGRINOS E GAFOS

1.- Hospital da Aguiada, 2.- Hospital de Santo Amaro, en Louseiro. 3.- Hospital de San Cosme do Carballal. 4.- A Malata, en Vilar de Sárria . 5.- Hospital Vello de Sárria. 6.- Hospital de Santo Abade de Sárria. 7.- Hospital de San Roque, no Mosteiro da Madalena. 8.- Hospitaliños Novos, no Mosteiro da Madalena. 9.- Hospital de San Lázaro, para gafos, 10.-  Hospital de Santa Marta, en Ortoá. 11.- Hospital de  Barbadelo. 12.- Hospitaliño do Adro de Santiago de Barbadelo. 13.- Hospital de Morgade.

                                                                 CRUCES

1.- Vía Crucis da vila de Sárria até Santa María Madalena ( só se conservan 4 ). 2.- Cruz da Verónica ( onde estivo a capela de Santa María de Barbadelo. Campo da Feira  de Sárria, desaparecida  ). 3.-  Cruz de pedra na Rúa Principal da vila , na estrema de San Salvador e Santa Mariña ).  4.- Cruces do Viacrucis do Adro de Barbadelo.

                                                             CRUCEIROS

SÁRRIA: 1.-   Na Capela de San Lázaro. 2.-  No Adro de Santa Mariña. 3.- No Miradoiro do Cárcere. 4.- No soar do desaparecido Hospital de San Roque ( cruceiro desaparecido ). 5.- Nun soar particular da Rúa Arias de Arbieto. 6.-  Nun chalé da Rúa Castelao. 7.-  Noutro chalé da Rúa Castelao. 8.- No  Muiño da Nogueira, en Vilar de Sárria. 9.-  En San Xulián da Veiga. 10.-  En San Miguel de Vilapedre. 11.- En San Martiño de Louseiro. 12.- En Santo Estevo de Calvor.

              COMUNIDADES E ORDES RELIXIOSAS ASENTADAS EN SÁRRIA

1.-  Comunidades de monxes bieitos  ( Régoa de San Bieito ) nos Mosteiros  suxeitos a Samos e Barbadelo-

2.- Orde dos Laudantes Deum, Orde da Penitenza dos Venerables Mártires de Cristo ( " madalenos" ) e Orde da Regular Ouservanza de Santo Agostiño ( até 1836 no Mosteiro da Madalena ).

3.-  Orde da Mercé, de Redención de Cautivos ( dende 1896 ). Convento, Noviciado, Postulantado e  Colexio ) no antigo Mosteiro da Madalena e en edificación colexial con Internado.

4.- Orde das Madres Mercedarias  ( de clausura, con Convento e Colexio na Rúa Matías López  de Sárria )

5.- Orde das Irmanciñas dos Anciáns Desamparados, no Hospital Municipal- Asilo de Anciáns do Barrio do Mazadoiro.

6.-  Orde das Relixiosas da Asunción, adicada ao ensino ( establecida en " Villa Andrea ", " Rúa da Estrela" , Rúa da Asunción ( Convento, Colexio  e Internado ) e acción socio-cultural en San Xulián da Veiga.

7.- Orde de San Vicenzo de Paul, na Residencia de Anciáns " Nosa Señora do Carme" no Barrio do Mazadoiro.

                                 CRUCES

                                 CRUCEIROS

ar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  FAFIÁN  FARBÁN FERREIROS  FONTAO    FRADES FROIÁN FROIÁN FROIÁN    GOIÁN  LIER  LOUREIRO LOUSADELA  LOUSEIRO MASIDE MATO MATO  MEIXENTE NESPEREIRA  ORTOÁ PARADELA  A PENA A PENA   A PINZA  PIÑEIRA  REIMÓNDEZ  REQUEIXO  RUBÍN SANTO ANTOLÍN  SÁRRIA  SÁRRIA  SETEVENTOS  VEIGA VEIGA VILAMAIOR  VILAPEDRE VILAPEDRE VILAR VILAR DE SÁRRIA