TESTAMENTO DO ABADE DE BARBADELO VEREMUDUS SUNILANI ( 1009 ) ( 594 )

 TESTAMENTO DO ABADE DE BARBADELO  VEREMUDUS SUNILANI ( 1009 )              ( 594 )

VEREMUDUS SUNILANI.-  Abade de Santiago de Barbadelo.  Fillo de Sunilanus e Nunnita -

En 21.01.1009  " temendo a súpeta  morte e os meus moitos pecados,  con grave opresión e insidias  de veciños inimigos , e dos seus propíncuos e cosanguiños, e tamén de amigos e compañeiros , que todos lle mintiron , e toda a súa creación e familia, tanto homes como mulleres,  deixárono só   en non sendo o monxe Mandinus e o presbítero Veremudus, con dúas ou tres monxiñas" , acordóu facer testamento.

Como á morte  do rei Ranemirus  e da súa tía Giloyra e do rei Vermudus  pon quedóu ninguén que , achegouse á Casa de Samos  poñéndose  baixo da proteción do  abade Mandinus.

Regresada ao mosteiro de San Xacobe  de Barbadelo  a súa irmá Sendina , pediulle que lle dera a súa filla  Giloira , que fora criada no Mosteiro, para  que fose protomonástica e tomase a cabeza  e tivese o ducado  santimonial  no lugar de San Xacobe , e en todas as súas  cousas e familia , de maneira  que durante toda a vida de Sendina estivesen baixo do seu coidado  todos os bens ,  aplicándoos tamén a sufraxios  pola súa irmá Giloira  e unha filla  que alí estaban sepultadas,.

Sinalóu  as Casas Maiores  de San Salvador, San Mamedem San Pedro e San Martiño, e unha herdade en Arxevide.

1 ).- 2 ).-Concedéu e testóu  para San Xacobe de Barbadelo todos os seus bens " até  a máis mínima liña", nas Casas de San  Xacobe e San Martiño de Barbadelo que a metade caíra nas mans do rei Ranemirus e de  Giloyra, e estes déranlla a el por  cartas firmes, ademáis cedéu :

3).- A vila de San Fiz de Reimóndez  e os homes alí habitadores, e a terza parte das pumaregas con todas as casas e familias que llas conederan os seus  Sunila e Nunnita , que as recibiron do abade Vermudus  que adquirira  os bens de reis, pontífices e de compras.

4 ).- A Casa de San Salvador.

5 ).- A Casa de San Mamede.

6 ).-  A Casa de San Pedro, dunha parte polo Loio, doutra até O Couso , e doutra parte até O Cotarelo, a montes e devesas e con moitos vilares que estaban desertos.

7 ).- Xubín con todos os seus bens,

8  ).-  Bade con pumaregas e adxuncións.

9  ).-   Nespereira con todos os seus bens.

10).-  Outra Nespereira, que lla encartaron Rudericus  Andulfiz  e o seu fillo Quintila Ruderici , enterrado en Barbadelo , e outro seu irmán chamado Andulfus.

11).- E a igrexa de San Salvador ( de Rosende ), perto de Barbadelo, procedente do testamento do abade Recamundus.

12).- A vila de Santalla con todos os seus bens.

13.)-  En Quiroga a igrexa de Santo Estevo  cos seus bens  e ampla familia.

14).-  En Cornego a igrexa de San Xulián.

15).-  En Trives unha herdade e familia.

16).-  No Bierzo, en San Fiz de Burbia,  unha herdade que fora testada por  Rudericus Adeulfiz  e outra vila en Vilela , perto da da raiña Giloyra.

17 ).-  E a igrexa de San Martiño de Froián.

De todos estes benes SINALOU UNHA METADE PARA SAMOS , en memoria dos seus pais e do seu tío Vermudus,  e a OUTRA METADE DEIXOUNA PARA SAN XACOBE DE BARBADELO .

Testóu  tamén para os frades de Barbadelo  a igrexa de Santiago, en Froián ( Mortoláis ) , a igrexa de   San Xoán do Couso  e as pumaregas , Santa María de Belante , a Casa de Santo Adrao no Monte do Páramo  ( hoxe ermida de San Marco, en Biville ), que lla testaran  o confeso Ambrosius  e " o mirífico sacerdote "  Ranosindus  ; en Celmán  a vila e a igrexa  ( de San Lourenzo de Suar )  agás a parte que lle dera a  Santa María de Loio  para remdio dos parentes  e avós Vermudus  Sendini  e Viollentius , tendo que dar en cada un ano  cinco moios de gra e de sidra.

Testóu  ademías os seus libros  eclesiásticos:

 Un antifonario óptimo  e perfeto  e outras boas caixas variadas ;  Dous salterios ;  Tres manuáis ;  Un de oracións ;  Tres das Ordes ;  o Libro Cognicum e o Libro de Pregos, que foron  os que el fixo e gañóu . Enadíu dous da Paixón  e corenta Libros  Espirituáis.

En ornamentos de igrexa sinalóu:

Unha  cruz e caixa arxénteas,  un cálice , unha escudela de prata e un libro.

Obrigóu ao seu fámulo Ranemirus  a facer votos por el  votos nas festividades da Asunción de Santa María  e de San Xoán Apóstolo  e no día de San Trocado.

Encomendoulle á súa irmá Sendina  o cumprimento das obrigas relixiosas , e que no día de San Fagundo  "faga o voto capital a Samos" ,

Sinalou o réxime  referente ás Casas Maiores de maneira"  que estexan  na súa orde  baixo dominación  dos que neste lugar habitedes, e fagan votos  votos e misas polos seus primeiros  señores e antecesores e os calendarios segundo establecéu  don Sunila , e descorran sempre para  o lugar de San Xacobe de Barbadelo con todo o que teñan, e dean en todos os anos xantares " aquí  no Mosteiro de San Xacobe" . E enadíu  finalmente os bens de San Martiño  e a herdade de Rente dada  pola monxa Teoquilo,

Veremudus Sunilani fixo   ofrecemento " á igrexa de Deus"  e ao Mosteiro de San Salvador e San Xacobe e ao abade Mandinus  de Samos  e a quen da súa man aceptase  os bens dados  por Deus " dende  a infancia dende  a infancia até  agora  que estóu na perfeta idade " :

01.-  A igrexa de San Salvador de Rosende ( Ortoá ) que fora  do seu tío Veremudus  e que a daría á súa morte íntegra  para San Xacobe de Barbadelo.

02.- A vila de Vímara Ytinez , coa obriga de que el  e os seus fillos fosen servos  onde o seu corpo  fose enterrado, e a quen el o tiña botado  de moitos lugares por moitas malas accións.

03.-  San Mamede ( na Pinza, perto da marxe esquerda do río Loio )  cos seus bens e devesas  até Vilaragunte e Prudimi, el tivera outro acordo  con don Soniarigo  que lle mentiu.

04.-  O Lugar de San Pedro de Barán , na tera do Páramo,  na beira do río Loio , cos seus bens  e o que don Sunila "  gañóu, chantóu,  prolificóu e edificóu con oitenta e dous pasos de destros  até as penas  e a carral antiga.

05.-  A vila de Xubín  ( perto de Bade e A Lagoela ).

06.-  A vila de Bade  con terras, mazairas,  prados, pasteiros e herdades.

07.- A igrexa de Santa María de Vilamaior inclusa no tesamento de don Ofilón.

08.-  Dúas vilas en Nespereira, segundo  ían por San Breixo,  San Xulián até A Cervela  e remataban en Santiago  polo cemiterio  cara San Xulián.

09,.  A vila de Santalla en Lemos , que fora posuída por Sunila con prados, viñas e pumaregas e as veigas na beira do río  e a herdade  e  as viñas dadas por Davide en Reboredo.

10.-  Unha viña na ribeira do Miño, en Sabadelle,

11,.  Unha herdade en Goián e a parte do forno das tellas  e o liñar.

12.-  San Pedro de Barán  e un  cabalo óptimo.

13,.-  A vila onde está Ranemirus.

14.-  Unha herdade en Biville.

15,.  Santo Adriao do Monte do  Páramo (  San Marco en Biville ) co seu castro en circuíto , segundo  estaba incluso no testamento  de don Vermudus ( " O Maior" ).

16.-  San Salvador, na vila de Rosende ( en Ortoá )  edificada  polo abade e sacerdote Rocamundus,

17.-  Santiago de Mortoláis (  en San Pedro de Froián ) coas súas adxuncións e prestanzas.

18.- Santo Estevo ( Santo Estevo do Mato en Froián ),, en San Martiño en Vilar ( Loureiro de Froián ) e  Santa María ( en Pacios de Froián ) .

19.- Santi Estevo en Quiroga.

20.-  Unha terza  da herdade de Vilar de Centi  cos seus montes ( Chorente , en paraxe coñecido como Viladecenti )

 21.-  Unha cuarta parte de Ferreira e outra doutros herdeiros,

22,.  San Xoán de " domne Ergemore "   ( O Couso de Piñeira ", concedida  por Teodemundus, presbítero,  Rudericus e sor  Tequiloni para Santiago de Barbadelo.

23.-  San Martiño ( de Barbadelo )  con todos os seus bens e destros , posuídos  polo presbítero Dayldus  quen lla dera á súa morte  para San Xacobe de Barbadelo.

24.-  Tamén pasóu os bens herdados de .dona Nunnita  que na última enfirmidade llos concedera ,

25.-  O Agro de Torneiro e A Condomiña  con dous muiños con banzados e pesqueiras.

26.-  Unha pumarega por el  permutada.

27.-  As Lamas e fora do valado  leiras co s eu prado.

28.-  En Piñeira a vila de Tribui , que estivera baixo do xugo  do  seu tío Veremudus  e despóis caeran os montes en reguengo  e sacáraos del don Sunila  polos testamentos de San Pedro  e deron en oferción montes de San Fiz  até o Cotarelo, agás  a súa ración.

29.-  A senra de Seixo Branco  de cincuenta moios en semeadura.

30.- Dúas partes en Vilar de María  dende o Rego Davián até  o río  Barbadelo.

31.- A Ciguñeira comprada  a dina Palla  pola que lle dera un cabalo  valorado en dez bois.

32.-  Outra Ciguñeira  que lla dera Cartinus  a Samos co seu Mosteiro de Cesár  ( San Paio )  e Veremudus  comproulla  a don Mandinus  cos seus prados e amenedos.

33.-   A vila de frei Meyrello.

34.-  A vila de frei  Meyrello.

35.-  A vila de frei Dauti

36.-  A  vila de Lastres cambiada  con Suario Argefonsiz  e a súa muller.

37.-  A vila de frei  Gundesindo.

38.-  A vila de  Arias Odoiniz  perto da igrexa de San Martiño.

39.-  A vila de Destoi.

40.-  A vila de frei Argericus.

**  En 18.11. 1011  Veremudus   Sunilani  asinóu a escritura  de doazón  do Mosteiro de San Paio de Barbadelo ( San Paio de Piñeira )  feita  pola abadesa  Fernanda  ao abade de Samos , Mandinus,  e ao seu neto  Pelagius   Segeridiz.

12).-

11).-