BARBADELO: FOROS DE SAN MARTIÑO DE BARBADELO ( 1555 ) ( 713 )
BARBADELO : FOROS DE SAN MARTIÑO DE BARBADELO ( 1555 ) ( 713 )
sarriaacentogalego Xaime Félix López Arias
SAN MARTIÑO é un lugar da parroquia de Santiago de Barbadelo ( Sárria ) onde na Idade Media houbo un mosteiro chamado "Sancti Martini Barbatelli ", do que só gardan memoria o nome da aldea , varias fincas rústicas e unha ermida ou capela a pardiñeiro que se conserva non lonxe desta localidade.
For,mando parte do Priorado de Barbadelo, dependnete do Mosteiro de San Xulián de Samos, no ano 1555 fíxose apeo dos bens dos forais co seguinte resultado.
En decembro do ano 1555 de pedimento de frei Alonso de Ribas de Sil , monxe da abadía de Samos, comisionado polo seu abade e congregación , na compaña do Meiriño e Xuiz da tera e xurisdición de Samos , Lopo Díaz de Freixo, e na presenza de Afonso Gallina ( Galiña ) escribán e notario púiblico na xurisdiciòn de Samos e os seus partidos, personado en Rente ( Barbadelo ) fixo comparecer ao caseiro e foreiro dos dous lugares de SAN MARTIÑO DE BARBADELO. Coa participación de testemuñas, tomoulles xuramento para que dixesen verdade encol da titularidade dominical e a identificación de posuidores dos bens que compoñían eses casares , sinalando situación e estremas, así como o recoñecemento das rendas pagadeiras ao Mosteiro de Samos e a outras persoas en cada un ano, indicando en que consistían as rendas e o lugar e tempos de pagamento das mesmas.
Este acto de recoñecemento, coa confesión dos disfrutadores dos bens ( caseiro, foratarios e suforatatios ) remata en todos os casos co recoñecemento xudicial das obrigas dos posuidores do dominio útil a favor do Mosteiro de Samos ( titular do dereito dominio ), sinalando en cada caso a persoa ou voz do foro ao tempo do apeo.
A totalidade dos apeos de bens de Samos realizados con formais escrituras a fe de escribáns, e clasificadas por partidos e coutos, aparecen recollidos en libros que poden ser consultados en PARES,
............................................................................................................................................................................
I
( Rente , 1 de decembro de 1555 )
APEO DO LUGAR DE SAN MARTIÑO QUE TEN ALONSO DE SAN MARTIÑO, NO NOME DE FRANCISCO LÓPEZ DE MONTÁN.
No lugar de RENTE a primeiro día do mes de decembro do ano do Señor de mil e cincocentos cincuenta e cinco anos, en presenza de min o escribán publico e testeuñas de xuso escritas o dito señor meiriño LOPE DÍAZ DE FREIXO , meiriño de terra e xuridición de Samos, proseguindo o dito apeo , consonte á provisiòn que de pedimento do dito padre frei ALONSO DE RIBAS DE SIL e no nome do dito mosteiro de Samos para o apeo do lugar de SAN MARTIÑO no que vive ALONSO DE SAN MARTIÑO por e no nome de FRANCISCO LÓPEZ DE MONTÁN fixo vir parecer perante el ao dito ALONSO DE SAN MARTIÑO, caseiro do dito lugar e a XOÁN DE SAN MARTIÑO, o seu veciño e a GÓMEZ DE SAN SILVESTRE, veciños do dito COUTO DE BARBADELO, que estaban presentes , de quen , de cada un deles se tomou e recibiu xuramento en forma debida de sobre un sinal de cruz tal como esta ( + ) , na que corporalmente puxeron as súas mans dereitas, so cargo do que prometeron de declararen o lugar ; testemuñas GABRIEL DÍAZ DE MARZÁN, GRIGORIO DÍAZ e ALBERTE DE SURRIBA e outros; e as ditas testemuñas e vedraños susoditos de suso contidos , nomeados e declarados , dixo cada un por si que sabían e era verdade que o dito lugar de SAN MARTIÑO no que vive o dito ALONSO DE SAN MARTIÑO polo dito FRANCISCO LÓPEZ DE MONTÁN era propìo do dito mosteiro de Samos do cal dito lugar dixeron pertencelle o seguinte :
* Primeiramente a CASA de moradía , coas súas cámaras , cortes e reparos , segundo e da maneira que o dito ALONSO DE SAN MARTIÑO a ten e posúe , con máis a ERMIDA que é dos dous lugares de Samos.
* Item máis a LEIRA DOS PETOS que parte coa herdade do outro lugar de San Martiño que labra XOÁN DE SAN MARTIÑO , que levará de semente seis ou sete tegas pouco máis ou menos e topa por outra parte con herdade do lugar de Melle, que é de Samos , que o trae PERO RODRÍGUEZ DE MELLE.
* Máis outra peza de monte que está a carón da dita herdade labradía de suso contida , que levará de semente o dito monte seis tegas de pan pouco máis ou menos e topa con herdade do outro lugar de San Martiño e da outra parte herdade de Samos , do lugar que trae Perdo Rodríguez de Melle.
* Item máis outro leiro cabo da LEIRA DAS FONTELAS que a labra BARTOLOMEU DE MELLE que é do mosteiro pola compra que fixeron ALDARA DO PÁRAMO, muller de GONZALO DA CERVELA , que levará de semente o dito leiro un celemín de pan de semente.
* Item máis outro leiro á AGRA DE MELLE que pega na CORGA , cabo de outro de ALONSO GALLINA , veciño de Samos, que leva BARTOLOMEU DE MELLE , que levará de semente un celemín e medio , pouco máis ou menos.
* Un leiro ó VALADO DA PERDIGUEIRA , cabo doutro do lugar de San Martiño e do lugar de Melle que ten GRIGORIO CORUJO , que levará unha tega de pan semente pouco máis ou menos.
* E máis ouyra leira a PA MÍGUEZ , que levará de semente unha fanega de pan e topa con herdade de Samos dos lugares de Melle que levan o dito Grigorio López e PERO DÍAZ DE MELLE.
* Máis na AGRA DE MELLE o leiro chamado DAS CAVADAS , que levará semente unha tega de pan e parte con herdade de Samos que trae o dito Pero Rodríguez de Melle.
* Máis outro leiro ás PENAS DE MELLE , que leva semente un celemín e parte con herdade de propiedade de LOPO CORUJO e do lugar da Serra.
* Máis outro leiro que pega na CORTIÑA DE OUTEIRO , que levará de semente un celemín e medio de pan e topa na CASA de Valentín de Melle , riba dela ,e topa no CAMIÑO DAS BESTAS ,
* Máis a LEIRA DA FONTE LIMPA co leiro que vai debaixo e co toxal e bouza que está darredor da dita leira da Fonte Limpa da parte de baixo e de riba , que levará todo de semente cinco tegas de pan e topa en herdade de Xoán de San Martiño, que é do dito mosteiro.
* Máis o TOXAL DE ROZAS que din LAMELA DE ROZAS , que será de semente unha fanega de pan pouco máis ou menos , e topa con herdade de Xoán de San Martiño.
* Máis a LEIRA DO PEREIRO DE ARRIBA , que levará de semente unha fanega e cun leiro que dá por baixo dela , que topa na FONTE DO PEREIRO DE ARRIBA , que levará dous celemíns de pan e parte en herdade do outro lugar de San Martiño.
* Máis a leira chamada DO XUNCO cos seus lindeiros o derredor que será de semente . labrada e por labrar, catro tegas e media , pouco máis ou menos , que parte con herdade do outro lugar veciño deste.
* Item máis a leira que pega na ERMIDA DE SAN MARTIÑO , co seu monte , que levará de semente unha fanega de pan , pouco máis ou menos.
* Máis outro leiro á PORTA DA ERMIDA , segundo está cerrado de sobre sí , que levará semente un celemín de pan.
* Máis a LEIRA DO BAÑO , que levará de semente co seu monte e lindeiros, sete tegas de pan , segundo parte con herdade do outro lugar.
* Máis a LEIRA DA COSTA DE CORVELLE , co seu monte , que levará de semente, labrada e por labfrar, seis tegas de pan , e topa con herdade do outro lugar.
* Máis outra leira en PAZMIGUEZ que levará de semente co monte tres tegas de pan pouco máis ou menos e parte e topa con herdade do outro lugar.
* Máis o LEIRO DA SENRA , levará de semente tres celemíns de pan e parte con herdade do outro lugar.
* Máis a CORTIÑA DA PAREDE DE RIBA que está entre dous leiros do lugar de Melle que labra Grigorio Corujo , que dará de semente unha fanega de trigo pouco máis ou menos.
* Item máis un leiro na CORTIÑA DE MELLE SO OS HORTOS , que levará de semente dous celemíns de trigo e topa con herdade do lugar de Samos que leva Grigorio Corujo.
* Item máis a CORTIÑA DE TRAS A AIRA DA VEREA , segundo vai da aira do outro lugar até topar cun leiro do outro lugar que leva de semeadura tres tegas de trigo pouco máis ou menos.
* Máis outro CORTIÑEIRO que está a carón da dita casa que levará de semente un celemín , segundo está cerrado de sobre si , a carón da dita casa,
* Máis a LEIRA DE SU PORTO , que leva unha tega de trigo que topa con herdade do outro lugar.
* Máis outra leira BAIXO DA NOGUEIRA con dous leiros e topa con prado do outro lugar e co Leiro da Senra , que levará de semente cos seus campos e silveiros e toxeiros tres tegas de pan , pouco máis ou menos,
* Máis o LEIRO DA CANCELA coas súas árbores , con máis o PRADO DE SOLE e topa con leiros e prados do outro lugar, que leva de semente o dito leiro e prado tres tegas de pan.
* Máis o PRADO DA FONTE LIMPA co seu toxeiro e monte , que vai abaixo del . segundo está cerrado de sobre si , todo será de semente unha fanega de pan .
* Item máis o LAMELO que está Á PORTA , que será de semente un celemín de pan.
O cal todo dixeron ser propio do dito mosteiro de Samos e que pagaba de foro ao dito mosteiro SEIS FANEGAS DE PAN , UN PORCO ESCALDADO CON MEDIO REAL DE PAN e ao dito Francisco López págalle de gaño OITO FANEGAS DE PAN E UN CABRITO E SEIS CAPÓNS , e o dito Francisco López é segunda persoa do dito foro e así o confesaron e niso se afriman e non o asinan por non saberen, e rogáronlle a MIGUEL FERNÁNDEZ , crego, asinase por eles.
E visto o susodito polo dito señor meiriño dixo que adxudicaba e adxudicou o dito lugar por propio do dito mosteiro de Samos e condeaba e condeou ao dito ALONSO DE SAN MARTIÑO a que como tal caseiro pague a dita pensión das ditas seis fanegas de pan ao dito mosteiro durante as voces do dito foro , cada mes de agosto ou de setembro , limpo e bon e medido por medida del e posto á súa costa na dita TULLA DO MOSTEIRO , apercibindoo de que en non o pagando será executado por iso sen outra, sen maior determinación algunha e así o consentiu o dito Alonso de San Martiño e o mesmo o dito Francisco López de Montán , que recoñeceu o susodito ser verdade e asinou aqui o seu nome , e o dito señor meiriño asinou aquí o seu nome . Testemuñas dos ditos.- Lopo Díaz.- Francisco López.. Miguel Fernández, crego, - Afonso Gallina, escribán,
PERSOAS
LOPO DIAZ DE FREIXO.- Meiriño e Xuiz na terra e xurisdición de Samos. ALONSO DE RIBAS DE SIL ( FREI ).- Monxe bieito comisionado polo Abade de Samos para facer o apeo de bens e rendas. ALONSO DE SAN MARTIÑO.- Labrego, caseiro na Casa de San Martiño ( 1 ) , por acordo co foratario Francisco López de Montán, que pagaba rendas ao mosteiro e ao titular do foral . FRANCISCO LÓPEZ DE MONTÁN.- Como segunda voz tiña o foro da Casa de San Martiño ( 1 ) na que tiña por caseiro de Alonso de San Martiño. XOÁN DE SAN MARTIÑO.- Labrego, titular do foro da Casa de San Martiño ( 2 ), Era primeia voz do foro. GÓMEZ DE SAN SILVESTRE.- Labrego, de San Silvesstre ( Barbadelo ), . GABRIEL DÍAZ DE MARZÁN:- Labrego de Marzán ( Barbadelo ). GRIGORIO DÍAZ.- Labrego de Barbadelo. ALBERTE DE SORRIBA.-. Labrego de Sorriba ( Barbadelo ). PERO RODRÍGUEZ DE MELLE.- Labrego de Melle ( Barbnadelo ). BARTOLOMEU DE MELLE .- Labrego, de Melle ( Barbadelo ). ALDARA DE PÁRAMO.- Foi dona dunha terra en San Martiño de Barbadelo casada don GONÇALO DA CERVELA. GRIGORIO CORUJO.- Labrgo, posuidor dun lugar en Melle ( Barbadelo ). PERO DÍAZ DE MELLE .- Labrego, de Melle ( Barbadelo ). LOPO CORUJO.- Labrego, do lugar da Serra ( Barbadelo ). VALENTÍN DE MELLE .- Labrego, pousidor dunha casa en Melle ( Barbadelo ). MIGUEL FERNÁNDEZ,. Crego, de Barbadelo. AFONSO GALLINA / ALONSO GALLINA. Escribán e notario pubico na xurisdición de Samos e os seus partidos. Levaba bens en foro de Samos, en varias partes, nas que poñia caseiros que pagaban rendas e o gaño derivado desa cesión , ( O apelido orixinario era Galiña ).
FINCABILIDADE DO FORAL ( 1 ) DE SAN MARTIÑO DE BARBADELO
CASA con cñámaras, cortes e reparos.- ERMIDA DE SAN MARTIÑO ( 1 / 2 ) .- CORTIÑA DA PAREDE DE RIBA.- CORTIÑA DE TRAS A AIRA DA VEREA.- CORTIÑEIRO..- LAMELO DA PORTA,. LEIRA DO BAÑO.- LEIRA DAS CAVADAS,--LEIRA DA COSTA DE CORVELLE.- LEIRA DA FONTE LIMPA.- LEIRA DOS FONTELAS,- LEIRA DE SU PORTO.-. LEIRA DE BAIXO DA NOGUEIRA,. LEIRA DE PAZ MÍGUEZ.- LEIRA DO PEREIRO DE ARRIBA,.- LEIRA DOS PETOS.- LEIRA DO XUNCO.- LEIRO DA AGRA DE MELLE.,- LEIRO DA CANCELA,.- LEIRO DAS PENAS DE MELLE.- LEIRO DA PORTA DA ERMIDA.- LEIRO DA SENRA.- LEIRO DE SO OS ORTOS.- .LEIRO DO VALADO DA PERDIGUEIRA.- MONTE DOS PETOS.- PRADO DA FONTE LIMPA.- PRADO DE SOLE,.- TOXAL DE LEMOS.-
RENDAS PAGADEIRAS
AO MOSTEIRO DE SAMOS : 6 fanegas de pan.-. Un porco escaldado.- Medio real de pan.
AO FOREIRO FRANCISCO LÓPEZ DE MONTÁN : 8 fanegas de pan, 1 cabrito e 6 capóms
.........................................................................................................................................................................
II
( Rente , 1 de decembro de 1555 )
APEO DO OUTRO LUGAR DE SAN MARTIÑO QUE TEN XOÁN DE SAN MARTIÑO
E despois do susodito no lugar de Rente, o primeiro día do mes de decembro de mil cincocentos cincuenta e cinco anos, en presenza de mín o escribán público e testemuñas de xuso escritos , o dito señor meiriño LOPO DÍAZ DE FREIXO de pedimento do dito frei ALONSO DE RIBAS DE SIL, no dito nome proseguindo o dito apeo do dito lugar de SAN MARTIÑO que ten XOÁN DE SAN MARTIÑO, fixo vir e parecer perante min ao dito XOÁN DE SAN MARTIÑO , caseiro e foreiro do dito lugar e ALONSO DE SAN MARTIÑO veciño seu e GOMES DE SAN SILVESTRE, veciños do Couto de Barbadelo que estaban presentes de que, e de cada un deles tomou este xuramento en forma , segundo de suso , so cargo do cal apearon o dito lugar na maneira seguinte, testemuñas os ditos GREGORIO DÍAZ e ALBERTE DE SURRIBA, veciños de Barbadelo:
* Primeiramente as CASAS de moradía cos seus reparos e cámaras e cortes e entradas e saídos segundo as ten e posúe o dito XOÁN DE SAN MARTIÑO .
* Con máis a LEIRA DA LAMA DE MELLE que está e pega nas CORTIÑAS DE MELLE, que leva de semente dúas ou tres fanegas de pan pouco máis ou menos.
* Item máis a LEIRA DA ABELAIRA que está cabo dun leiro do outro lugar de San Martiño, de maneira que a herdade sobredita da Lama de Melle e da Abelaira queda na dita Lama de Melle , todo iso levará as ditas tres fanegas de pan.
* Item máis un leiro á SALGUEIRIZA DE MELLE, levará unha fanega de pan e topa con herdades do outro lugar de San Martiño.
* Item máis a LEIRA DA CABRA que está a carón, cabo do CAMPO DE SAN MARTIÑO e levará de semente unha fanega de pan.
* Item máis outra leira riba da ERMIDA DE SAN MARTIÑO , que levará labrantío e por labrar que está en monte, unha fanega de pan, e topa con herdade do outro lugar.
* Item máis outra leira á CASA DA SERRA onde chaman ROZAS cabo doutra herdade do lugar da Serra e levará de semente así como corre e parte con outra do outro lugar de San Martiño , catro tegas de pan de semente , pouco máis ou menos.
* Item máis outra leira ao PEREIRO DE ARRIBA , que está doutra do outro lugar de San Martiño, que levará de semente, labrado e por labrar, catro tegas de pan , pouco máis ou menos.
* Outro leiro á PORTELA DA VEREA , cabo da cortiña do outro lugar de San Martiño , levará de semnte tres celemíns de pan.
* Item máis outro leiro coa CORTIÑA DA SENRA que vai todo xunto, que leva de semente cortiña e leiro , máis o prado que vai a brazo da dita Cortiña da Senra , todo isto levará de semente seis tegas de pan, pouco máis ou menos,
* Item máis outro leiro ao á LAMA DE RIOAIS , cabo doutra do lugar de San Martiño que levará unha fanega de pan de semente.
* Item máis outro leiro riba das LAGAS DE SAN MARTIÑO , cabo doutra do outro lugar que levará unha tega de pan.
* Item máis ao AGRO DE CORVELLE que lev ará un moio de pan de semente, labrado e por labrar , e topa con outro do outro lugar de San Martiño e do lugar de Melle que ten GRIGORIO CORUJO.
* Item máis a LEIRA DA CADELA que levará de semente unha fanega de pan.
* Iten máis a CORTIÑA DA FONTE LIMPA que levará de semnte unha fanega de pan e topa en herdade do outro lugar de San Martiño.
* Item máis a leira que topa no CAMPO DE BAXÁN que levará de semente tres tegas de pan , pouco máis ou menos.
* Item máis a LEIRA DAS PENAS DE MELLE que ten GRIGORIO CORIJO que leva de semente tres celemíns de pan.
* Item máis a CORTIÑA DA FONTE DE RENTE que leva tres tegas de pan e está en brazo de outra do outro lugar de San Martiño.
* Item máis outra CORTIÑA DA PORTA da dita casa do dito lugar de San Martiño que levará de semente seis celemíns de trigo.
* Màis outra que está á FONTE DA ERMIDA , cabo doutra do outro lugar que levará de semente dous celemíns de pan .
* Item máis outro leiro á SENRA darredor da Cortiña , que levará de semente tres celemíns de pan.
* Item maís outra leira na AGRA DE RENTE , cabo doutra do lugar de XOÁN FERREIRO , que é de Samos , que leva de semente tres tegas de pan.
* Item máis un MALLO nos PRADOS DE RENTE que levará de semente gtres tegas de pan,
Que todo dixeron ser propio do dito mosteiro de Samos " in solidum" e así o saben ser verdade por así o haberen visto , por seren veciños e nados e criados do dito lugar e niso se afirman e non o asinan e o dito XOÁN DE SAN MARTIÑO confesou tamén traelo en foro el e a súa muller, do mosteiro de Samos e seren a primeira persoa e outras dúas persoas despois dela en foro e pensión de cada un ano de CATORCE FANEGAS DE PAN E UN PORCO ESCALDADO CO SEU PAN E UN CARNEIRO POR SAN XOÁN , e asi o dixo e confesou e non o asinou por non o saber como dito é .
É visto polo dito señor meiriño de suso dito dixo que adxudicaba e adxudicou todo o susodito por do dito mosteiro propio e ordenado, ao dito XOÁN DE SAN MARTIÑO, que el e a súa muller e as persoas que despois deles sucederen no dito foro, dean e pague ao dito mosteiro de Samos cada un ano a dita renda de suso contida nos seus tempos e sazóns , como son obrigados segundo é costume da terra , apercibíndoos como os apercibía non o pagando serán executados por iso sen outra medidas nin determinacións algunhas como sew fose pasado en cousa xulgada e por eles consentida e non apelada, o cal dito XOÁN DE SAN MARTIÑO así o consentiu e o dito señor meiriño firmou aqui o seu nome . Testemuñas MIGUEL FERNÁNDEZ, crego e DIEGO ARMESTO e ALONSO DE SAN MARTIÑO , veciño de San Martiño de Barbadelo , LOPO DÍAZ.
Pasou perante min ALONSO GALLINA , escribán e notario público da maxestade real na súa corte , reinos e señoríos , en unión cos ditos.
PERSOAS
LOPO DÍAZ DE FREIXO.- Meiriño e Xuiz da terra e xurisdición de Samos. ALONSO DE RIBAS DE SIL ( FREI ),. Monxe bieito de Samos comisionado polo Abade para facer apeo de bens e rendas. XOÁN DE SAN MARTIÑO.- Labrego e foreiro da Casa de San Martiño ( 2 ), en Barbadelo, primeira voz do foro xunto coa súa muller. ALONSO DE SAN MARTIÑO- Labrego, caseiro da Casa de San Martiño ( 1 ), en Barbadelo. GOMES DE SAN SILVESTRE,. Labrego, do lugar de San Silvestre ( Barbadelo ). GRIGORIO DÍAZ. Labrego de Barbadelo. ALBERTE DE SURRIBA.- Labrego, de Surriba ( Barbadelo ). XOÁN FERREIRO,. Labrego de Rente ( Barbadelo ). MIGUEL FERNÁNDEZ. Crego, de Barbadelo. DIEGO ARMESTO.- Labrego ,de Barbadelo, AFONSO GALLINA / ALONSO GALLINA.- Escribán e notario público na Abadía de Samos e os seus partidos. ( o apelido " Galiña" foi castelanizado )
FINCABILIDADE DO FORAL ( 2 ) DE SAN MARTIÑO DE BARBADELO
CASAS, reparos, cámaras, cortes, entradas e saídos .- ERMIDA DE SAN MARTIÑO ( 1 / 2 ).- AGRO DE CORVELLE.- CORTIÑA DA FONTE LIMPA.- CORTIÑA DA FONTE DE RENTE.- CORTIÑA DA PONTE.- FONTE DA ERMIDA.-. LEIRA DA ABELAIRA.- LEIRA DA AGRA DE RENTE.- LEIRA DA CABRA.-LEIRA DA CADELA.- LEIRA DA FONTE DA ERMKIDA.- LEIRA DA LAMA DE MELLE.-LEIRA DAS PENAS DE MELLE.- LEIRA DO PEREIRO DE ARRIBA.- LEIRA DE RIBA DA ERMIDA DE SAN MARTIÑO.- LEIRA DA SENRA NA CASA DA SERRA.- LEIRO DA CORTIÑA DA SENRA. -LEIRO DA LAMA DE RIOAIS.- LEIRO DA PORTELA DA VEREA.-. LEIRO DE RIBA DAS LAGAS DE SAN MARTIÑO.- LEIRO DA SENRA.-. MALLO DOS PRADOS DE RENTE.- SALGUEIRIZA DE MELLE.-
RENDA PAGADEIRA
O MOSTEIRO DE SAMOS percibía en cada un ano 14 FANEGAS DE PAN CENTEO, 1 PORCO ESCALDADO CO SEU PAN e 1 CARNEIRO ( por San Xoán ).
Comentarios
Publicar un comentario