LOBOS EN SÁRRIA
LOBOS NA TERRA DE SÁRRIA
( 6 de novembro de 1855 ).- O Concello de Sárria, por non haber fondos para premiar a cazadores de animais dañinos, non atende a petición de Pedro Rodiíguez, de San Miguel de Piñeira, que xustificou que .dera morte a nove ( 9 ) lobos
.......................................................................................................................................................................
( 30 de xaneiro de 1868 ).- " O frío fixo baixar das montañas os lobos e outras feras dañinas. O Concello acordou organizar unha batida .
..........................................................................................................................................................................
( 7 de agosto de 1870 ) O Concello de Sárria inclúe no Orzamento unha partida de 24 ducados para premiar a matadores de animais dañínos.
.........................................................................................................................................................................
( CONCELLO DE TRIACASTELA, 5.01.1906 ) Acordan adquriren 5 pesetas de estricnina para exterminar os lobos que circulan polos montes deste municipio e gratificar con outras 5 pesetas á persoa que as poña.
.........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO , 29.01.1913 ).- Dí un xornal que no partido do Courel , con motivo dos fortes temporais que produciron nestes días grandes nevaradas que cubren as montañas que cubren as montañas grandes mandas de lobos famentos , baixaron aos pobos causando o pánico entre os habitantes dos mesmos.
....................................................................................................................................................................
( EL CORREO DE GALICIA , 28.01.1914 ) Lugo.- Falaron antonte en Lugo dun suceso acontecido no distrito de Becerreá cara o distrito de Sárria. Contan que a neve dos días anteriores fixo que grandes fatos de lobos baixasen famentos aos poboados e os viciños temerosos de que acontecesen graves ataques destes, deixaron abandoada no campo unha vaca morta e envenenada. Unha tribo de xitanos pasóu nos mesmos días polo lugar onde estaba a vaca e apoderáronse dela asándoa e coméndoa. Innecesario é dicir cales serían os efectos da comida. Din que morreron vinte persoas a consecuencia do envenenamento,
( EL CORREO DE GALICIA, 3.03.1922 ) Na Barrosa, entre Canedo e Laiosa ( O Incio ) achábanse días pasados uns nenos pasturando un rebaño de ovellas . De súpeto víronse sorprendidos pola presenza de 7 lobos que mataron 9 reses e coméronas.
( 11 de xaneiro de 1925 ).- Publicado polo xornal " Galicia " : " Os viciños dalgúns lugares da parroquia de Castro do Rei de Lemos, Concello de Paradela , están alarmadísimos pola aparición de varios lobos que están causando moitos danos nos rebaños de ovellas e cabras. O Concello, en unión cos pobos, farían unha boa obra tomando algunha medida para procederen ao exterminio de tan temidas feras.
( Novembro de 1926 ) " Comunican de Sárria que na inmediata parroquia de Goimil, hai algunhas noites que foron devorados polos lobos dous asnos pertencentes á casa coñecida por Leiras. Con este motivo os veciños daquela bisbarra están alarmadísimos. Interésase da autoridade gubernativa que se ordee darlle unha batida a estas fera.
...................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 23.11.1926 ).- Durante a noite do 17 ao 18 do corrente irrompero tamén os lobos no pobo de Vilela ( Láncara )
Os feroces animais deron morte a 25 ovellas propiedade dun estimado veciño do dito pobo de Vilela.
..................................................................................................................................................................
( EL COMPOSTELANO, 29.11.1926 )Unha das noites pasadas chegaron os lobos á aldea de Vilela ( Láncara ). Os feroces animáis deron morte a 25 ovellas propiedade dun viciño do dito lugar.
.....................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 29.01.1927 ) .- ( EL IDEAL GALLEGO , 30.01. 1927 ) Os lobos no Incio.- Comunican do Incio que en varios pobos do Municipio presentáronse estes días grandes fatos de lobos e raposos , tendo atemorizada a toda a veciñanza. Con este motivo o Alcalde daquel pobo conseguiu do Gobernador Civil da provincia o correspondente permiso para dar unha batida a eses animáis dañinos.
........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 23.08.1951 )..- SINDICATO PROVINCIAL .- PREMIO EN METÁLICO POR CAPTURA DE LOBOS.
A don Manuel Álvarez Pérez , veciño de As Pasantes, no concello de Triacastela , 350 pesetas, por capturar cinco lobiños e tres lobiñas.
........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 22,09.1956 )..- PARADELA. MORTE DOUTRO LOBO
No mediodía do día 23 de febreiro último , cando Xosé Boado López, veciño de Cerxedo-Castro do Rei, neste municipio, saía do seu domicilio , observou que os seus cans eran ameazados por lobos , voltou á súa casa e coa súa escopeta saiu outra vez a atopar os lobos e dun disparo deulle morte a un deles .
Este cazador matou outro lobo o 10 de xaneiro do ano actual e en anos anteriores matou outros 14 lobos máis. CORRESPONDENTE
.........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 20.05.1969 ) LOBOS EN SANTA MARÍA DE VILAR
Da parroquia de Santa María de Vilar, perto de Vilapedre, denuncian a aparición dunha manda de lobos que están causando grandes danos no gado . Cumpriría a organización de batidas oficialmente autorizadas e organizadas para exterminar estas alimañas.
......................................................................................................................................................................
( ARAGÓN EXPRES, 10.06.,1962 ) Un fato de cinco lobos apareceu perto dunha granxa de porcos, no concello de Sárria, e mataron un deles,
........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 25.08.1974.- Na Granxa de don Vicenzo Chaos Montero, no Teso, parroquia de Vilar de Sárria, no prado , apareceron 6 lobos. Estableceron vixianza e conseguiron matar 4.
Perto da Granxa de Manuel López Gómez, a uns 500 metros da anterior , mataron outros 4.
O taxista sarriao, Sr. Mourín, apropelou co seu coche outro que resultou morto.
O camioneiro Anselmo, na estrada de Lugo a Sárria, á altura de Valmao ( Vilar-Betote ) matou outro co seu camión.
A Antonio Pombo, de Francos-Samos, saíulle ao paso un lobo, do que se defebndeu cun forquito, dándolle morte.
O correspondente do xornal, VILLLARABID , escribiu: " Todo isto quere dicir que a PROHIBICIÓN DE DAR MORTE a esta clas de animais ofensivos , e que tanto danos producen no gado, en tan pouco tempo de veda se mujltiplicaron desta maneira invadindo todos os vales , que antes non eran obxecto deste perigo , aparecendo somente nas montañas.
Diante de todo isto , as autoridades deben tomar as medidas oportiunas para a extinción desta criminal alimaña.
Como se pode ver, don Vicenzo ten os seus motivos para estar preocupado e para ter tamén o seu criterio encol desta invasión que tantos danos parece estar producindo. ¿ É ou non é asunto de maior preocupaciòn e estudo ? . ¿ Como se nos puido gardar tal segredo diante desas mortes e até o punto é xusto non se poder defender de que a un se lle causen estes danos materiais e quen sabe , se a cousa segue así , se poden chegar mesmos a seren físicos ?.
Ben, creo que de lobos " hoxe xa abonda "
......................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 29.08.1974 )
CARTAS AO DIEITOR
LOBOS
Moi señor meu: En EL PROGRESO do día 25 do actual co título "Nota Oficial de ADENA ( Asociación para a Defensa da Natureza ) publica unha nota encol do lobo , na que entre outros particulares di : " que a actual psicose do lobo que padecemos neste verán . é debida , na maioría dos casos , a unha disfunción pouco obxectiva , como se pode comprobar pola grande cantidade de novas contraditorias que todos os días se publica ".
Respecto a esta nota teño que obxectar que a declaración feita por min o día 23 do propio mes , e fiel refrexo da verdade e que se trata de lobos non de chacais e no caso de comprobación as súas peles áchanse convertidas en alfombras , e todos eles foron examinados no momento da súa morte por técnicos na materia , dando por resultado o seren lobos.
Hai uns dez días viron outros tres e teñen o seu tobo nunha finca a 50 metros da granxa , onde crían , propiedade do señor Barreal, de Sárria, convertida toda ela nunha grande matugueira,
Todos os días os lobos aparecen nun punto ou noutro , o que acontece é que o resiñado e pobre labrego carga co dano que lle causa nos rebaños de ovellas , cabras e mesmo gado vacún e cabalar, sen que o faga saber por ningún medio publicitario.
Hai uns días na granxa de ovellas que o Avogado de Sárria señor Moscoso, ten no pobo de Lousadela , deste concello, morréronlle nove, estremo este que tampouco se publicou na Prensa.
Eu son un verdadeiro amador das charlas de Rodríguez de la Fuente, que non as troco polo mellor espectáculo, mais discrepo totalmente da súa maneira de pensar no que ao lobo se refire, xa que este animal, en todos os tempos foi o animal do terror , como o é o tigre ou o leóns, noutros países poo seu xeito de atacar e polos danos que ven causando en perxuizo da economía, etc., etc.
Por este motivo e polo ben da humanidade e economía nacional , prégolle señor Direitor insira esta misiva no diario EL PROGRESO , do que son suscribente.
Reciba un afectuoso saúdo
Vicenzo Chaos Montero
...................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 5.09.1974 ) .- Na primeira páxina : Don Manuel Pérez Rodríguez , abatiu na parroquia de San Xulián da Veiga, a uns catro quilómetros da vila de Sárria, esta fera que lles ofrecemos nos grabados e de primeiras estimou que era un lobo. Mais logo comprobaron grandes diferenzas na cabeza, rabo e pelo eb relación cos lobos coñecidos nesta bisbarra. O feito por riba do tapete unha vez máis se se trata de cans asilvestrados ou dunha nova especie de lobos agora existente en Galicia ( Fotos Villarabid ).
......................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 8.09.1974 ) MORTO LOBO.- Como se se tratase dunha obsesión avísannos dun lobo morto,Nós figuramos algo de fantasía , mais non é así,Manuel Pérez Rodríguez , de San Xulián da Veiga, volveu a matar unha alimalña ., Dous cans da parroquia desapareceran pouco antes , un precisamente era del e outro que llo levaron.
Non sabiamos que se trataba , se era efectivamente lobo ou ben era un can lobo , como o que o pasado día catro o matara un veciño de San Xulián.
Aló acudimos e achamos un lobo moi novo. Os entendidos dixeron que sería nado no mes de febreiro . Foi morto no mesmo lugar que a alimaña do pasado día. Chegouse a ver esta última noite unha manda de seis exemplares.
Creo francamente que se deben levar a cabo esas esas batidas que ofreceu o señor Callejo na súa visita a esta zona , o pasado 5.
Esta zona debe ser liberada destas alimaña canto antes , e conste que non tratamos de sermos alarmistas , nin nada que o pareza os feitos están aí.
Agora comeza o inverno , a tempada escolar e o habitador desta comarca ten que andar dabondo pola noite e con todo iso comezarán as alarmas , esaxeramos e semellarán bastante aos tempos dos nosos avós ,
¿ Como falará quen se ache cun grupo cun grupo destes animaliños unha noite ?-
Fagamos polo tanto todas as cousas como se deben facer e todos tranquilos.,
.......................................................................................................................................................................
( EL PUEBLO, 10.09.1974 ) .- En Lamas, perto de Sárria, Antonio Vázquez Páramo foi atacado por un lobo e viuse obrigado a agatuñar nunha árbore para se poñer a salvo. Perto da factoría de Fontecelta- Céltigos, en Santiago da Veiga mataron un lobo.
.........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 12.09.1974 ) BATIDAS
Seguen a circular rusmusmús encol dos lobos, Por iso lembramos unha vez máis que se soliciten as batidas canto antes. Son dúas ou tres semanas as necesarias para solucionar todo o papeleo , aínda que sabemos moi ben que o ICONA trata de axilizalo o antes posible, Polo tanto , cantos antes mellor.
.......................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 21.09.1974 ) BATIDAS
Solicitaron as batidas de lobos en San Xulián da Veiga, Rubín e Santalla de Arxemil , Así se fan as cousas.
.......................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 6 ,12 . 1974 ).- Volve á actualidade o comentariio encol dos lobos. Que se aquí, que se alí , Resulta que aparecen por todas partes.
.....................................................................................................................................................................
( LA VOZ DE GALICIA, 5.09.2007 ) No Monte da Meda ( Láncara-Samos-Triacastela ) os lobos mataron varias rosas. Autorizada unha batida de cazadores , mataron 3. En Monseiro ( Láncara ) mataron unha vaca e perto da Furela ( Samos ), moi perto das casas, mataron un tenreiro.
( LA VOZ DE GALICIA, 9.09.2013 ) 9 lobos mataron en Triacastela unha vaca rubia de 800 quilos propiedade de Manuel Celeiro.
( EL PROGRESO, 3.04.2014 ) En Biduedo ( Triacastela ) mataron un cuxo de raza vianesa propiedade de Rocío Lago, da Casa Gaio.
( EL PROGRESO, 23.09.2014 ) Os lobos devoraron 3 cabras e 2 ovellas nunha finca pechada en Samos, estremeira coa estrada de Pedrafita do Cebreiro , a 150 metros da casa do dono . Estaban dentro dun caseto que estaba abeerto e despóis de romper a alambrada.
( EL PROGRESO, 23.01.2017 ) En Toirán ( Láncara ) a 50 metros das casas o lobo atacóu unha vaca blonda de Aquitania.
(EL PROGRESO, 21.10.2018 ) Granxas de Andreade e Vilaragunte ( Paradela ) sufriron perdas de animáis por ataques de lobos e houbo reses que sufriron feridos. Os viciños aseguran teren ollado lobos perto das vivendas a plena luz do día.
........................................................................................................................................................................
( LA VOZ DE GALICIA, 2.08.2020 ).- Nunha finca da Casa Caxigueiro de Sabneche ( Barbadelo ) entre 3 e 4 lobos mataron 20 ovellas preñadas, dun total de 20 , valoradas en 50 euros cada unha.
Os lobos voltaron a facer das súas, esta vez en Sabenche , . no concdllo de Sárria . Na noite do xoves ao venres , entraron nunha finca pechada da explotación Caxigueiro, propiedade de Borxa Álvarez , e mataron 20 da 90 ovellas que forman a cabana.Ademias deixaron outras seis feridas -. Todas estaban preñadas.
" Levantaron o cerro para entrar. Os do Seprona pensan que tiveron que ser tres ou catro lobos, pola cantidade de animais que mataron., - explica Álvares - , que ademais de ovellas conta con vacas de carne na explotación. Os danos causados polos lobos son cuantiosos e cada ovella,por estaren preñadas , podería estar valorada en 50 euros . Tés o gasto deperdelas , de perder os años que ían ter e de repoñelas, porque se te queres adicar a isto , non che queda máis remedio, - abonda o propetario, que está pendente de ver se a Xunta lle compensa as perdas sofridas., Supón que debería ser Medio Rural o que se fixera cargo , mais xa se verá "
.Esta non é a primeira vez que a explotación Caxigueiro sofre un ataque de lobos. Hai un par de anos tamén lles aconteceu, mais entón as perdas foron menos , media ducia de ovellas . Tamén o ano pasado un lobo atacou un becerro dun veciño. Agora a preocupaciòn entre os gandeiros vai en aumento. " Certo que estamos preocupados , porque vivimos disto e senteste un pouco desprotexido" - apunta Álvarez , que considera que o sector atravesa un momento complicado e as indesexadas visitas dos lobos non fan máis que enadir problemas a un negocio que vai perdendo pulo.- " Coa crise da covid xa regalamos os años , e se tes que afrontar casos destes todo se complica ",. queixase Borja.
..........................................................................................................................................................................
(EL PROGRESO, 12.06.2021 ) Na Casa Celeiro do Furco , na estrema entre Triacastela e Láncara, os lobos matóu 14 ovellas e deixóu malferidas outras 14.
........................................................................................................................................................................
( LA VOZ DE GALICIA, 28.10.2022 ) Os propietarios dunha granxa de vacas cachena , en Triacastela, sufriron a perda de 14 reses en ataque de lobos.
............................................................................................................................................................................
( LA VOZ DE GALICIA, 20.05.2023 ) En Outonín de Abaixo ( Lóuzara-Samos ) a Xabierr Campo 3 lobos coméronlle un becerriño de 25 días e perto da aldea, a outro viciño, leváronlle outro cuxo.
..........................................................................................................................................................................
( EL PROGRESO, 7 de novembro de 2025 ).- UN GANDEIRO DE SÁRRIA SOFRE O SEGUNDO ATAQUE DO LOBO EN CINCO ANOS
O animal matoulle nesta ocasión catro ovellas e dous años nunha explotación de Calvor, que perdeu en 2017 outras reses por cans asilvestrados.
Un gandeiro da aldea de Barxa , na parroquia de Calvor, denunciou que sufriu o segundo ataque do lobo en cinco anos . O último produciuse a semana pasada e Xosé Vázquez perdeu catro ovellas, dúas delas preñadas e dous años.
Na anterior ocasión matoulle tres animais e a estes hai que lles sumar outros sete no 2017 . mais isto foi por causa de cans salvaxes. Diante desta situación. o sarriao asegurou que acabará optano por non ter gado ovino porque "así non é rendible. Teño moito terreo para ter ovellas , mais non me val a pena . Non vou estar mantendo animais para que os coma.o lobo " queixouse.
Segundo explicou o sarriao o último ataque aconteceu a mediados da pasada semana darredor das oito e vinte da tarde . Descubriuno ao apareceren as tres únicas reses superviventes ( un carneiro e dous años ) nunha finca acarón da súa vivenda e na que ten vacas , e que foron fuxindo, e ao ir cara a parcela na que pacía o rebaño xa atopou un exemplar morto no camiño.
Descubriu ao lobo na súa finca. No cabo da finca estaba o lobo comendo nun año,. asegurou o gandeiro. El estaba, dixo , a uns 300 metros ou máis do carnívoro e este ao sentilo fuxiu.
Xosé Vázquez só achou dous cadáveres e dos outro catro animais apareceron só restos de ósos e de la. Por iso o gandeiro cre que o rebaño foi atacado por máis dun lobo . " Tiñan que seren máis dun porque un só non tería comido catro xuntas. As ovellas podían andar polos 50-60 quilos e os años polos 10 e paréceme moito para un só dunha tacada ", opinou.
**************************************
OS FOXOS DOS LOBOS
Os " fox lupari", construcións antigas de orixe multisecular destinadas á caza dos lobos cara ali conducidas en batidas ou atraídas pola colocación de ovellas alí atadas para que os lobos entrasen no recinto fondo , sen posibilidade de saída , dándolles morte dende fora do curro con total seguridade para os cazadores, manteñen, os ditos foxos memoria nos seguintes lugares da Comarca :FOILEBAR , parroquia no Concello do Incio, FOILEBAR. , no Concello de Paradela, parroquia de Castro de Rei de Lemos . FILLOVAL, aldea no concello de Triacastela.
.......................................................
Coñecida xa dende a Idade Media a organización de monterías dirixidas por " monteiros " especializados nomeados polos señores territoriáis. Nas terras de Samos e o Val do Mao está documentado o apelido " Monteiro" ( agora na forma castelanizada " Montero ) no século XVI.
..........................................................
Os "foxos de lobos " , " cortellos dos lobos" ou " curros de lobos " están sendo obxecto de estudo e posta en valor. No Concello do Incio recuperóuse un deses espazos., coñecido como FOXO DOS LOBOS DE MONTEAGUDO que foi rozado en 2002 para facelo visitable dentro dun roteiro , con un miradoiro perto do foxo. De orixe medieval, cunha antigüidade de máis de 1.000 anos , no ano 2017 estaba un tanto descoidado. Debeu estar activo até as primeiras décadas do século XX.
.............................................................
Na toponimia da bisbarra quedanron e está vivas referenzas ás antigas trampas e construción feitas para persecución e externinio dos lobos coñecidas co nome de " couso ":
CAMPO DO COUSO ( Triacastela ).- MONTE DO COUSO ( Piñeiro- O Páramo ).- COUSIÑO ( Nespereira- Sárria ). COUSIÑO ( Touville- Láncara ).- COUSO ( Freixo- Samos ).- COUSO ( Meixente- Sárria ) .- COUSO ( Piñeira-Sárria ) .- COUSO ( Santa Mariña-O Incio ) .- COUSO ( Vilarmosteiro. O Páramo ).-
Para fixar , de xeito aproximado, as ubicacións deses cazadoiros de lobos , hai que ter en conta leiros e montes que conservan a denominacións de foxo ou couso-
...............................................................
( 1859 ) Anuncio no Boletín Oficial da Provincia: " Anuncios particulares. Lugo, Xoaquín Vázquez López, Mestre garicioneiro , barrio de San Roque, nesta cidade. Cómpranse toda clas de peles de montería, como son lobos, raposos, lontras, gatos monteses,, martarañas , furóns, lebres, coellos, cabritos e años".
( 1906 ) O Ministerio de Agricultura comunicoulle á Asociación Xeral de Gandeiros do Reino proibindo a circulación de lobos vivos para evitar a explotación dunha nova industria, ou sexa a cría dos ditos animáis , en, perxuizo da gandería e dos fondos dos Concellos destinados a promover a caza de animáis dañínos.
.............................................................
A pel dos lobos cazados , até os anos 1960 , poñianse á venda nas feiras da comarca. Moitas delas, por outra parte , utiliábanse para poñerllas á xugadas de vacas para evitar as molestas mosca que as aflixían nas aradas e carretos.
.............................................................
Xunta de Galicia.- Orde de 15 de marzo de 2021 establecemdo as bases reguladoras das axudas para paliar os danos producidos , sinalando aos sete concellos da Comarca como espazos aos que alcanza ese beneficio.
...........................................................
En Sárria ECOLOXISTAS EN ACCIÓN . SÁRRIA ATLÁNTICA E VERDE realiza accións na defensa das medidas proteccionistas do lobo.
........................................................
Comentarios
Publicar un comentario