TOPÓNIMOS DA VILA DE SÁRRIA

O proceso de urbanización da vila de Sárria  iniciado en 1853 coa ocupación dos terreos da veiga de entre ríos , co nacemento de barrios nas freguesías de San Martiño de Requeixo e San Pedro de Maside, viuse consolidado coa incorporación á capitalidade do Concello das casas dos lugares de San Lázaro, A Estación e Estrada do Mazadoiro (1891).

Os topónimos identificadores das terras de cultivo e accidentes xeográficos foron desaparecendo ao seren ocupados polas edificacións xurdidas darredor das estradas abertas entre 1851 e 1896. 

Para que non se perda a memoria  dos nomes identificativos imos facer un repaso dos que resoan nos vellos documentos, sendo moi poucos os que aínda se conservan.

  PARROQUIA DE SAN SALVADOR DE SÁRRIA

Fincas

Barredo.- Barredo de Casteledo.- Barredo do Pombal do Convento.- Barredo do Pombal.- Barredo de Santiago do Mercado.- Barredos da Casa Grande.- Barredos de Dentro da Madalena.- Barredos  de Fora da Madalena.-  Bosque do Convento/Bosque de Lois.

O Campiño.- Campo da Feira.- Contrafoxos da Fortaleza.-  A Chousura.- Cortiña dos Álamos.- Cortiña do Barredo.- Cortiña dos Barredos.- Cortiña da Calexa.-  Cortiña do Campiño.-  Cortiña do Campo da Feira.- Cortiña de Capón.- Cortiña da Casa Grande.- Cortiña  dos Esqueiredos.- Cortiña de Ferreiró.- Cortiña do Forno.- Cortiña do Pombal.- Cortiña de San Salvador.- Cortiña de Santiago do Mercado.- Cortiñeiro do Concello.-  A Costa da  Äspera.- Cova do Ladrón.-  Curral do Convento.

Devesa do Barredo.- Devesa dos Barredos.-  Devesa dos Esqueiredos.- Devesa de Tomás

Os Esqueiredos.-

Fonte  Vella de San Salvador.-  Fonte de María García.- Fonte de San Salvador.- Foxos da Fortaleza

Horta do Alfonín.-Horta da Äspera .  Horta de Batallón.-Horta da Casa Grande.-Horta do Convento.-  Horta de Ferreiró.- Horta da Fonte de María García.-  Horta da Casa Gallego.-  Horta da Fortaleza.- Horta do Hospital  de Santo Antón -  Horta de Lois de Arriba.- Horta de Losada.-  Horta Nova.- Horta de Puche.-  Horta de Ribas,,. Horta da Salina.-Horto de Abaixo.- Horto de Arriba.- Horto  de Baixo.- Horto de Baixo das Casas.- Horto do Barredo.- Horto dos Barredos.-Horto de  Capón de Arriba.- Horto de Capón de Baixo.- Horto da Casa.-   Horto do Hospital Vello.- Horto de Matías Loureiro.-- Horto de Novoa.- Horto do Pombal.- Horto da Porta.- Horto do Puro.- Horto de Reboiro.- Horto de Riba.-Horto de Sárria.- Horto de San Salvador.- Horto de Trala Casa Grande.- Horto de Tras Casa.- Horto de Tras da Casa de Illanes.- Horto de Vaamonde.-  Horto de Xunto a Casa.

Lama do Barredo.- Lama da Veiga.- Lamelo da Cova do Ladrón.- Leira dos Barredos.- Leiro do Alfonín.- Leiro da Äspera.- Leiro do Barredo.-  Leiro dos Barredos.- Leiro de Casteledo.-  Leiro do Chao.- Leiro da Corga do Asno.-  Leiro da Costa.-   Leiro da Costa da Áspera.- Leiro da Cova do Ladrón.- Leiro dos Esqueredos.- Leiro dos Fornos.-  Leiro do Hospital.-  Lonxa do Convento.

Marco da Cruz.- Marco dos Esqueiredos.-  O Mercado.- Miradoiro do Cárcere.-  Monte dos Barredos.- Monte Común da Fortaleza.- Monte do Forno.- Monte de San Salvador.- 

Nabega da Äspera.- Nabega do Convento.- 

Pasteiro da Ribeira.- Prado dos Barredos.- Prado do Campiño.- Prado do Fondal dos Barredos.- Prado de Batallón.- Prado da Chapacuña.- Prado Grande do Barredo.- Prado Grande do Convento.- Prado de Leonor da Pena.- Prado das Mulas.- Prado Novo.- Prado Novo do Convento.- Prado Pequeno de Batallón.- Prado de Tomás.- Prado de Tras Fortaleza.-  Prado da Veiga.- 

Saídos do Convento.-  San Salvador.- Souto do Campiño.- Souto do Convento.- Souto de Lois.-  Souto da Chousura.

O Tilosiño.- Tras da Casa do Campo da Feira.- 

Xardín de Casa Batallón.- Xardín da Casa Guerra.- Xardín de Casiano Batallón.- Xardín de Casa Macía.- Xardín de Casa  Yáñez.

Camiños.

                                 Fincabilidade de Maside e Requeixo incorporada á Vila de Sárria ( 1891 )

                                                           San Lázaro e A Estación :   

Campo de San Lázaro.- As Castiñeiras.-  Cortiña do Mazadoiro.- Cortiña de San Lázaro- 

Leiro 

Souto de San Lázaro.-

                                                  Estrada do Mazadoiro / As Insuas

O Campiño.- Carballeira das Insuas.- 

Formigueiros.- 

Gándara.- 

Insua da Veiguiña.- 

Lama da Gándara.-

Portela de Formigueiros.- Portela da Lama da Gándara.-

A Veiguiña

EDIFICACIÓNS 

Edificios relixiosos:- Igrexa de San Salvador. -Mosteiro de Santa María Madalena  de Sárria ( Convento da Mercé )

Capelas/ ermidas  en Sárria :  San Brais, Santiago do Mercado, Santa María  de Barbadelo,  San Marco , San Roque  e San Xosé da Casa Grande.

Capelas en Maside: San Lázaro e Capela do Campiño-

Fortaleza de Sárria: Torre  da Homenaxe,  Torre do Mercado, Torres de Flanco

Hospitais:  Hospital de San Roque ou da Madalena, Hospital Vello de Sárria, Hospital de Santo Antón  Abade

CASAS

(1753).- Casa da Áspera.- Casa Ferreiró.- Casa Losada .- Casa Ribas.- Casa Grande.- Casa dos Armesto.-  Cárcere dos Condes de Lemos.-  Casa do Forno.- Casa da Obra Pía.-  Casa Capón

                                    PARROQUIA DE SANTA MARIÑA DE SÁRRIA

Adro de Santa Mariña- As Airas.-A Albareda.- O Calellón.- A Costa da Fonte.-  As Pedreiras.-  Ponte Ribeira.-  Rúa do Arrabaldo.- Rúa  de Ferradores.- Rúa de Santa Mariña.-

Topónimos

Adro de Santa Mariña.-  Agro da Albareda.- Aira de Mallar  de Barrio.-  Aira Sárria.- Aira Vella.- As Airas da Pedreira.- Alabacería.- A Albareda,. Albareda Pequena.- Albarediña.- Alpendres do Mercado.- A Amieriza.- O Areal

Os Barredos

Caldeira de Pradeda.-Campo do Río,.  Campo do Rolo.- Campo de Vigo.- Cancela de Formigueiros.-  Casteledo.- Castreliños.- Castriño da Nogueira ou da Ribeira.-O Chanto.-  O Chao.- O Chao da Viña.- Cortiña.- Cortiña do Barredo.- Cortiña dos Barredos.- Cortiña do Caneiro.-  Cortiña da Carreira.- Cortiña de Casteledo.-  Co Cortiña da Outarela.- rtiña dos Castiñeiros.- Cortiña do Chao.- Cortiña da Corga de Formigueiros.- Cortiña da Costa.- Cortiña de Formigueiros.- Cortiña dos Fornos.- Cortiña Grande.- Cortiña Grande da Ponte Ribeira.-  Cortiña do Igrexario.- Cortiña dos Louratos.- Cortiña dos Loureiros,. Cortiña da Outorela.-  Cortiña de Outeiros.- Cortiña de Pedra Chantada.- Cortiña das Pedredas.- Cortiña do Pedregal.-  Cortiña Pequena de Casteledo.- Cortiña  Pequena de Severo.- Cortiña do Pombal.-  Cortiña da Ponte.- Coratiña da Ponte Ribeira.-  Cortiña da Porta de Varela.- Cortiña do Porto da Veiga.-Cortiña de Riba das Cerdeiras.- Cortiña das Ribeiras.- Cortiña de Tras Airas.- Cortiña de Tras da Casa da Costa.- Cortiña de Tras Hortos.- Cortiña de Vales.-  Cortiña da Xesteira.- Cortiñeiro de Santa Mariña.- Costa da Fonte.- Costa de Santa Mariña.- Costa de Teixeiro.-  Cruz de Pedra na Rúa Pública.- Cruz de Pradeda.

Devesa da Albareda.- Devesa dos Barredos.- Devesa do Pedregal.

Escaleira da Fonte / Escaleira da Costa / Escaleira Grande.-  Escaleira de  Teixeiro/ Escaleira Pequena 

Fonte Ribeira

Herdade do Hospital.-Herdade de Rui Branco.- Horta do Barrio.-  Horta da Carreira.-Horta do Casarón.-Horta de Casteledo.-   Horta do Cura,- Horta de Florido.-  Horta de Neira./ Horta Solance./ Horta de Buxán.- - Horta de Saco.- Horto do Adro.- Horto das Airas.- Horto da Albareda.- Horto de Baixo das Casas.- Horto de Barrio de Riba.-  Horto do Calexón.- Horto da Corga do Río.- Horto da Costa.-Horto de Fidalgo.,.  Horto dos Fornos.-  Horto de García do Arrabaldo.- Horto do Lois.- Horto do Pedregal.- Horto da Ponte.-  Horto da Porta.-  Horto do Porto da Veiga.- Horto das Ribeiras.-  Horto de Santa Mariña.-  Horto de Teixeiro nos Fornos.- Horto de Tralo Adro.- Horto de Tras Adro.-  Horto de Tras Airas.- Horto de Tras Casa.-  Horto de Tras da Casa.-  Horto de Tras da Casa de Castro.- Horto de Tras da Casa de Franco.- Horto de Tras da Casa dos Guitián.- Horto de Tras da Casa de Mateo.- Horto de Tras da Casa de Neira.-  Horto de Tras da Casa de Pradeda.- Horto de Tras da Casa de  Teixeiro,. Horto de Tras da Casa de Varela.-  Horto de Tras da Casa de Vega.- Horto de Tras Casas.-  Horto de Tras Forno.- Horto de Varela.- Horto da Xamoneira de Varela.

Ínsua do Muiño ( Ponte Ribeira )

Lama da Gándara.- Lamelo de Varela.- ( Lavadoiro da Ponte Ribeira ).- Leiro da Albareda.- Leira da Albarediña.- Leira da Cancela.- Leira da Carreira.-  Leira de Casteledo.-  Leiro do Chao da Viña.- Leira de Formigueiros.-  Leira de dentro do Pedregal.-Leira de Pedra Chantada.-   Leira da Viña do Chao.- Leiro da Albarediña.- Leiro de Baixo da Aira.-  Leiro do Barredo.-  Leiro das Carnecerías.-  Leirro da Carreira.-  Leiro da Carretera.-  Leiro da Casa de Severo.- Leiro do Chao.-  Leiro da Costa.-  Leiro da Cruz.-  Leiro da Cruz de Pradeda.- Leiro do Cura.- Leiro da Devesa.- " Leiro que fere na Ponte Ribeira".-Leiro de Ferradores.-  Leiro de Formigueiros.- "Leiro do Igrexario".- Leiro de Lama da Gándara.- "Leiro do Hospital".- "Leiro da Nogueira".- Leiro da Pedra.-  Leiro das Pedredas.- Leiro do Pedregal.-  Leiro da Pedreira.-  Leiro da Ponte.- Leiro da Ponte Ribeira.-  Leiro da Poula.-  Leiro das Ribeiras.-  Leiro do Río.-  Leiro do Toleiro.- Leiro de Tras Muiño.-   Leiros do Pozo dos Hortos.-  Os Louratos.

Marco do Campo de Vigo.- Marco de Casteledo.- Marco da Cruz de Pradeda.- Marco de Pedra da Crtuz na Rúa Pública.- Mesón.- Monte da Albaerda.-   Monte da Amieiriza.- Monte do Basrredo do Roxo.- Monte dos Barredos.- Monte Común do Campo de Vigo ou Campo do Rolo.- Monte da Ribeira.- Monte do Rolo.- Monte da Xesteira.- Muiño da Ponte Ribeira/ Muiño de Neira/Muiño de Solance

Palco da Musica.- Parque do Chanto.- Parque de Villa Andrea.-  Parque de Villa Aurelia.- Patio da Botica.- Patio de Solance.- Patio de Ulloa.- Pedra Chantada.-Aas Prededas.- O Pedregal.- Pesqueira de Saco.- Pinguela do Murallón.-  Pombal da Casa de Nullán ou do Bsrrio.- Pombal da Casa de Freixo.- Pombal da Casa de Neira.- Pombal da Casa de Pardo.- "Pombal Vello".- A Ponte.- A Ponte Ribeira.- Portomarín.-  Pozo da Casa do Barrio.- Pozo dos Hortos.- Pozo de Neira.-  Pozo da Praza do Mercado.- Pozo do Chanto.. Pozo da Rectoral.- Pozo de Saco.- Pradeda.- Prado da Aira.- Prado de Casteledo.- Prado da Ponte-.- Prado da Ponte Ribeira.- Prado da Porta dos Cucos.-  Prado da Ponte Vella.- Prado do Rego da Lama.-  Prado da Ribeira dos Cucos.- Prado das Ribeiras.-  Prados de Pradeda.-Presa do Chanto.- Presa do Muiño da Ponte Ribeira.-  Presa da Ponte Vella.- Presa Vella.

Quiosco da Música

Rairo da Ponte Ribeira.-Rego da Lama.- Rego de Vigo.-Restreva de Lama da Gándara- A Ribeira.-Ribeira das Ameneirizas.- Ribeira dos Cucos.- As Ribeiras

Souto da Amieiriza.- Souto dos Castiñeiros.-  Souto do Chao.- Souto dos Louratos.. Souto das Ribeiras

Taberna.- Torre do Reloxo.- Tras Adro.- Tulla do Arcediago.-

Viña do Chao.-  

A Xesteira

Camiños.  Calexón.- Calexón de Lois.- Calexón de Teixeiro.- Camiño de Casteledo.- Camiño da Fonte.- Camiño da Fonte Ribeira.- Camiño da Ponte Ribeira a San Lázaro.- Camiño Real.- Carreira.- Carreira de  Santa Mariña.-Carreiro da Poula.-  Corga da Albareda.- Corga da Albarediña.-Corga de Casteledo.-Corga da Duquesa.- Corga de Formigueiros.- Corga dos Fornos de Atrás.-  Corga da Pedreira.- Corga do Río.-  Corga do Toleiro.- 

CASAS

(1534) Cámara de Xoán Castaño.- Casa de Afonso Mourín.- Casa de Diego Álvarez .- Casa de Diego Vilachá.- Casa de Fernán de Riba.- Casa de Vasco de Armesto.-  Casa de Xoán Ares.-  Casa de Xoán do Barrio.- Casa de Xoán  Castaño.-Casa de Xoán Ferrrador.- Casa de Xoán Parente.- Celeiro de Tras da Igrexa.- Forxa de Xoán Ferreiro.

(1753) Casa do Adro de Santa Mariña..- Casa do Arrabaldo.- Casa de Armesto de Baixo.- Casa do Calellon.-  Casa de Castro do Arrabaldo.- Casa de Castro de Ferradores.- Casa dos Díaz de Guitiá.- Casa de Ferradores.-  Casa do Franco.  Casa de García do Arrabaldo,- Casa de Lucrecia Valcarce  no Arrabaldo.-  Casa de Lucrecia Valcarce en Ferradores.-  Casa de Manuel Monteagudo.- Casa de María González na Ponte Ribeira.- Casa de María López do Arrabaldo.- Casa de Mateu en Ferradores.-  Casa de Mendoza.-  Casa de Miguel do Arrabaldo.-  Casa de Neira.- Casa Pallaza da Aira.- Casa Peqwuena de Pedro Vázquez no Arrabaldo.-Casa de Robiños.- Casa de Rosa Valcarce.- Casa do Roxo da Ponte Ribeira.- Casa de Sarmiento do Adro de Santa Mariña.- Casa de Sarmiento en Ferradores.- .- Casa Terrea de Sarmiento  na Aira Vella.- Casa Terrea da Costa.-  Casa Terrea de Neira.-  Casa de Santiago Díaz.- Casa Terrea de Sarmiento na Pedreira.-  Casa Terrea de Teixeiro no Arrabaldo.- Casa Terrea de Teixeiro da Pedreira.-  Casa da Torre de Baixo.- Casa da Torre de Riba.-  Casa de Tralo Adro.-  Casa de Vega.- Casa de Pradeda.- Formal da Casa de Pradeda.- Formal da Casa de Lucrecia Valcarce en Ferradores.

( 1900/ 1930 ) Casa Abradelo.- Casa Albareda.- Casa Acevedo.- Casa Alfonsín.-Casa Álvarez,.  Casa Armindo ( Casa Cachete ).- Casa Barrio de Riba.- Casa Barrio do Medio.- Casa Barrio de Baixo.-  Casa do Barrio ( Casa de Nullán ).-  Casa de Barrio da Praza do Mercado.- Casa da Botica.-  Casa Buen Gusto.-  Casa Buxán- Casa Cabarcos de Baixo.-  Casa Carballeira.-Casa Carreira.- Casa Carrozas.-   Casa do Casino.-Casa de Castiñeira.- Casa de Centeais.-   Casa do Circo.-  Casa da Costa.- Casa Cuco da Ponte Ribeira.- Casa do Duqués.- Casa da Duquesa.- Casa da Estafeta.-  Casa Fidalgo .- Casa de Florido.- Casa do Forno da Travesa da Igrexa..- Casa de Franco.-  Casa de Freixo.- Casa Gutiérrez.-  Casa do Hortelán de Villa Andrea.- Casa do Hortelán en Villa Aurelia.-   Casa de Lois.- Casa de Lois do Calellón.- Casa de Moreno.- Casa Paco Sampedro.- Casa Pardo.- Casa de Pazos.- Casa Puga.- Casa Rectoral.-  Casa Rivas.-   Casa Saco.- Casa Solance.-  Casa Teixeiro.- Casa de Torres,.- Casa de Ulloa.- Casa Valcarce do Calellón.- Casa de Varela.-Casa de Venancio Vázquez.- Casa Villa Andrea.- Casa Villa Aurelia.-  Casa Viñas.-

Fontes: