CONTO SANXOANIÑO: O VELLO DOS CONTOS E O SEU FILLO

 

                                             CONTO SANXOANIÑO

                  O VELLO DOS CONTOS E O SEU FILLO

                                                                                                                        ( Xaime Félix López Arias )

                                                                Lembrando a Avelino Pousa Antelo

O Vello tiña face enrugada , cortada polos sucos dunha longa vida,  e dubidou de petas na porta  da escola, sentíndose fora de lugar .

Os escolantes andaban a xogar cunha pelota no patio-.

- É vostede o mestre..... ?

-  Debo selo - dixo  sorrindo un home que  estaba a ler nun libro- Xa non me acai iso de darlle zocadas ás pelotas.

- Desimule... eu sonlle o Vello dos Contos.

- ¿......... ?

-  Xa sei que dito así resulta un pouco raro, mais vostede coñéceme  dende hai moito tempo, aínda que me teña ollado a cara..... Eu sonlle o pai do Tamborileiro Municipal.

-  É un pracer saudalo e  moito máis coñecelos persoalmente.

- Verá, e que eu  queríalle agradecer  que grazas a vostede  o rapaz teña asegurado o pan  para a toda vida.

- Home, tanto como iso,  xa sabe, o Concello non é bon pagador-

- - Xa... Xa... Tamborileiro Municipal .... Unha sorte, don Avelino,  unha sorte que a familia lle agradece, porque estando a carón das autoridades  sempre se pega algo. Verdade é que o soldo non é grande; mais ,  e o traballo ?... Doado, moi doado , e con pouco esforzo... Repitolle o meu agradecemento.

- Pois ben, amigo meu,  convídoo a un neto de viño.. E dos Peares e  paga boa fama...

- Nunca desprezo unha boa grolada , e se o viño é bon  até boto unha parrafada con el . Aos amigos hai que lles dar conversa  e aos prados rega.

-  Imos aló-

       E foi así como Avelino Pousa Antelo coñeceu en corpo e imaxe  ao "Vello  dos Contos " e xa naquel día meteuno na escola  e díxolle que platicase  cos nenos  e foie ensinoulles cantigas vellas , refráns e ditos , e o Pousa ía  apuntando todo  nunha libretiña.  "Se non lle parece mal e me dá licneza " , dixolle sorrindo.

Darredor das festas do San Xoán de Sárria  o "Vello dos Contos" e o "Tamborileiro Municipal " baixaron até Barreiros e pedóronlle  a don Avelino  que lles preparase  as cantigas  e que as puxese, ademáis dos ditos e refráns no programa dos festexos.

- E que teño un fillo nas Américas   - xistificouse o vellote -  e gosta moito  de ver que o pai e o irmán  andan nos papeis dos señoritos da vila....

- Pois este ano ímoslle dara unha alegría.... O Toñito de Moreno , que é bon amigo meu,  halles facer a vostedes dous  uns retratos de pruma  que hnn quedar moi aparentes,,, E imos deixarnos de lerias e  e veñán comigo ao chalé de don Antonio, que cando lle dixen que o Tamborileiro  e o seu pai viñan a estaren comigo  e xa teño estado  eu de garola e de parola na compaña do don Antón de Marcos e gostarei agora de falar co fillo das conversas que tiven co pai.

          E pola tardiña, no auto dos de Marcos,baixaron don Avelino e os seus dous amigos a Sárria  e no  xardín de "A Unión "  o Toñito de Moreno , que entón xa querá que lle chamaran "Avari", fixolles varios retratos e escolleu os que había que mandar á imprensa.

   E foi así, grazas a don Avelino Pousa Antelo,como as parrafadas en galego do "Vello dos Contos "  e as cantigas  do "Tamborileiro Municipal" apareceron aquel ano a carón dos seus retratos.

   Con todo a cousa non saíu a dereitas , porque o retrato do Tamborileiro  saiu publicado do revés  e cando o viu dixo o rapazote " Ben quedou a monteira,  un tanto soltos os calzóns  e moi aparente o tambor ; mais , como  hei tocar cos birlos  tan en reviravolta  ?. Vou a amolar a soá".

            E don Avelino  explicoulle  que iso fora un erro dos da imprensa , que moitas veces as ratas de  imprensa ás veces  son grosos leiróns , e que para o ano seguinte  xa habería arranxo.

          O caso é que o "Toñito de Moreno"  marchou para as Caracas de Venezuela e o "Tamborileiro Municipal " , cangado co peso dos anos viu repetida a súa fo<rzada imaxe   e seguiu aparecendo   retratado  cos brazos e os birlos nunha  postura imposible.

           E un  estudoso do asunto  di maliciosamente  que o publicar  o retrato fora unha vinganza da censura , porque o Tamborileiro  botaba as cantigas en galego  e o seu ai facía o mesmo cos seus parrafeos  e así amolar ao seu "descubridor "  don Avelino Pousa Antelo , que fora quen metera recomendación  para que aquel rapazote  entrase  na nómina do Concello.

           E así , de matute ,  foron saíndo  no libro  programa das festas  as palabras galegas  do "Vello dos Contos" e o "Tamborileiro Municipal".,

                ( Iso pasou nos anos das décadas  dos anos 1950 e 1960 ,  en tempos nos que persoas como Avelino Pousa Antelo , clasificado como "da casca amara ", loitaban   pola dignificación do pobo galego e   da súa lingua.  )

                                                                 Xaime Félix López Arias 

                                                   *****************************************

 Avelino Pousa Antelo foi Pregoeiro das Festas do San Xoán  de Sárria  abrindo os festexos co pregón prnuncido na Sociedade A Unión.

No Murallón da Memoria  a  iniciativa do  Seminario de Estudos Sarriaos e don "Argalleiros de Barreiros" foi colocada unha lápida na que se le : "Don Avelino  Pousa Antelo- Mestre de Barreiros. Primeiro Tamborileiro Municipal. "Argalleiros de Barreiros".

A Asociación Cultural Arcas e o Seminario de Estudos Sarriaos "Francisco Vázquez Saco" editaron un folleto  no que se recollen os pregóns versificados a autoría de Pousa Antelo publicados en Libros-Programa  das Festas do San Xoán

Notas a ter en conta- "O Tamborileiro Municipal" creado por Antonio Vázquez Rivas ( "Avari" )  e rectificado polo artista sarriao "Rubén Santiago " preside o balcón da Casa do Concello  nos días das Festas do San Xoán, xunto coa imaxe da "Tamborileira Municipal" , creada por Rubén Santiago.

" O Tamborileiro Municipal " e "A Tamborileira Municipal "  saen  ás rúas no desfile das Pampónigas . que se deben a Cre@rte e en especial , como o resto dos seus compañeir@s   á artista Verónica Quintela.