SAN XOÁN DE SÁRRIA ( 1970 )
FESTAS DO SAN XOÁN. SÁRRIA 1970
ORDE DOS FESTEXOS
DIA 23.- Ás 7 da tarde, o repenique de campás e o disparo de nunerosas bombas de palenque, indicarán o comezo das FESTAS , así como o desfile de Xigantes e Cabezudos que acompañados dunha Agrupación de Gaiteiros e a BANDA MUNICIPAL DE CELANOVA, percorrerán a Vila.
Ás 11 da noite PRIMEIRA GRANDE VERBENA na Praza de D, Xoán María López, Rúa Maior e Prazola do Concello, coa Banda de Celanova, Gaiteiros e Orquettra LA NUEVA LIRA de Vilalba.
Ás 12 da noite PRIMEIRA SESIÓN DE FOGOS DE ARTIFICIO
DÍA 24.- Ás 9 da mañá, dianas e alboradasm con desfile de Xigantes e Cabezusi e pasarrúas interpretados pola Banda de Celanova, anunciarán a festividade do día.
Ás 11 MISA SOLEMNE E PROCISIÓN que percorrerá o itineraio acostumado, presidida polas primeiras autoridades locai.
Á 1 CONCERTO na Praza de D. Xoán María López, a cargo da Banda MUnicipal de Celanova.
Ás 6 da tarde FINAL TROFEU SAN XOÁN DE FÚTBOL
Ás 7 da tarde GRANDE FESTA na Praza de D. Xoán María López, Rúa Maior e Prazola do Concello , coa Banda de Celanovam Gaiteiros " Os Barros" e as Orqietras MONTES de Pontevedra e "NUEVA LIRA" de Vilalba.
Ás 11 da noite SEGUNDA GRANDE VERBENA coas mesmas orquetras e banda.
Á 1 da noite SEGUNDA GRANDE SESIÓN DE FOGOS
DÍA 25,-- Ás 9 da mañá, alegres dianas e aloboradas a cargo da Banda de Celanova e os Gaiteiros "Os Barros" de Chantadam acompañado de Xigantes e Cabezudos.
Ás 10, Primeiro Grande Trofeu Rexional " San Xoán de TIRO AO PRATO.
Ás 12, na Praia do Chanto PRIMEIRO TROFEU SAN XOÁN DE NATACIÓN ( Categoría Xuvenil )
Á 1, na dita Praia, CONCERTO MUSICAL pola Banda Municipal de Celanova e desegudo premio á maior e mellor presentada empanada.
Ás 4 da tarde PRIMEIRO TROFEU DE TENIS DE MESA e deseguido TÍPICA ROMARÍA GALEGA coa actuación da Orquesta " OS MONTES ", Banda e Gaiteiros do País.
Ás 11 da noitem TERCEIRA GRANDE VERBENA, na Rúa Matías López, pola Banda e Orqiuestra Montes de Pontevwedra.
Ás 12, TERCEIRA SESIÓN DE FOGOS ARTIFICIAIS na Rúa Matías López.
DÍA 26.- Ás 12 da mañá CONCERTO MUSICAL na Rúa Matías López.ç
Pola tarde, ás 5 SEGUNDO TROFEU SAN XOÁN DE BALONMÁSN e deseguido GRABNDE FESTA POPULAR , a cargo das Agrupacións Musicais Rexionais.
DÍA 27,. Ás 11 da mañá, TERCEIRO TROFEU SAN XOÁN DE BALONCESTO ( 3º División ) na Cancha da OJE de Sárria.
Á 1 da tarde.- FESTA DO PULPO nas casetas do Campo da Feira, amenizada poloo cuiarfteto " Os Barros"
Ás 5 da tarde GRANDE FESTIVAL INFANTIL no que se celebrarán diversas competicións e jymkhanas aotomobliísticas de mini-karts a motos, coa instalación do marabilloso Parque Infantil de Tráfico, xentilmente cedido por BEGANO SA-Concesionario de Coca-Cola e Fanta, adxudicándose importantes trofeus deportivos aos gañadores,
Ademáis , todos os nenos e nenas asistentes, serán agasallados coa degustación dos esquisitos refrescos da Empresa patrocinadora, así como con outras moitas golosías e regalos, Nota.- Nas competicións de mimni-Karts poderán participar somente nenos de 8 a 14 anos.
DÍA 28.- Ás 11 da mañá PRIMEIRO TROFEO SAN XOÁN DE IUDO na Praia do Chanto.
Ás 4 da tarde , GRANDE PARTIDO DE FÚTBOL-
Ás 6 da tarde GRANDE "NOVILLADA CON PICADORES , a cargo dos valentes novilleros EL PLATANITO e PACO ROBLES coas súas correspondnetes cadrilla, e o rexoneador BOMBITA ( Organización e Empresa, Gonzalo San Juan Olarte ).
Ás oito da taede, FESTA POPULAR na Rúa de Matías Lóepz, coa Orquestra Compostela.
Ás 11 da noite CUARTA GRAN VERBENA na mesma rúa e coa dita Orquestra.
Á 1 da mañá CUARTA SESIÓN DE FOGOS DE ARTIFICIO
DÍA 29.Ás 10 da mañá, cpmezo da competición comarcal de TIRO AO PRATO.
Ás 6 da tarde, Grande espectáculo Cómico.Taurino, na Praza de Touros de Sárria, con TOROS Y CLAVELES ( Organización y Empresa, Gonzalo Sanjuan Olarte )
Ás 8 da tarde, FESTA POPULAR na Rúa Matías López, a cargo fs Orquestra "Venecia" de Vilalba..
Ás 11 da noite . QUINTA E ÚLTIMA VERBENA na mesdma Rúa de Matías Lóep, co actuación da dita Orquestra "Venecia ", rematandio estas festas coa última SESIÓN DE FOGOS DE ARTIFICIO,
.......................................................................................................................................................................
COMISIÓN OFICIAL DE FESTAS
Presidente Alcalde D. EUXENIO QUIROGA VÁZQUEZ. Segredario-Contador: D. XOSÉ PENELA CASTEDO . Vogai: D. PEDRO LÓPEZ FERNÁNDEZ.D. EZEQUILE RODRÍGUEZ GARCÍA.- D. EUXENIO LÓPEZ CARROZAS.- D. ÁLVARO GONZÁLEZ LÓPEZ. MANUEL RODRÍGUEZ DÍAZ.- D. XOSÉ PÁRAMO LÓPEZ. D., VÍCTOR LÓPEZ VILLARABID, D. ANTONIO PEÑA DÍAZ. D. LUIS YEBRA SOMOZA.
FESTAS DO SAN XOÁN
Programa : Misa solmne . Procisión, Concertos. Fútbol, Natación,. Tenis, Baloncesto. Tiro ao Prato. Novillada. Espectáculo Cómico-Taurino.- Romarías.- Concurso de Emapnadas. Fogos Artificiais. Festas e Verbenas nas Sociedade Casino e A Unión.
Agrupacións; Banda Municipal de Celanova. Conxunto Rexional " Os Barros"
Orquestras: Montez. Nueva Lira. Compostela e Venecia.
Colaboracións: Xaime F. López Arias, Xosé M. González Soto. E, López Prado. Xulián Salmerón. Senén Sánchez.María do Carme Parada. X. Trapero Paerdo. Xosé Álvarez Rodrígez.Xesús Anxo García. Manuel Ferreira. Manuel Chas. Ramón do Moreno. Valentín Arias.
Pirotecnia: Xesús López, de Sárria. Alumeado: Villamarín de Ourense
Organiza. Comisión Oficial de Festas Edita: Gráficas Yebra
................................................................................................................................................................
LIBRO PROGRAMA
PORTADA: Moza con pandeiro e fogos artificiais . Fiestas de San Juan, Sárria 1970
Comisión Oficial de Festas.- Festas San Xoán.- Salutación ( Euxenio Quiroga Vázquez, Alcalde de Sárria.- Pregón ( Uxío López Prado ).- Pensamienrtos ( Xulián Salmerón ).- A la añana ( Senén Sánchez ).- No San Xohán ( Xaime Félix López Arias.-Sárria.-Nuestros hombres ilustres, recuerdos de luz y ddactica de nuestros días (Xosé Manuel González Soto ).-Trolada ( Uxío López Prado ).- Sárria, Vila e Val ( Xaime Félix López Arias ).- Parrafada ( Uxío e Fiz ).- As portas están abert as (María do Carme Parada López )..- Otro año. Otro San Juan en Sárria ( Xosé Trapero Pardo ).- Recordo da Susa (Conocina no San Xoá) de Uxío López Prado.- Fiestas de San Juan en Sárria. 1918.1970 ( Xosé Álvarez Rodríguez ).-Mi barca (Xesús Anxo García ).- A Pinguela .ö meu Padriño ( Ramón do Moreno ).- El Amor ( Manuel Ferreira ).- O bico ( Manuel Chas ).- A Língua na Escola ( Valentín Arias Lópz ).-Un recuerdo al mes de Junio y a los emigrantes de esta Villa El mes de Junio ( José Manuel González Soto ).- Orde de Festexos
.........................................................................................................................................................................
TEXTOS EN GALEGO
PREGÓN
Uxío López Prado
Xa de novo, un ano máis, dende os pincaros da nosa vila, soltan os seus sons as campás e o rebumbio dos tambores do eco, anuncian cheas de ledicia a chegada das festas de SAN XOÁN.
E a ilusión brila nos ollos das mociña e fenden os ventos os aturuxos que sain da gorxa dos mozos, os vellos rin retranqueiros e mercan sedas as nais das rapaciñas casadeiras.
¿ Gústache ? ¡ Ai Maruxiña que fermosa has de ire !. Din as mais, cheas de cariño. ¡ Meus cartos, alo van !, Din os pais , retorcendo o fuciño. ¡ Bo ! e despois de todo ¡ sonche as festas de San Xoá... ! Din todos a unha.
E voltará a alumarse as tebras m rachadas por luces multicolores; teremos un recordo ou unha aperta prós nosos seres queridos e, a luz dos foguetes, envoltas nos panos da infancia, voltarán a nós as vellas aveturas e a múseca porá a uns no mundo de fai moitos anos e , pra outros, será un fermoso presente. Dempois cando todo seña hestoria, será o comenzo de unha nova etapa, coas mesmas parolas que fai anos e co mesmo fondo e deseio; De hoxe nun ano....
Citámosvos pois equí neste encontro, a todos, sarriáns e non sarriáns, vellos, mozos ou nenos. Equí recibiremosvos cos brzos en crux e unha sonrisa nos beizos. Vinde todos os que con nós querades disfrutar de unhes días de sana lediciam honrando ó noso SAN XOÁN.
Xa se sabe que non haberá as mesmas atraciós que fai vinte anow, faltarán recordos que moitos amadesm pro, en troquem atoparedes outras novas, que terán a mesma finalidá e como aquela estarán tamén cheas de beleza.
As campás inda din-dón co seu encandeado badalei: Festas de SAN XOÁN , festas de SAN XOÁN...o sol xa vai na buraca pro elas seguirán, correndo de boca en boca e de ouvido en ouvido, como volvoretas portadoras de ilusuión
¡ Ei carballeira !
,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,
NO SAN XOHÁN
Xaime Félix López Arias
Niste mes belido, / se estón ben sabido , / que facer terán / na vila de Sárria / as festas que honran / ó señor San Xohán,//
¡ Ai Deus que disgracia , / cos cartos dun ano / terei que gastar, /
De nada valera / decir cos becerros / saliron pequenos / co millo e centeo / non deron un real./
Quen verá a Carmiña / pidir mini-saiam / zapatos e medias.../ ¡ Todo un capital !.//
I a miña muller / cal si fora moza / fará a permanente, / unha sala nova, / blusa de estamados, / un pano froleado / e logo dirá / que todo está caro.//
¡ Mal raio me parta / se doulles un peso ! //
¡ Que me vexa cego / tolleito de todo,//
Mais cando era moz / tamén iba ás efstas / i agora de vello / poríame novo / mover o esqueleto.,//
Mercarei camisam / zapatos de sola.../ porei garabata , / meu traxe de pana , / a gorra máis limpa. / Levarei cachaba / e pola tardiña / baixarei pra Sárria /¡ Hai fesytas na vila !/ ¡ Hai festas na praza !, E se as cousas sain / co meu pensamento / aló pró outono / cáasse a rapaz / con ise larpeiro / que agora lle fala, / ¡ O caso é ter netos ! //
E xa que na vila / porparan foguentes, / venderei becerros / mercarei vestidos / i ás festas de Sárria / todos baixaremos ,//
Non quero que digan / que son un roñoso / que non bvai ás festas / pra moito aforrar,//
¡ Carallo ! ¡ Retroño ! / ¡ Mal raio me parta / se ás festas diste ano / deixamos nós de ir !./ Que así Deus me salve / que hai que vivir. / Que hai festas: ¡ A elas !, / Aínda que eu teña / que a bolsa afloxar,/
A troula é a trouklamm /e hai que pensar / en casa á moza / antes do Nadal ./ ¡ I o caso é ter netos ! //
.........................................................................................................................................................................
TROLADA
Uxío López Prado
O poviño de Espiñeira naceu fai moitos anos, na ladeira dun monte calqueira da nosa rexión galega.Sete casopos de pedra pizarraespolvorezada con paredes de oinenta centímetrow, e unha igrexiña que, máis ben , parece unha caixa de zapatos.
Fai moitos anos , o poviño de Espiñeira vivía feliz. pro un día baixou de terras outas , un home de ollos pequenos e cara engurrada e quixo o demo que se namorara da Xeliña de Laxes. A de Laxes era unha das millores rapazas da comarca, A Xeliña que non era aló moi despavilaa, caeu no cepo coma unha raitña mansa i o furón , herdou, pola parte da muller , as millores cortiñas i os millores prados.
A casa de Laxes nunca foi, xa, a casa de Laxes, agora trocárase na casa do Furón.
I eso que xa decía o señor Xoseiño , o home máis evllo do lugar "Non che me ten moi boa pinta "; e dicíao esbicando os beizos e bamboleando a cachola dun lado pró outro.
Retroño. ¡ Que home máis listo , e logo dicían que estaba chocho...!
Preito vai e preito venm no povo de Espiñeira xa naide falaba;; as casa no Xulgado, os cochos empeñados , as vacas ían á leira i os cartos eran prós abogados. Tódolos días nos xornás, o povo saía retratado, os aguaciles ían e viñan, o carteiro tivo que mercar unha mula... E mentres o Furón enchía a andrrga de pan e touciño e dicía polo baixo " Heilles acabar con todo"
A cousa mirada esí de riollo non ten moita importancia, pro.... Poucos eran xa no povo i os que había tiveron que emigrar. Entre as pedras soio quedaeron os velliños do lugar.
A sona do nome do Furón , estendeuse por toda a comarca.
"Carballo pró Furón ! "- dicía Pepe de Cureñas - hai que ter coidado cando estén as fillas para casar..."
"Home xa ! - respondíallei moi desppirreteada a muller do Souto - , i eu afogo á filla, denantes de vela con un home así, casada, Ai ! Dios mo perdoe, non, non..."
O nome do Furón semetaba o medo entre as ra`pazas e xa non había unha que pra un mozo mirara, Homes ían e viñan e ningún era acetado. O crego botaba rogativas pra que houbera bodas e bautizos, pro o nome do Furón non se esvaía e as mozas i os mozos seguíanse mirando como o can i o gato, cos pelos repuntados-
Pasou o tempo e non se sabe quen o quixo, a cousa é que naceron na coamrca tantos pequenos xuntos que houbo que doblar a cosecha das patacas.
I agora non falta quen diga que a culpa é do Furón, pro os maís dim que foi o influxo das rogativas.
E isto xa o vía vir eu, en desde que se lle escapou a Concha. ¿Qieresme moito Anxel.... iño meu ?. e se puxo roxa coma unha cereixa.
UXIO LÖPEZ
................................................................................................................................................................
SÁRRIA, VILA E VAL
Xaime Félix López Arias
Ábrese o vrau co a súa vella e belida sinfonía de luces e de cores, E festáxase a súa chegada co as mesmas fogueiras rituás dos nosos devanceiros.
Os primeiros medeiros marelos de centeo empezan a medrar nas agras cando no ar estoupa o primeuro foguente, cando a voce das campás i os compases musicás de bandas e gaiteiros levan a ledicia polas rúas, mentras un vento morno estende o arrecendo das froles do sabugueiro e das roseiras polo val, polos outeiros i as serras....
¡ Chegou o vrau ! ¿ Chegou o vrau !,,,
E a vila i oval dispóñense a darlle as boas vindas co antrtgo rito pagano cristianado polos patrucios seculares.
Vila e val... Na vila non se escoita xa o soar sa zanfona xograresa acompañando cantigas dun vello cancioeir...
Polo val, nas corgas perdidas entgre carballo e salgueiros, o aturuxo de xusticia dos irmandiños non se mestura co ar.
Son isas vellas follas de códice durmindo o seu sono de séculos nun mofoso arquivo, son follas caídas do arbre da historia que non voltarán xamáis.
A vila vella sobe polo outeitro co as dúas agachadas á soma da torre do casetlo, Pola rúa costaneira andan aínda os laios fndos e queixumes dos homes que no medioevo fixeron o vieiro das estrelas camiño de Compostela movidos pola fe i a espranza no perdón do ceo.
As rúas da vila nova esténdense polo val, sen que lles poñan medo os dous tíow que, sendo esepllo, semellan querer afogalas.
E día a día a vila medra,,,
O val, a veiga, coa primavera vístese de noiva. E co vran estala nunha sinfonía de cores que fan dil unha belida festa prá nosa ollada.
Pasan os ríos retorcédose en cn congostras prateadas nas que se refreitan os salgueiros,Canta o seu rosnar antergo a iauga en muiños i en aceas.Arrecende a herba seca, a centeo , a xestas que estralican..Cantan os carros na carreta da colleita,Xogan no ar as anduriñas.
Está fermoso o val pra a ollada que tropeza nas cores marelas dos pasteiros i os toxeiros enxoitos, nas sudas dos labregos na laboura, nun ceo de xusticia que parece pidir auga a berros prás terras que van perdendo o su verdor.
¡Mais o vraué festa pra todos 1,,, Volta o fillo que traballa en terras alleas.Nas festas escoitanse risos de mocedade que no inverno durmiron baixo as lareiras...
O centeo ao encher as tullas e sinal de que non se traballou en balde.
¡ O vrau é festa 1A vila i o val, as xentes da vila e dos pequenos pobos escondidos entre carballeiras e soutos, van degrañando o rosario das súas festas nun vello rito de darlle gracias ó ceo pola chegada do vraum pola boa colleita, polo novo i eterno amor nado no corazón dunha moza...
As xentes vilegas i as dos pobos da veiga porp+aranse , cheos de ledicia, pra lle dar as boas vindas ó vrau cos vellos ritos , co as fogueiras nocturnias i as novas danzas.
¡Hai festas en Sárria 1 Vilego, labrego ou de terras allreas... ¡ Eili te agardamos 1.
X.F..LÓPEZ
......................................................................................................................................................................
PARRAFADA
Uxío López Prado e Xaime Félix López Arias
- Bos día, Pepe das Cruces. E logo...¿ Que tal pola feira ?
- E que lle queres, meu rei...o de sempre ¡ Moitas parolas e poucos cartos !
- Pro logo ¿ non vendiche ?
- Eu vender ben vendía e mercar a xata tamén ma mercaban, mais soio me pagaban a metá.
- Sonche os tempos, filliño, sonche os tempos . ¡ Piensos caros, carne barata !
- ¡ Retroño ! Barata pra quen a vende ou merca en vivo , que dimpois de morta...¡ Retroño !.
. Pois da miña casa sair, saie moita. ¡ Pro o que é entrar ---!
- ¡ Bo hom bó ! Iso foiche sempre. E mudando de conversa .. ¿ Que tal siguides por aló ?
- Ti ben ves. Máis vellos que sempre e coidando dos netos.
- ¿ Coidando dos netos ?
-- Si, hom, si. Dos netos, das vacas, os cochos e un can de palleiro
- ¿ E logo os fillos ?
- ¡ Que lles has facer !, Crías fillos pre que de vello deixente soio nos leiros.
- ¿ E por onde andan ?
- A filla que casou co Xácome das Arieiras está na Alemaña. O fillo máis novo alo vai de cociñeiro en Bilbao . I ó máis vello meteulle a toleada, de se ir, a irmá, deixounos os netos , i alo se foi vai pra tres meses.
- Eche o sangue mozo que tira...
- Sangue mozo sí. Pro xa teñen na caixa máis de vinte mil pesos forres i a filla mercou un gran piso na Cruña.
- ¡ Ai logo aínda lles pinta ben !
- Si, home, si, Non nos pinta tan ben aos burros ..¡ Que se novo vira !
- Aínda te queixas ti, Boas terras, boa casa e boa facenda... ¿ E logo como faceremos os demáis ?
- Seica tes ganas de lerias ...¿ Cando nós fixemos un peso ?
- Facer, o que se di facer, non. Non o facemos que non temos nin papel nin tinta...¡ Homeee !. vrxo que sigues tan lido coma sempre e non te esqueces de marcar o diario.
- Eche cousa que moito me gusta, pois agora nistes tempos que corren con tanta desformación e turismo coma hai , o que non che está ó día logo cho acubillan.
- Pois eu, a verdá seña dita, non o merco pois sempre lle atopo o mesmo e ben nos chega con cavilar nas xiadas e nas témporas , pra inda encher o iolo de loitas e de carafios.
- O mundo estavhe tolo e hai que deixalo que corra-- Pro tamén hai que saber pra onde vai, non seña que te colla sen aviso e solteche unha labazada.
- Si, home, si. Correr correrá , mais nos becerros eu non o noto.
- A cousa estache crara . Iso eche producido polo relanzamento da exportación e das medidas fiscás que fan medrar as divisas producindo un saneado saneamento , que fai que haxa un incremento das coordenadas loxísticas derivadas dunha deflación ascendnete, tendente a alcontrar o equilibrio preciso e sistemático dun desenrolo de base das estruturacións integradas nod cálcolos comparativos con economías en camiño de crara e cha espansión.
- ¡... ñoo ! ¡ Canto sabes !
- ¡ Ai rapaz !... E que eu eu a máis de ler o diario tamén miro o televexo...
UXÍO E FIZ
-...........................................................................................................................................................................
AS PORTAS ESTÁN ABERTAS
María do Carme Parada López
Cando os que vivimos lonxe de Sárria nos lembramos da nosa vila natalvémola como un lomgo pano verde , un souto inmemnso no que canta o cuco e nace a rosa ventureira. Unha escritora norteamericana decía que o mundo se iba quedandoi sin primaveiras porque os homes mataron os paxaros. Pois ben., en Sárria aínda queda primaveira e o que de fora chega, abafado polo asfalto , pode sentir a ledicia de ser despertado polo trino do reiseñor e sentir o agarimoso bafo da terra mollada. En Sárria a Natureza é respetada con amor, como as cousas queridas , e cecais por elo sexa o Patrón, San Xoán,o Santo das tradiciós frorales, o Santo do lume.
Co San Xoán chega a xuntanza dos amigos de Sárris, que son todos, o acougo coa familia a carón da gran mesa na que fumega o fartirento prato de lacón, i o pan caseiro recende a frores campesías na noite de San Xoán bicadas polo orballo. Neste día grande da vila ningunha porta está pecha pra quen de fóra chega . sexa familiar ou amigo.O sarriano é nobre, de leal sorriso e de corazón alegre, Home de traballo, duro, non en van atinxiu , polo seu propio esforzo , unha das vilas adiantadas de Galicia. O sarriano é home comunicativo, pola conversa de amigo, ¡ si ! , esa virtude humana que vai fuxindo da sociedade. Virtude en Sárria sempre viva cecais por estar esta vila prantada no Camiño de Santiago, e afeitam por tanto, a recibir fidalgamente a xentes de todo o mundo, Así onte pelengrís e hoxe turistas compartiron e comparten na mesma mesa o pan i o viño de amistade crtistián , universal , fraterna, que é leal comportamento, auténtico, de alma galega, De un galeguismo puro e santo, sin falsas misturas que en Sárria nunca enraizaron,
O galego nunca siñificou en Sárria loita de crases , pois os sarrianos falamos indistintamente as dúas línguas e en uso entre nós : a vernácula i a oficial , E cando os filólogos se adiquen a estudiar en serio a nosa doce, sentimental e fermosa língoa vernácula , deberán darse unha volta pola vila de Sárria i escoitar como a xente fala.
Mais, deixemos o conto. Dentro de poucos días estouparán no aire os primeiros foguetes que anuncien a chegada dos días festexeiros. As portas están abertas para todos como sempre, as fogueiras de San Xoán van a ser alcendidas,,,
Ista é a hora cero... As maus folgan¡ A festa comenza !
( Mº do Carme Parada )
....................................................................................................................................................................
O RECORDO SA SUSA ( CONOCINA NO SAN XOÁN )
Uxío López Prado
Cicais mañá, cando o teu recordo fuxa, mesturada con un sin fin de froles voltará a min a ilusión ; pro hoxe síntome morto , fundido, solagado no pensamento, Non , eu non son poeta, non teño esa rara sensibilidá pra ver a fermosura nas espiñas e cantarlle a un amor que non é , pro o meu corazón tamén sanga e chora e tece inquedo , diante da adversidá de se ver desprazado . ¿ Pra que iste maldito istinto..... ? ¿ Pra que me levou a ti ? Agora teño que soterrar unha ilusión , nun recunchiño, lonxe, onde naide o atope .I heille poñer craveles roxos coma doce recordo que quero olvidar , I algún día si me ves, dime algo , o que queiras, dime algo, bótame unha risadiña e vaite, vaite por onde viñeches , coa boquiña entreaberta insinando ese dentiño roto E si algún día che dicen que si , que xa non son eu soio, prega, oferta unha ladaíña pola miña felicidá e vaite no teu andar , frotando ,coma unha virxe de pés ispidos. ¿ Pra que iste maldito istinto...? ¿ ?Pra que melou a ti ? ( Uxio López P. )
.................................................................................................................................................................
A PINGUELA
Ó meu padriño
Ramón do Moreno
Do Murallón quedaba na revolta pé do Casino ,hai moitos anos xá, unha pía de pedra pequeneira qu 'estaba enxoita sempre ,aló no vrán ,
Cando tornaba Outono con choveres e os cativos xogaban o peón , iba collendo pulo, revertendo, as súas augas con grande fervor.
¿ Que foi dela ?. Non sei, Nalgures vive Hai tempo seica á feira se levou . Eu téñoa sempre fresca na mamoria, non sei dicir por que si nin porque non. Mes de San Xohán 1970
.....................................................................................................................................................................
O BICO
Manuel Chas
Eu pregunto que é un bico . Pois non o sei responder. ¡ Un bico son tantas cousas ....! É un nacer e un morrer.
O bico causa alegría , o bico causa placer ; pero tamén che diría que o bico é padecer.,
O bico foi a traición . o bico foi o querer . que levou a Redención , i a Xesús a padecer..
O bico deullo ó mundo o que na Cruz foi a ter .¡ Oh grito de amor profunco ! ¡ Quen o podera entender !
Por eso o bico ten tantas cousiñas de moito ben ; xa o sabes ti cando cantas cando choras tamén, Manuel Chas ( Alumno Colexio da Mercé )
..........................................................................................................................................................
A LINGUA NA ESCOLA
Valentín Arias López
Si.Xa sei.Eu non acompaso .Desimulen.
¿ Xustificación ?. Nalgures perguntáronlle a Castelao por que il non debuxaba decote a face amábele , riseira e folclórica de Galicia, O Castelao respostou: " Porque non teño vontade de estupefaciente ". Nós non somos tan ousados que digamos tres onde Castelao dixo catro.
A língua. : Pois sábeo todo o mundo. "Pensamos con palabras.
Na escola. Asínaselel á lígua o posto de raíña do insino. Con valía en tres dimensións : instrumental , formativa e vital.
Pero, a lingua non exsite, Universal, somentes a lingua das animalias: un cabalexo do monte da Meda rincha o mesmo que un cabalote de calquera Rancho americán. Hai linguas. Moitas. Cada língua é un mundo. Do artellamento destes moitos mundos pequenos xurde o mundo grande.
Unhas linguas son faladas por un fato cativeiro de persoas. Outras son faladas por moreas de milleiros de humáns, Pero todas, todas as lingusd , teñen o direito de seren respetadas. Quen asoballa unha lingua comete un xenocidio. E todas as persoas, todas, temos o direito de sermos insinados na nosa lingua nai.
En España fálanse catro linguas españolas: o catalán, o castelán, o galego e o vasco. Neste intre teñen o castelán por lingua nai 0 65 % dos españoles. Os outros españoels, o 35 %, temos por lingua nai unha lingua - galego, cstalán ou v asco - que é diferente da lingua castelá.
Hoxe por hoxe , empréganse no ensino no ensino linguas minoritarias cando menos en Suiza, en Inglaterra , en Dinamarca,nos Paises Baixos, na URSS, en Iugoslavia, en Alemania e hastra no Vietnam, En algús destes países son incluidas no ensino linguas que non cehgan aos coarenta milleiros de falantes. Que eu saiba , deica agora, en Europa somentes viñeron refugando sd linguas rexionás no insino a Francia de Degaulle, a Grecia dos Coroneles e España.
A UNESCO é unha testemuña de calidade. Coido eu. Por enriba de partidismos cativeiros. España suscribe , oficialmente, as opiniós da UNESCO. Pois, este organismo supranacional tense manifestado do seguinte xeito:
a)- "É un axioma afirmar que a lingua nai constituie o medio ideal pra insinar a un neno".
b ).. Dende o punto de vista psicoloxico, a lingua nai é un sistema de signos que funciona automáticamente no cerebro do neno sempre que il querexpresarse ou comprender.
c).- Dende o anco socioloxico, a lingua nai vencella estreitamento o neno á colectividade da que il forma parte.
d ).-Ollado dende a pedagoxía , a lingua naipermite adepredner millor e máis axiña que outra lingua aml coñecida.
A lingua galega, hoxe,é a lingua nai do 85 % da poboación de Galicia. Mais de dous millóns e carto ( 2.250.000 persoas- gostándonos ou non -temos a lingua galega por lingua nai.
A oficina Internacional de Educación, xa no ano 1928, sentenciou: "O neno que ao entrar na escola escoita que lle falan nunha lingua diferente a aquela na que il ten por costume expresarse , experimenta un forte "Shoc "psicoloxico, coida que a súa lingua non é aproveitabele, e adequire un complexo de inreriridá, amostrándose retraído e introvertidos".
Nembargantes todo o dito, en Galicia vense facendo o insino totalmente en castelán, Esto, aínda sen pretendelo gurra descontra do principio de igualdá de oportunidades..
Por prescindir da lingua galega no insino en Galicia vimos mancando psicoloxicamente a cáseque todos os nenos de eiqui. E vimos tolléndolles algunhas das súas posibilidades. Concretamente , coa non inclusión da lingua galega no insino fixemos xermolar máis das nosas xentes un fondo complexo de inferioridade. O que determiña o noxento comportamento servil que nos aqueixa aos galegos : individualmente e como pobo.
Entre nós , fai algún tempo, estes temas foron tabú. Por deixarse vencer por ñalos entendidos. Hoxe xa non so son. E para demostralo, eí está a nova Lei de Educación ditando que compre o "cultivo de la lengua nativa " no primeiro ensino.
Non nos cabe dúbida que a lingua galega haberá de ser incluída de cheo e decontado en todos os niveis do insino en Galicia. Porque o pobo laia por ela e porque é de sustiza posto que precisamos dela pra proxeitarnos compridamente.
Teño pra min que, hoxe, unha das tarefas máis urxentes e tamén unha das labouras máis urxentes e tamén unha das labouras máis rentuábeles , pra Galicia, é implantar de verdade eiquí o ensino auténticamente bilingüe.
Facendo o insino en galego no insino, na nosa terra , encarreirremos o vieiro de formar persoas verdadeiramente libres. O primeiro pra nos convirtamos en axentes activos da nosa hestoria.
Prescindir do galego no insino, en Galicia, é esfrangullar aos galegos.
Si. Xa sei. Eu non acompaso co ton de festa que estes días vive Sárria. Desimulen. Acóllome ao Castelao, erepito: " non teño vocación de estupefaciente"
( Valentín Arias López )
................................................................................................................................................................
PUBLICIDADE DE ACTIVIDADES DESAPARECIDAS
ALMACENES JESA . Xa chegan as festas / namais dar a volta / merquemos en JESA / toda a nosa roupa. Confecións para Señora, Cabaleiro e Neno. Calvo Sotelo, 96 ( hoxe Rúa da Liberdade )
AUTOESCOLA EUROPA.- Sárria.
PIENSOS DULA.-Salvador Besteiro Fernández. Barrio Novo. Cereais e Patacas da sembra.
CONSTITUCIÓNS LÓPEZ E LÓPEZ. Barrio Novo.
CAFÉS POTE. Sárria
CAFE BAR MADEIRA, Benigno López Rodríguez. Rúa Diego Pazos.
ULTRAMARINOS MARUJA.- Rúa Matías López ( Catro Camiños )
CONSTRUCIÓNS CARLOS ARIAS ARIAS. Rúa San Làzaro 14.
CHACINARÍA EL MIÑO.CARNIZARÍA. Rúa Calvo Sotelo 41 ( hoxe Rúa da Liberdade )
TALLER DE CHAPISTARÍA Eusebio García Teijeiro. Cruce Formigueiros ( Barrio Novo )
MESÓN D ' OURO. Rúa Diego Pazos, 42.
HOSTAL ROMA. Direción; Martínez Viñas. Rúa Calvo Sotelo 1 ( hoxe Rúa da Liberdade )
MOBLES DOMÍNGUEZ. Moble castellano Rúa Gregorio Fernández , 12.
LA SUIZA. Óptica . Rúa Calvo Sotelo 117 ( hoxe Rúa da Liberdade )
ALMACENES ARA . Rúa Calvo Sotelo, 88 ( hoxe Rúa da Libnerdade )
LÓPEZ E RODRÍGUEZ, FÁBRICA DE MOBLES. As Insuas.
CERERÍA QUIBEO. Rúa Maiot 65.
TALLER ELECTRICO Xosé Lence Penado. Rúa Matías López 40
RELOXOARIA SÁNCHEZ. Cruce da Ciguñeira.
MOBLERÍA LOS ARGENTINOS. Rúa Diego Pazos 36.
......................................................................................................................................................................................
.
Comentarios
Publicar un comentario