SÁRRIA : ARMÁNDOSE PARA UNHA GUERRA ( 1936 ) ( 643 )

 SÁRRIA: ARMÁNDOSE PARA UNHA GUERRA ( 1936 )                           ( 643 ) 

Coñecido o levantamento de tropas en África  o gobernador civil de Lugo  acordou que se procedese a requisar as armas que estivesen en poder de particulares. Os Comités republicáns da zona de Sárria percorreron as parroquias ruráis   para neutralizar o uso que delas se poidese facer na contra da República.

O día 20   , procedentes de toda a provincia,  grupos armados  de maneira variopinta  concorreron á cidade de Lugo, sendo concentarados no Hospital de Santa María, que tiveron que  abandoar precipitadamente cando souberon que fora decretado o estado de guerra e detidas as autoridades.

Nesa fuxida , voltando cidadáns dos concentrado procedentes  de Lemos e Sárria  para as súas casas, en camións de  ómnibus  ao seren detidos pola garda civil na Pobra de San Xiao, producíronse disparos , e a consecuencia deles produciuse a morte dun veciño de Sober , alcanzado  por tiros  da forza pública.

Abandoada ás 12 da noite do 20 de xullo de 1936  a resistenza  que ao levantamento militar contra da República se mantiña na Casa do Concello de Sárria a garda  civil  e os elementos falanxistas da localidade  ocuparon a casa consistorial  , as entradas á vila polas estradas radiáis e outros puntos. No segundo andar quedaron cartuchos de dinamita  e outros elementos explosivos que procedían do decomiso feito  nun establecemento de Samos.

O alcalde Antonio Páramo Sánchez  e as persoas que o acompañaban, algúns parentes, concelleiros e  persoas comprometidas coa Fronte Popular , fuxiron da vila e  algús dos fuxidos tardarían anos e lustros en se reintegraren á vida normal , permanecendo agachados en diferentes  paradoiros, temerosos de seren collidos  pois as súas vidas, ás que se tiña posto prezo,  vítimas como eran da xenreira e espiritu de vinganza  de que facían amostra aqueles que se sumaran   aos movementos represivos.

Até o día 29 de xullo, en Castro de Rei de Lemos, no concello de Paradela ,  mantivéronse alzados en armas grupos de homes procedentes  do Comité Republicán da parroquia, que abandoaron  toda resistenza cando  grupos militares entraron  na parroquia, mesmo con artillaría lixeira,  penetraron polo norte dende  O Palacio de Vilamaior  e polo sur  entraron  dende Sobreda , confluindo no campo da feira do Mosteiro Vello , botando por terra a resistenza que tencionaran facer  na Pena Veitureira, uns homes armados  somente con  escopetas de caza , e que ningunha oposición podían facer a soldados  portadores de armas de guerra, fusís e ametralladoras.

Rematado todo acto de resistenza  aos propósitos dos militares rebeldes,  iniciouse un labor de percura e captura dos defensores da legalidade  democrática, organizando batidas  coa activa colaboración dos falanxistas sarriaos. As mortes  incontroladas  causadas por elementos falanxistas, especialmente  as que correron da conta da  "Escadra Negra ", foron  seguidas de detencións  de cantas persoas tiveran algunha participación en organizacións sindicáis, partidarias  ou mera participación en propagandas  , mesas electoráis ou que simplemente fosen considerados  " da casca amara ".  En consellos de guerra foron condeados a morte , e de seguido  executados no tapal do Cemiterio de Lugo, varios cidadáns acusados de "auxilio á rebelión", de formar parte de " hordas marxistas" ou de seren " comunistas", cando o partido comunista e mesmo o partido socialista   tiñan mpo pouca implantación na comarca.

Donos xa os alzados da situación procederon garda civís e falanxistas a recoller armas en poder de veciños da comarca , que ao organizar milicias  fóronlles entregadas  aos seus membros que as usaron tanto na persecución  de fuxidos no medio rural como para formar  patrullas de reforzo  con servizo diurno e noiturno   polas rúas da vila e  tamén no Campo de Aviación   da Cha de Santa Marta.

Para  dispoñer   de  municións fíxose requisa nos almacéns da vila  e foi así como  o 24 de  xullo a Falanxe de Sárria dirixouse  á tenda de Victoriano Vega Anta, na Estrada de Samos ( entón chamada Avenida da República )  -  Ferrataría-Ferro-Aceiro- Pinturas- Bernices- Materiáis de construción e Expñosivos- e esixiulle a entrega de  municións para o seu emprego no labor que botara riba delas esa organización  .

O material recollido  foi  munición, tubos de munición, balotes, caixas de tacos., cartuchos varios , pistóns de escopeta,  paquetes de pólvora, tubos de chumbo e caixas de cartuchos, por un importe total de 968, 35 pesetas, que , por suposto, non foi pagada.

Máis de dez anos despóis o industrial Victoriano Vega Anta,  de quen eran coñecido non era "simpatizante " das ideoloxias dos alzados , presentóu para ser cobrada  unha factura  reclamando o pagamento das  968,35 pesetas  , que foi xirada a nome de " Falange  E.T. de las JONS ", entregada ao Alcalde e Xefe Local do Movemento . Nunca lle pagaron aqueles elementos materiáis  anos atrás retirados do seu establecemento.

** Tamén a Falanxe local tratóu de colaborar no  armamento das milicias e  na recollida de ouro e alfaias que serían destinadas a ofrecerlle ao exército  un avión que recibiría o nome de Lugo. Esta operación rematóu  coa levanza do recollido a Lisboa , e  as forzadas aportacións non se adicaron ao que se proxectara . Houbo só a compra de unhas poucas armas e  nada se destinóu á dotación do avión . Entre os veciños houbo o convencemento  de que os promotores desas dúas iniciativas desviaran para fins particulares   a maior parte  do froito recollido.