SÁRRIA : ENTERRAMENTOS NA IGREXA DA MADALENA ( 648 )

SÁRRIA : ENTERRAMENTOS NA IGREXA DA MADALENA  (   648  )

                                       Ano de 1776

CONCORDIA  E CONVENIO SOBRE PRESIDENZA E INMUNIDADE DA LONXA E HOSPITAL ENTRE O P. PRIOIRO E CURA DE SAN SALVADOR DE SÁRRIA

Na Vila de Sárria  a vinte e seis días  do mes de decembro  ano de mil  setecentos  setenta e seis . Perante de min  escribán de Número  e testemuñas infraescritos  pareceron o Padre Mestre  Presidente frei  Domingos Basante , Prioiro do  Convento da Madalena,  Orde do Noso Padre Santo Agostiño, situado estramuros  desta Vila , en virtude do Poder  que ten da súa Comunidade , que pasóu perante o presente escribán  o ano pasado de 1775  a que se refire, e non  se inserta por obvia  prolixidade ; e declara  non lle estar revogado , dunha parte; E da outra  Don Diego Montalbán, Cura Párroco de San Salvador  desta expresada vila, e anexos :

E dixeron que entre os outorgantes  e antes os seus antecesores  houbera diferentes discusións  pola Presidenza  nas Procisións de Defuntos  sempre que alguén  se enterraba no dito Convento , despóis de entrar  a Procisión na Lonxa ( " ou curral" ) que hai na dianteira  do referido Convento , e para obviaren esas disputas , como alleas ao estado relixioso , e sacerdotal,, convieñeron e axustáronse  de propio motu  a espontánea  vontade  na maneira  e forma seguinte :

** Que  sempre que calquera defunto  se haxa de enterrar  no referido Convento , poida saír a Comunidade  ( non indo a buscalo á casa )  a recibilo dende a reixa   máis perto da  súa igrexa , e dende a dita reixa  ha presidir o  referido Padre Prioiro , os seus sucesores,  ou quen o represente , e o mesmo a súa Cruz , mais se o referido  Don Diego, os seus , ou que as súas veces faga , quixeren entrar  con estola  e Cruz  na igrexa  do  Convento  tampouco se lles poida proibir , con tal que  non sexa  presidindo  dende a dita reixa.

** E é convención , que se se muda a Porta  da Igrexa , como pensado está , máis arriba  do sitio que ocupa , e con este motivo , se mudase  tamén a reixa,   non ha impedir   o dito Don Diego ,  nin os seus sucesores, sempre que a  reixa e Lonxa non se extendan  máis arriba  da esquina superior da dita igrexa , e neste caso , entenderáse dende o punto  onde estivese a reixa.

**  Igualmente é  Condición , que mediante  o dito Prioiro  ten idea , e está principiando  a mudar o Hospital de Peregrinos ( 1 )  e no que ten xurisdición espiritual , e temporal, e poñelo a paño  coa fachada do dito convento , para que poida  libremente administrar os peregrinos enfermos  e conducir os que morran procesionalmente á súa igrexa, tomarase unha liña recta dende a Lonxa existente , e co mesmo largo que ten á fronte da esquina  do dito Hospital  novo , onde se fixará  un Marco  que faga cadro coa Lonxa  e esquina  e o terreo que se compreenda dende a esquina superior da  Lonxaa ao dito Marco queda a favor do Convento.

**  Porén , se dentro deste terreo , por casualidade  ou por accidente, morrese algunha outra  persoa que non sexa individuo, ou familiar do Convento  no que se compreende  o Hospitaleiro, e tamén que non sexa peregrino dos que van ao Glorioso Apóstolo Santiago,  mediante por costume se hospedan  no Hospital do dito Convento á ida , e non á volta,  pasando recado  o Padre Prioiro, ou os seus sucesores,  ha baixar  os que nesta  morran ao Actual Cura  ou os seus  nunha  das reixas da dita Lonxa , e se o defunto  tivese disposto  enterrarse na igrexa do Convento  non se lles ha impedir  por este motivo aos Curas  a percepción  de todo o seu dereito parroquial , como nin a condución do corpo  á Parroquia no seu caso".

**  É tamén condición  que se o Defunto viñese procesionalmente de cara a Áspera , ou parte inferior do Convento, quede ao arbitrio do Cura entregalo  por calquera das reixas , mais pasada calquera delas  non ha poder presidir , como queda expresado.

** Nesta conformidade  conviñéronse  e axustáronse , cedendo  o dito Don Diego , por si propio  e os seus sucesores no dito Padre Prioiro, e os seus calquera  dereito que o asista á Presidenza , e máis aquí expresado  no teor dito;  cede igualmente no dito  Don Diego  e máis Curas que o sucedan , o que antes tiña e ten, no Hospital , que está para ser desfeito  e todo  canto oportuno sexa  ao aquí pactado ceden recíprocamnte , para que cese  todo motivo de cavilación  entre Persoas  que , polas súas circunstancias e carácter, coñecen  deben levar a Harmonía de Amizade exemplar.

** E  entrambas  partes obríganse  coas súas persoas  e bens espirituáis  e temporáis , inmobles  e raíces ( coa inclusión o Padre Prioiro  das rendas e foros do seu Convento  )  de estaren e pasaren por todo o aquí contido , sen iren nin viren contra do seu teor   en maneira algunha , e quen o tencione , consinte  non ser ouvido en Xuizo  nin fora del , e de pagar todos os custes , e Danos  que de contrario se causaren , e para mellor cumprilo dan poder con submisión aos Xuíces  e Xustizas que das súas persoas poidan e deban coñeceren , renunciando  todas as Leis do seu favor , e a Xeral  que os proibe, E especialmente o capítulo  eduades suam de pena , de solutionibus e máis foros  e estatutos dos seus perlados como calquera outro que poida improbar esta transación , por non haber pleito pendente ou outro motivo.

**  En cuxo testemuño e firmeza  a este  outorgamento asinaron sendo testemuñas  Don Xosé Narciso López, escribán  da Súa Maxestade, veciño da Vila de  Triacastela , Don Pedro de Prado, de Manán, da freguesía de San Salvador do Mato, e Xosé  Reboiro  desta Vila, de todo o que e coñecemento das partes eu escribán dou fe.

Frei Domingo Basante. Prioiro.- Don Diego  Montalbán.- Acheime presente Xosé Narciso  López.- Pasóu perante min , Matías Gómez Quiroga.

..... Concorda  co seu orixinal ao que me remito  de onde saquéi ben e fielmente e en fe de isto , e como tal escribán de Número , veciño  desta Vila de Sárria  de pedimento do Reverendísimo  Padre Prior  o día, mes e ano presente e lugar do  meu outorgamento  signo  e asino do que acostumo  e no papel que se recoñece.

                                             ..................................................

Primeira Advertenza.-  Advírtese  que para sinal da dita Lonxa segundo o pautado na precedente  Concordia , puxose no cantón do cubo primitivo  da cerca que fai esquina á praza nova do Hospital e Camiño Novo, unha tarxeta en cantaría  con un corazón  e por riba a letra de " Non plus ultra ", onde  se tiróu polo muro da obra  unha liña recta  dende o parapeto  da Lonxa para significar  que no de adiante, dende o dito escudo e letra adiante , e de toda a liña que dende  el se  tire  ao estremo oposto , de enfronte da actual igrexa  e ao que se tire máis arriba até a esquina  de arriba da nova, cando esta se faga , queda todo para o Convento, sen que ningún Cura poida estorbar a dita extensión da Lonxa nin entrometerse  a presidir  dentro da  dita Lonxe. Como todo consta  da dita Escritura de Convenio. ( 2 )

Segunda  Advertenza.- Advírtes tamén que por Bulda de Pio , e outros existentes no noso Arquivo, teñen  e tiñan xurisdición parroquial no Hospital Vello  e así teñen a mesma no Novo, onde son e chaman Párroco aos Prioiros poden e deben bautizar aos  fillos dos Peregrinos  e Hospitaleiros  que nazan no dito Hospital Novo , como podían no vello, sen que ningún Cura poida proibilo nin disputalo nin menos os Prioiroa consentilo.

                                              Notas

( 1 ) O Hospital Vello  ( Hospital de San Roque ou Hospital da Madalena ) era un  edificio con capela e casa do hospitaleiro , onde eran acollidos os peregrinos "ao pasaren cara Compostela ".  Nunha fornela, riba da porta de entrada, había unha imaxe de San Roque , e unha inscición  na que se lía : " Hospes fiu , et collegistime" , Ese edificio foi botado por terra  e  para a acollida dos peregrinos  fíxose obra nova   anexada   á parte norte do mosteiro , onde se adicaron a esa función  salas do soto e do baixo  da Obra Nova, á esquerda da chamada  Porta dos Carros, e un corpo de baixo , cara a horta. Nunha porta dos " Hospitaliños Novos " vese  a lenda " Charitas aedificat".

( 2 )   Por esta escritura de Convenio sabemos que houbo o proxecto  de mudar de sitio a porta da igrexa  para  poñela  na frenteira do que pretendían  facer para ampliar a igrexa cara o poñente. A idea era botar abaixo o muro onde por fora está a porta gótica da segunda igrexa conventual  presidida pola imaxe de  Santa María Madalena  e no interior  o altar de San Xosé ( agora do Sagrado Corazón de Xesús ). Pretendían facer a obra nova  até a liña exterior da Lonxa. O proxecto non se fixo realidade.  

O derrube do Hospital de San Roque deu lugar ao nacemento dunha praza , na que foi instalado un cruceiro. Ademáis eliminaron  o treito primeiro do camiño que dende a fronte  do Convento, á añltura da  porta do mosteiro pola Costa da Áspera baixaba até a Veiga de Abaixo, e mudárono  para a parte de abaixo de onde estivera o Hospital,  abrino camiño novo en súpeta baixada até a Ponte da Áspera.

.......................................................................................................................................................................

 

                       ......................................................................................