REPRESIÓN SÁRRIA E PARADELA ( 1936)

 

EL IDEAL GALLEGO (  13.08.1936 )

 SÁRRIA.- O ALCALDE  MARXISTA  FUXIDO.-  O 21 de xullo foi tomada esta vila pola Garda Civil e forzas da Falanxe ás ordes do Xefe provincial  don Mario González Zaera. Na Casa do Concello foron achadas  grande cantidade de armas e municións, bombas , colchós e comestibles.  Neste edificio instalaran o cuartel xeral marxista. O " célebre " alcalde  de Sárria e as súas hostes  xa fuxira cobardemente.

Pouco despois foi tomado pola Garda Civil o pobo de Paradela , onde sosprendeu  nunha taberna a un grupo que regresaba da queima da casa dun concelleiro. Con ese motivo practicáronse bastantes detencións.

O 29 de xullo foi tomado Castro de Rei de Lemos , sen que os marxistas fixeran resistencia,

O delegado da autoridade militar , don Francisco Gullón Baladrón, xefe de liña da Garda Civil  de esta,  constituiu a Comisión Xestora  de Paradela, poñendo de presidente ao propietario don Benigno López Vázquez e xestor a don Daniel López.

Puntualizacións:

O alcalde de Sárria,Antonio Páramo Sánchez,  o avogado e copropietario da razón social "Casa  de Bento" ( Viuva e fillos de  Antonio Sánchez ), non pertenceu nunca ao Partido Comunista, nin tivo ideoloxía marxista, pois pertencía a Izquierda Republicana, partido que , en boa parte grazas ao seu ben facer alcanzou forte implantación nos concellos da comarca- Só se explica que sexa calificado de marxista  desde a óptica  propagandística coa que se pretnedía xustificar o alzamento militar conta do goberno lexítimo da Republica-

Antonio Páramo Sánchez salvou á vida grazas a se retirar a Vilamaior e Castro de Rei, e cando todo o concello de Paradela querdou baixo do control militar e dos fascistas  pasou para o concello do Saviñao  onde estivo agochado moitos anos. Chegaron a ofrecer recompensas a aqueles que faciltasen información para detelo-  Tendo en conta que o seu tío Vicenzo Páramo Losada foi condeado a morte e executado no tapal do cemiterio de Lugo,  por auxilio á rebelión é evidente que Antonio Páramo Sánchez tería corrido a mesma sorte, e cando deixou de ser fuxido foi rehabilitado persoalmente e exerceu de avogado e estivo á fronte dos negocios familiares.

En Pacios de Paradela  na noite do 20 ao 21 de xullo foron detidos os militantes fieis á  República foron detidos pola Garda Civil cando estaban a velar o cadáver de Francisco Arias, mozo veciño do lugar de Pacios , que resultara morto na mañá do día vinte  en Sismonde ( Laxe ) por un disparo feito desde o interior da casa onde estaba o cura Ramón Losada. Na tarde dese  día  foron queimadas esa casa e a de Tosende  ( Vilachá das Cortes ) e  igual sorte correu a casa retoral de Santa María de Castro de Rei de Lemos. Estas queimas truxeron ás traxicas consecuencias de seren sometidos a Consellos de Guerra numeroos veciños do Concello-

 

LA VOZ DE LA VERDAD ( 29.08.1936)

Consellos de Guerra.- Onte celebráronse  dous.- No salón  de sesións da Deputación Provincial  celebráronbse onte dos Consellos de Guerra sumarísimos.  Presidiu os Tribunais o tenente coronel  da Caixa de Recluta  51 D. Adolfo Velayos Valenciaga, intervindo como Fiscal  o Capitán Auditor  D. Ramiro Rivero de Aguilar e como Poñente  D. Xoán de Villavicencio Pereyra.

No primeiro figuraban como procesados os veciños de Sárria Xulio Páramo Sánchez, Vicdenzo Pàramo Losada, Emilio Golás Rodríguez , Claudio  Garrido Lago e Manuel Montero Montero. O Fiscal considerando os feitos constituíntes  dun delito de rebelión  militar, solicitou  a última pena  para Xulio López Paramo e o seu tío Vicenzo Pàramo Losada, interesando  se sancione aos restantes  encartados con cadea perpetua. A defensa estivo encomendada  ao alférez de complemento  D. Luis Castañón.

A outra causa  foi instruída contra Emilio Cid Rodríguez, acusado do delito de tenza de explosivos. O Fiscal ìde que se lle ao procesado  cadea perpetua a morte. Estivo  encargado da defensa do procesado  o alférez don Lourenzo Enríquez Jarrero. As sentenzas non serán coñecidas  , segundo precetos regulamentares  até que as aprobe a autoridade militar.

EL IDEAL GALLEGO (  29. 08.1936 )

Lugo, 26.- Consellos de Guerra. Hoxe  celébranse dous Consellos de Guerra en xuizo sumarísimo.Foron presididos os dous  polo tenente coronel da Caixa de Recluta, señor Velayos, actuando como ponente o señor Villavicencio e de Fiscal o señor Rivero de Aguilar.Actou de defensor o alférez de complemento  señor Castañón. Os procesados son  Xulio Páramo Sánchez, Vicenzo Páramo Losada, Emilio Golás Rodríguez,Claudio Garrido Lago e Manuel Montero Montero. Todos son veciños  de Sárria.Os dous primeiros son tíos ( sic ) do famoso alcalde  de Sárria que tantos crimes  crimes e maldades cometeu na última tempada, e para eles pidese a pena de morte. Para  o resto pidese  a reclusión perpetua. Están acusados de rebelión militar. Pola tarde  celebrouse outro Consello de Guerra  contra Emilio Cid Rodríguez  por tenza de explosivos. Defende ao procesado o alférez Lourenzo Enríquez Jorrero",

Xulio Pâramo Sánchez, era irmán do alcalde Antonio Páramo Sánchez.

Vicenzo Páramo Sánchez, exportador gandeiro, era tío do alcalde Antonio Pàramo Sánchez.

Emilio Golás Rodríguez era garda muicipal. Cando saíu do cárcere integrouse no maquis que actiuaba na comarca de Sárria. e caeu ferido nunha acción da Garda Civil, en Outeiro de Barán ( Paradela) e ás poucas horas morreu no Hospital de Lugo.

Claudio Garrido Lago, era o xefe da Garda Municipal. Sufreu prisión.

Manuel Montero Montero foi acusado de tomar parte nunha requisa de dinamita feita na vila de Samos-

EL IDEAL GALLEGO ( 4.09.1936 )

Dous fusilamentos.- Lugo, 3.-  Esta mañá perto do cemiterio e tras do tapal do cuartel en construción da Garda Civil cumpríronse as sentenzas do Consello de Guerra  celebrado contra Vicenzo Páramo Losada e Emilio Cid Rodríguez. Cumpriu a sentenza  un pelotón de Infantería.  Os reos recibiron con grande fervor os Santos Sacramentos"

EL COMPOSTELANO ( 4.09.1936 )

" Cumprindo sentenza do Consello de Guerra foron onte pasados polas armas  en Lugo os pasisáns  Vicenzo Paramo López e Emilio Cid Rodríguez. Ámbolosdous recibiron os auxilios espirituais".D

 DIARIO DE PONTEVEDRA ( 4.09.1936 )

" Cumprindo sentenza.-  Onte  cumpríronse as sentenzas  do Consello de Guerra recentemente celebrado en Lugo contra os paisáns  Vicenzo Paramo Losada e e Emilio Cid Rodríguez "

 EL IDEAL GALLEGO ( 19.09.1936 )

"ACHADO DUNHA BOMBA ( Sárria.- 16.)Estes días  por orde da Xefatura local das JONS do termo municipal de Paradela,  cuxo cargo desempeña o médico don Pedro Gudín García, e o tenente  Pedro López Vázquez, realizaron secretas e activas xestións  que deron por resultado o achado dunha bomba  duns 30 quilos  no pobo do Mosteiro Vello, de Castro de Rei de Lemos, que a entregou un neto de Antonio López Vázquez, e que segundo dín  algúns mozos daquela contorna , apareceu a carón do domicilio do exálcalde gubernamental de Paradela . Xosé López Armesto, pouco despois da toma de Castro do Rei por forzas militares e falanxistas , explosivo que foi entregado na Xefatura das JONS desta vila.

Chama  grandemente a atención a forma na que está construída."

...................................................................................................................................................................

Pedro Gudín García ( "O Médico de Vilar de Lamas".- Natural de Nespereira-Sárria. En xullo de 1936 pasou a ser médico de Paradela, ao ser destituído Xulio González Teijeiro, acusado de esquerdista.  Xunto con outro falanxista, Luis López López, pasou a exercer unha forte represión nas parroquias do concello de Paradela, con crcentes arbitrariedades que levarían á remoción deles dous , cando de orde superior o que tiña a xefatura da Falanxe de Cospeito, xunto con cinco falaxista pasou a  Paradela Acabou residindo na Coruña.

Xosé López Armesto, alcalde de Paradela até o 20 de xullo de 1936, era dono dun comerzo no Mosteiro Vello ( Castro de Rei de Lemos ) , e era membro de Izquierda Republicana. Estivera emigrado en Nova Iorque, e cando  a Garda Ciivl de Portomarín toma a Casa do Concello paradelense  fuxe , e xunto coa súa muller manténse agochado , ao parecer na casa dos seus sogros. Calificado de "comunista" os falanxistas e os gardas fan infrutuosas batidas na súa percura, e rematada a guerra preséntase e  sofre condena nun "campo de concentración" Pasou a residir en Monforte de Lemos, onde rexentou unha tenda de froitas e morreu vítima dun atropelo por un auto.  Polo tanto son totalmente incertas  as citas  que o sinalan como  morto nos primeiros meses da rebelión militar. Era irmán do coñecido fuxido Elías López Armesto, que formou parte dun grupo do maquis que operaba por Paradela, Bóveda e O Saviñao . Elías acabou sendo abatido  por un membro da Garda Civil que conseguira  infiltrarse entre eles  gañando a súa confianza.

............................................................................................................................................................

EL PUEBLO GALLEGO (.....09,1936 )

Sárria,  Traslado pausible.- Para o mellor  goberno da Causa española e por motivos indispensables  de orde publica  o día 22 foi trasladado de Cospeito despois de realizar alí un bon labor , para o termo municipal de Paradela, o valente xefe de Milicias  de Falanxe Española de las JONS, don Xulio López Rodríguez, seguido de cinco membros  das súas milicias, o que satisfaceu en grado sumo á xente pacífica  e de orde, desexosos  de ver libre aquel Concello de elementos perniciosos á sociedade.

Os falanxistas son tiroteados.- Coa fin de capturar  a certos dirixentes roxos recollidos nos seus tobos, o día 24  varios membros de Falanxe de las JONS  do destacamento de Paradela, realizaron un recorrido por Castro de Rei de Lemos non atopando nas casas máis que vellos, mulleres e nenos. Pero ao pasaren  por un monte á caza  de marxistas , este dende unhas uces  bastante mestas  e altas, fixéronlles unha descarga  con pistolas  que, afortundamente, non fixo branco., Diante desta situación dispararon cara o mato e deseguidoi botáronse  ao punto da descarga que fixeran os marxistas, quen xa fuxiran de ali cobardemente. Naquel inmediato monte están aínda reconcentrados os roxos  na agarda da hora oportuna  e propicia  de faceren fronte  ás milicias leais de España. E a única solución que queda para capturalos , dada a grande extensión do monte, é prenderlle lume  ás súas tobeiras.

(  EL IDEAL GALLEGO, 17.10.1936 )

SÁRRIA.- ACHADO DUNHA "BIBLIOTECA" MARXISTA.

Estes días entre as aldeas de Ferreira e Porto Carreira da parroquia de Castro do Rei de Lemos no Concello de Paradela, dous falanxistas  atoparon  baixo dun penedo a bandeira roxa e outros documentos  relacionados co movemento marxista do Comité do citado pobo de Castro do Rei.

............................................... 

O calificativo de "bandeira roxa " para a bandeira republicana   e dicir que o Comité de Izquierda republicana formaba parte dun "movemento marxista"  son  afirmacións claramente tendenciosas , orientadas a descalificar  esa ideoloxía.

...............................................................