VALENTÍN ARIAS LÓPEZ , NA LEMBRANZA

                                   VALENTÍN ARIAS LÓPEZ : GALEGO EN EXERCIZO                                                                                                   Xaime Félix López Arias                                                                            ( Meira, 21 de setembro de  2013    )                                                           "Penso que unha das tarefas  máis apremiantes    e máis proveitosas  para a Galicia de hoxé é implantar  de feito o ensino en galego nesta terra.... Facendo o ensino do galego, dentro de Galicia , encarreiraemos o vieiro de formar homes  verdadeiramente auténticos  e verdadeiramente libres. A primeira pancada  para que os galegos nos convirtamos  en axentes  activos da nosa historia.... Seguir prescindindo da lingua galega  no insino en Galicia é continuar a esfrangullar  aos galegos".                                                                                               ***                               ***                                                                                                Estas palabras  , publicadas primeiramente no número 29  da revista  Grial e recolidas en 1969 na obriña ·A Língoa Galega na Escola" resumen,  dalgunha maneira  o universo e o diario de rota dun mestre,Valentín Arias López, galego poliédrico en acciòn , aberto á rosa dos ventos no pensamento  e sempre fiel aos compromisos  de ser e estar nunha terra e nun tempo, sempre  a carón dun pobo e dunha xente ( paisaxe e paisanaxe )  que queren e poden tecer  o seu destino.     

Naceu Valentín Arias nunha familia labrega, na Casa do Roxo da Vilerma, na parroquia sarriá de Maside  un 22 de marzo de 1934 . Da man de Avelino Pousa Antelo tivo a sorte de se formar , e de se abrir á galeguidade, na Escola de Barreiros , na que andando o tempo tamén exerceu de mestre, mantendo vivo o facho que Pousa  prendera, tanto na Escola como  nos Cursiños Agropecuarios  para Mestres, experiencias ambalasdúas  que foron pevideiro  de inquedanzas.   

Galeguista,  mestre, escritor, tradutor, politico e animador cultural,  a súa intensa frutífera  actividade , tamén á fronte da Editorial Galaxia  e o seu labor na Fundación Penzol, levouno a un  coñecemento e contato direito cos persoeiros da Cultura Galea que viñan dos anos da longa noite de pedra  e ao trato con inquedos mozos que nas décadas dos sesenta e os setenta  querían ser "voces ceibes" e andaban a soñar e abrir novos  camiños.   

Iso levouno , como algo propio do seu caráter aberto, a saber escoitar e ver, a ser quen de distinguir utopía e realidade , a facer análise e diagnose, como aquel Cabaleiro dos Espellos , captador de todas as imaxes  e irradiador de luces,  aun tempo loitador contra as quxotescas aprensións de cabaleiros engaioladores  e contra  as oportunistas miserias   dos Sancho Panzas  banalizadores  e comercializadores das ideas e dos ideais.    

Mestre en Zanfoga do Cebreiro, en Barreiros de Ortoá , en Sárdoma de Vigo, o seu labor docente damdo cursiños para formar  a mestres no uso da escrita , diante da orfandade froito dos séculos  de exclusión da língua galega  na escola, fíxoo estar presente en numerosas  vilas e cidades galegas , nas que tamén como coferenciante levou adiante un labor  de apostolado heroico en tempos nos que exercer de galego, e máis de mestre galego, eran actividades de risco.

                                                 Sementou galeguidade.

Autor  de "A Lingua Galega na Escola", " A Escola Rural en Galicia", "Lois e Sabela ", "Catro Nenos", "En galego sen erros", "Escribir ben", "Libro de Estilo", " Prontuario ortográfico do galego", escribiu tamén  unha biografía de Avelino Pousa Antelo, e con este  fixo a biografía de Antonio Fernández López.                                                                                                                                                                                                              

É  na súa actividade  como colaborador en publicacións xornalisticas onde  se encontra o mellor da súa produción literaria.

Os seus artigos publicados baixo do rótulo "Eido Rural", que nos anos primeiros do século viron luza  en "El Progreso" , están a agardar  un labor de recopilación  e publicación , porque son fonte  na que xorden  unha lingua fresca e ricaz  e unha poliédrica temática , constiuindo case delicto  de lesa galeguidade  o que permanezan durmindo nos andeis das hemerotecas.    

Como tradutor,  labor que inicia en 1980 coa obra "A guerrilla antifranquista en Galicia" ( recuperación da memoria histórica ) , de Helmunt Heine en 2008  e remata na obra "Robinson Crusoe " ( anosamento do ideario do home libre ) ,  amosa a vontade de anosar o alleo  e de amosar o propio , loitando  contra todo intento  de lle poñer chata  ao galeguismo  de embiguismo e autocompracenza , pois quen abre portas e xanelas  á luz  e á luz de fora amosa o sentimento de facer común  patrimonio de todas as luces : quen ama o propio tamén ama  e respecta  o que ven de fora.

Como non podía ser menos na hora do compromiso politico tamén estivo na loita, con  máis sentdio da responsabilidade do moento que co desexo de tomar bandeiras ondantes ou de obter prebendas. E cando xa se abriron novos vieiros , volveu ao  seu labor de sempre, sen se  perder en Capuas de dourados viños ou en cuarteis de inverno de tépedos seráns de intrascendencias. O seu era aloita día a día.

E no mundo da Cultura, no que sempre se moveu,  estivo a carón de asociacións e grupos de toda a  xeografía galega , co consello pronto, coa participación, espallando as inquedanzas mozas....

Se en 1964 promoveu en Sárria un escrito dirixido á xeraquía eclesiástica de Galicia  solicitadno que a liturxia en Galicia se fixese en galego, conseguindo mesmo que o alcalde da época  asinase este escrito ( exemplo e petición  que, por desgfraza,  aínda non foron escoitados  hoxe ) : se polo labor daqueles anos  se podería calificar de activo Axente de Extensión Cultural que o fixo estar presente  en numerosas actividades por toda a xeografía galega ;  se foi verdadeiro introdutor de embaixadores , no senso de que  grazas a el  tiveron presenza  viva nos foros da Cultura, e en direito, persoeiros que poderían parecer inacesibles , e quero recordar que grazas a Valentín  Arias, podemos escoitar   a Ramón Piñeiro na vila de Sárria.onde se iniciara a súa vocación galeguista e politica,  e así pidemos ter  en Sárria a presenza tutelar da Policía Armada, mentres durou a conferenza ( viñera a falr de Castelao )  e despois nos seguiu  regalando a presenza , grazas ás súas xestións  de moitos outros escritores e persoeiros galegos  e esa acción puntual na súa vila de orixe  a multiplicamos por toda Galicia, só é posible chegar a unha conclusión : 

Ao longo dunha vida  de compromiso con Galicia , Valentín Arias López, exerceu un verdadeiro labor de apostolado.

                                                              Remato. 

Como nauqel debuxo no que un home interroga  aoutro dicíndolle: "¿ E logo tinon te vistes de galego ?", e o interpelado lle responde:  "Non, eu xa son ", Valentí Arias López, como aquel Don Quixote , que el axudou tamén a verter  ao galego, e que era quen de  dicir fachendoso  "Eu sei quen son", puido dicir e dixo sempre :

                                          "Eu son galego"

E a ese galego  firme e poliédrico, de seixo e mel,  e ao que hoxe quixen  recordar, dende a amizade e  do maxisterio que sempre lle recoñecín e agradecín , porque seguindo o seu exemplo, hoxe aquí, en Meira , todos amosamos e proclamamos  o orgullo de sermos  e renarcermos  galegos, pola virtude  simbólica  das augas  que rosman mainas no Pedregal de Irimia.