O HOSPITAL DA NOSA SEÑORA DO CARME DE SÁRRIA

                                              HOSPITAL MUNICIPAL DE SÁRRIA

O Hospital da Nosa Señora do Carme foi creado por doazón da Excma. Sra Dona Andrea  Andrés e Sánchez, Marquesa de Casa López, para acoller doentes do termo municipal  de Sárria ( Lugo ) , e posto por ela baixo o rexemento perpetuo do Concello.

Posteriormente pasou a cumprir fins de Hospital-Asilo de Anciáns, e posteriormente só os de Asilo, ate que as súas condicións de confort e  habitabilidade empurraron o abandono do mesmo por parte da orde relixiosa , "Hermanitas de los Ancianos Desamparados".

O 11 de maio de 1915 foi comprada a finca  Cortiña do Mazadoiro a don Xosé Monteagudo, sita no lugar do Mazadoiro , parroquia de San Martiño de Requeixo, perto da Estación do Ferrocarril, ratificándose a venda o 28 de xaneiro de 1906. A superficie adquirida foi de 44 áreas  3 centiáreas e 4 decímetros cadrados  que a doante destinou íntegramente á fin fundacional.

O proxecto e direción da obra correu a cargo de  don Valentín Roca Carbonell, arqutecto da  Academia de Belas Artes de San Fernando de Madrid. A obra executada custou 54.500 pesetas , e ocupou unha superfcie de 411,76 metros cadrados. O edificio constaba de capela , sala de homes, sala de mulleres, residenza para o conserxe ou ordenanza, dúas salas na entrada , botiquín , así como un soto cuxa finaliade era a aireación.

A Marquesa de Casa López ao se referir ao dito Hospital  dí que " este edificio unha vez construído e arranxado , conforme a planos e condicións técnicas , á fin humanitaria que se destina, proponse  entregalo ao Concello de Sárria , en beneficio principalmente dos habitantes do seu distrito para que o conserve sempre. Que se nalgún caso ou tempo o municipio referido ou entidade que o represente a este, non proveere eficazmente ao coidado,  á conservación e reparacións do edificio , servizos, gastos de sostemento , en todo tempo, contribucións e medios necesarios , era a súa vontade que o terreo , edificio,, láminas  e efectos volvesen  ao dominio da doante ou herdeiros".

Porque a magnificencia e filantropía da marquesa non  chegou tan só a doar o  terreo e o edificio , senón que o dotou ademais con tíduos da Débeda Pública , mobiliario, imaxes e un magnífico  cadro alegórico da Caridade , da autoría dun artista posiblemente seguidor de Fortuny.

A escritura de doazón , con outros documentos, amosa ben  ás claras cal foi a intención  da doante ao darlle ao pobo de Sárria  un hospital que viña a ser un elo máis no número dos habidos na vila dende os lonxanos tempos das pelerinaxes xacobeas.

O 24 de marzo de 1909o Concello provista en propiedade a praza  de conserxe no hospital    e en 31 de outubro de 1910,,o alcalde constitucional don  Modesto Rivas Viñas suscribe coa Rvda,  Sor Rosa de la Santísima Trinidad , superiora das Hermanitas de los Ancianos Desamparados, contrato polo que este Instituto se encargará  da asistencia, coidado e manutención dos doentes que ingresen no hospital , así como do coidado,arranxos  e lavado das súas roupas, pagando o Concello 1,50 pesetas  por persoa e día  de 1 de xaneiro de 1911 endiante.

A direción e  inspeción do hospital correspodíanlle ao Concello  e fíxose entrega  de material e obxectos litúrxicos , mobiliario para os cuartos das relixiosas, roupeiro, 14 camas cos seus elementos , quinqués, mobles para o recibimento  e material de cociña,

Fixeron un  detallado regulamento  no que se reflicten os deberes dos conserxes, enfermos, criadas, Fillas da Caridade, capelán, médico director  e farmacéutico, mais non chegaron a ser ocupadas todas as prazas ao estaren as monxas na levanza do Hospital Municipal,  que responpndía levaba o nome de "Nosa Señora do Carme", e pola orixe da orde relixiosa  o lugar preferente do altar da capela pasou a estar ocupado por unha imaxe da Virxe dos Desamparados..

O 2 de outubro de 1911 estaban á fronte do Hospital cinco irmás,  era superiora  sor Rosa de la Santísima Trinidad  Tuñón y Suárez,  contaban tamén cun enfermeiro e o número de acollidos era o de doce.

No Libro de Acollida  aos servizos sanitarios  do Hospital aparece reflectida a cantidade de  trescentas oitenta asistencias , polo que fai exclusivamente a asistencia médica , dende outubro de 1909 no que se abre até18 de marzo de 1957, data na que pasa a ser  adicado o establecemento só a Asilo de Anciáns.

A edificación primitiva axiña se volveu pequena e na parte traseira houbo necesside de construir un novo edificio, de alto e baixo, que pasou a albergar a comunidade , enfermaría  e estancias a favor dos velliños alí acollidos.

Esa edificación sufreu un incendio e houbo que acondicinalo de novo coas aportacións oficiais e as feitas con xenerosiade polos veciños de Sárria.

O Concello de Sárria , malia a que a proxeción do Hospital e o Asilo ía con moito máis aló do termo municipal, xa que sempre estiveron ao servizo da comarca, destinou ano tras ano partidas do orzamento municipal  para o seu mantemento  e dotou tamén a praza de médico do hospital.

De 1956 é a aprobación  das obras de modificación  e dotación dos servizos hixiénicos , que alterou a fachada principal, e alcanzou o custe de 30.458,22 pesetas,

Co obxecto de achegar recursos  co seu aproveitamento e cultivo  e chegar  á autosuficiencia as Irmanciñas  compraron na contorna varios terreos, entre eles o Prado das Monxas onde estabaa a mina que surtía de auga potable ao Hospital , e tamén facían sementeiras na finca doada pola Marquesa de Casa López.

 Ao longo do anos e en varias veces as monxiñas recorrían a comarca solicitando da caridade dos labregos entregas de alimentos ( centeo, patacas, carnes ... ) e en Sárria saáin a pedir esmolas, prendas e roupa . Nas dúas entradas do Campo da Feira  alzaron dúas capeliñas con peto adicadas a Santo Antonio  destinando as esmolas alí recollidas ás nevesaides do Asilo. Nos bares da vila poñían unhas caixiñas coas que solicitaban dos fumadores que cedesen tabaco para os varóns tamén fumadores acollidos na Casa. As comísións de festas do San Xoán soían ofrecerlles un xantar extraordinaria con ocasión dos festexos, as sociedades recreativas facían entregas de diñeiro extraordinarias e grupos de mozos e mozas, especialmente os Xoves da Acción Católica, organzaban festivais benéficos no Nadal  on beneficios aplicados ao Asilo. Finalmente as institucións bancarias tamén colaboraban  con axudas económicas, e houbo iniciativas solidarias polas que  se facilitou que o Asilo contase con un veículo Land Rover que lles permitía levar mellor a recollida de donativos no medio rural,ou  para mercar unha vaca e tamén para instalar a calefación central alimetnada con fueloil, Mentres estivo vixente o Servizo Social da Muller as mozas obrigadas a prestalo elexían maioritariamente prestar alí os labores obrigados.

Nas   últimas décadas de funcionamneto do Hospital-Asilo foi o seu capelán, residindo na Casa, o sacerdote don Xulio Quindós, destacado intelectual  e profundo teólogo, que deixou moi grata memoria en Sárria,

Regularmente o número de acollidos no Hospital-Asilo  achegábase á corentena  e os menesterosos nel acollidos , xunto coas prestacións de subsistencia recibían  asistencia médica e farmacéutica, 

No Hospital realizáronse intervencións cirúrxicas  como consecuencia de aaccidentes con resultado de moi poucas morte.

Concebido o Hospital únicamente á atención de persoas pobres , non é raro que resultase gravoso para o Concello, e os tíduos de Débeda Pública a el destinados  acabaron resultatndo inoperativos, e cando a Deputación e o sistema de previsión social  fixeron dotacións hospitalarias na capital da provimcia  ningunha xustificación tiña mantelo .

O pobo de Sárria  acolleu dende o comezo da actividade  esta institución  co maior dos cariños  e con constantes mostras de xenerosidade para coas monxas e os acollidos, e cando a orde relixiosa entrou en crise pola falla de vocacións e a idade avanzada das irmanciñas e  estas abandoaron a Casa do Mazadoiro, e inmediatamnte o Concello, coa colaboración dos veciños e axudas oficiais promoveu a construción dunha Residencia de Anciáns no soar do vello Hospital, que foi derrubado, para dar lugar a unha  grandiosa e moderna edificación, que durante anos  albergou unha comunidade de relixioas da Congregación de San Vicenzo de Paul, e agora está xestionada polo Concello, por medio dun Padroado.

Da casa derrubada só se conservan  na  actual residencia a campaiña  que presidía a entrada  e o cadro alegórico da Caridade doado pola Marquesa ded Casa López.

A imaxe da Virxe dos Desamparados foi recollida pola Sra. de Babío que a tivo na súa casa da Rúa Padre Severino Vega , e finalmente pasou  á Capela de San Lázro.

A Festa dos Desamparados, que era celebrada nos barrios do Mazadoiro e da Estación , esmoreceu e só se ve recuperada  algúns anos  por morriñentos veciños  que gardan memoria daquelas animosas veciñas que atendíaa a anciáns menesterosos, en tempos nos que as institucións públicas lles viraban as costas.

                                   XAIME FÉLIX LÓPEZ ARIAS